«Ο πλανήτης βρίσκεται σε μετάβαση και οι μεταβάσεις είναι τρομακτικές, ακατάστατες»! Πόσοι δε συμμερίζονται αυτή την άποψη βλέποντας καθημερινά όσα συμβαίνουν γύρω μας.
*Γράφει ο Μιχάλης Ψύλος.
Όταν όμως την προειδοποίηση αυτή την απευθύνει ο Λάρι Φινκ, o πιο ισχυρός άνθρωπος στο παγκόσμιο χρηματιστήριο, πρέπει να την ακούσουμε ακόμη πιο προσεκτικά.
Πρόεδρος της BlackRock, του μεγαλύτερου διαχειριστή κεφαλαίων στον κόσμο, ο Λάρι Φινκ διαχειρίζεται 9,09 τρισεκατομμύρια δολάρια. Μιλώντας στην ισπανική “El Pais”, κρούει τον “κώδωνα” του κινδύνου.
«Η μετάβαση στη νέα τάξη πραγμάτων θα είναι τρομακτική και ακατάστατη».
Η Δύση έχει χάσει τον έλεγχο στον 21ο αιώνα, έχοντας εμπλακεί σε μια κρίση και έναν κύκλο βαλτωμένων πολέμων και ηττών, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2001 στην Αμερική.
Τα μέτωπα έχουν πολλαπλασιαστεί. Ο πόλεμος στην Ουκρανία απλώς ήρθε να φωτίσει τις γεωπολιτικές συγκρούσεις που διατρέχουν τον πλανήτη. Ο πληθωρισμός, η αύξηση των επιτοκίων, η υπερχρέωση των κρατών, ο μαζικός επανεξοπλισμός τη στιγμή που απαιτούνται τεράστιες δημόσιες επενδύσεις στην υγεία, την εκπαίδευση, την οικολογική μετάβαση, αλλά και η συσσώρευση ιδιωτικών χρεών, δημιουργούν έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο οικονομικής κρίσης.
Ειδικά για την Ευρώπη, η τριπλή εξάρτησή της: από τη Ρωσία για την ενέργεια, την Κίνα για την οικονομία και την τεχνολογία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλεια της Γηραιάς Hπείρου, αποδεικνύεται τώρα μη βιώσιμη.
Με την Ασία να ηγείται του παγκόσμιου εμπορίου και της επέκτασης, δεν είναι περίεργο που η Κίνα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο μέλλον του κόσμου. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Κίνα θα είναι ο κύριος συντελεστής της παγκόσμιας ανάπτυξης τα επόμενα πέντε χρόνια, με το μερίδιό της να διπλασιάζεται από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η ανάκαμψη του κόσμου θα εξαρτηθεί και από τη Βραζιλία, τη Ρωσία και την Ινδία, που μαζί με τον κινεζικό “Δράκο” θα διαθέτουν σχεδόν το 40% της παγκόσμιας ανάπτυξης μέχρι το 2028.
Όσο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, ασκούν μια διπλωματία συναλλαγών, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Παραδοσιακοί σύμμαχοι της Δύσης, όπως η Σαουδική Αραβία, δε διστάζουν να κλίνουν προς τον άξονα που σχηματίζουν η Μόσχα και το Πεκίνο. Υιοθετούν τη σινο-ρωσική αφήγηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επέκταση του ΝΑΤΟ και αποδίδουν την ανθρωπιστική κρίση στις δυτικές κυρώσεις.
Χωρίς περιστροφές, οι δυτικές δημοκρατίες έχουν σπαταλήσει αυτόν τον αιώνα, την κληρονομιά του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Μια εποχή που η Δύση συνδύασε την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική πρόοδο και την πολιτική σταθερότητα με τη διεθνή ύφεση και ειρήνη.
Σήμερα, η παγκοσμιοποίηση δίνει τη θέση της στις δομές μιας πολεμικής οικονομίας. Η Δύση και ειδικά η Ευρώπη έχει στοιχηθεί περισσότερο από ποτέ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πίσω από τα στενά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Την ώρα μάλιστα που η πρώτη παγκόσμια υπερδύναμη βρίσκεται σε φάση αναδίπλωσης και υποχώρησης απέναντι στους φιλόδοξους ανταγωνιστές.
Το σύστημα αυτό θα οδηγηθεί όμως σε κατάρρευση, εάν δεν υπάρξουν ριζικές μεταρρυθμίσεις. Η διαχείριση των κινδύνων σημαίνει πρόβλεψη αντί για αντίδραση, σχεδιασμό αντί για εφαρμογή έκτακτων μέτρων, ανάπτυξη σύνθετων στρατηγικών αντί στενά, εγωιστικά συμφέροντα.
Για να θυμηθούμε, άλλωστε, τον Μπέρτολτ Μπρεχτ και την περίφημη “Όπερα της πεντάρας”, όσο και να μιλάει η Δύση για ηθική και δημοκρατία, «πρώτα έρχεται το φαγητό και μετά η ηθική»...
