* Του Ευριπίδη Κουκιαδάκη
Ι. Στις 6 Απριλίου 2023 η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του ΥΠΕΝ εξέδωσε την 27000/1983 απόφαση της με την οποία ενέκρινε τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης» ( τμήματα «παράκαμψης» των πόλεων Χανίων- Ρεθύμνης και Ηρακλείου), αγνοώντας πλήρως την 334/13/12/2022 σχεδόν Ομόφωνη Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου, με την οποία συμπληρώθηκε η με αριθμό 182/2022 (αρχική) απόφαση ίδιου Συμβουλίου, την οποία έλαβε υπόψη της η απόφαση της ΔΙΠΑ.
Με την απόφαση αυτή - αν δεν «ανακληθεί»!! από την επόμενη Κυβέρνηση η αν δεν ακυρωθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας-ΜΟΝΙΜΟΠΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, παρά τις σχεδόν ομόφωνες αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης και του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου για το αντίθετο, Αν και η περίοδος είναι «ύποπτη», λόγω των πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων, κυρίως για όσους φιλοδοξούν να συμμετάσχουν ενεργά σε αυτές. Πρέπει όμως να κατανοηθεί και να ληφθεί σοβαρά υπόψη από όλους ότι προέχει το συμφέρον της Κρήτης και των κατοίκων της. Τα παραπάνω συλλογικά όργανα της αυτοδιοίκησης κυρίως, αλλά και όλοι οι υποψήφιοι βουλευτές της Κρήτης, έχουν χρέος να αναδείξουν το μείζον αυτό πρόβλημα και να διεκδικήσουν από κοινού και χωρίς εκπτώσεις την υλοποίηση των παραπάνω ρεαλιστικών αποφάσεων τους, οι οποίες δυστυχώς δεν ελήφθησαν υπόψη.
Ειδικότερα στην απόφαση του ΔΣ Ηρακλείου η οποία δεν λήφθηκε υπόψη ( δεν αναφέρεται ούτε στα 53 «ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ», τα οποία υποτίθεται ότι αξιολογήθηκαν) αναφέρονται επί λέξει τα εξής:
ΙΙ.«Α. Διερμηνεύοντας αυθεντικά την εκφρασμένη απαίτηση του συνόλου των πολιτών της Κρήτης για την ταχεία ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας, την έκδοση των απαιτούμενων διοικητικών αποφάσεων και εν τέλει την ανάθεση και ολοκλήρωση ενός μείζονος σημασίας και αξιοπιστίας συγκοινωνιακού έργου απολύτως αναγκαίου για την ανάπτυξη της Κρήτης . Ωστόσο, οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές , ότι δεν θα αγνοήσουμε την αυτονόητη υποχρέωση μας, να αποτρέψουμε την ΜΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Για την οποία, τόσο Η ΕΛΛΙΠΗΣ - ΕΥΛΟΓΑ ΒΙΑΣΤΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ - ΑΤΕΚΜΗΡΙΩΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ , όσο και το αντιφατικό απαντητικό ΥΠΟΜΗΜΑ, του επισπεύδοντος Υπουργείου δεν δίδουν πειστική απάντηση και λύση στο σαφές αδιαπραγμάτευτο αυτό αίτημα της ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ.
Β. Απερίφραστα, συνομολογείται με το εν θέματι υπόμνημα, η έλλειψη δύο τουλάχιστον σημαντικών μελετών, ήτοι, της κοινά αποδεκτής αποκατάστασης της ενότητας της πόλης και των αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων. Ενώ, είναι προφανές, ότι οι σημαντικές αυτές μελέτες και η υλοποίηση τους αποτελούν νόμιμη υποχρέωση του κυρίου του έργου, ο οποίος αν και οφείλει να δώσει αξιόπιστες λύσεις στα προβλήματα αυτά, μεταθέτει την ευθύνη στους Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού, εν γνώσει του ότι τα ίδια έσοδα τους δεν επαρκούν ούτε για τις ανελαστικές τους δαπάνες, γνωστού όντος, ότι δεν αποδίδονται διαχρονικά οι συνταγματικά κατοχυρωμένοι ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΠΟΡΟΙ ΑΥΤΩΝ.
Γ. Ο απόλυτος σεβασμός μας στη θέληση των πολιτών του Ηρακλείου, οι οποίοι μας εμπιστεύθηκαν την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της πόλης, μας επιβάλλει να προτείνουμε στο βουλευόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο να συμπεριλάβει στη γνωμοδότηση του, ώστε να συμπεριληφθούν ως δεσμευτικοί όροι για την έγκριση της ΜΠΕ:
Γ 1. Η άμεση ανάθεση των παραπάνω ενδεικτικά αναφερόμενων μελετών, καθώς και όποιας άλλης μελέτης απαιτηθεί για την παράκαμψη των πόλεων της Κρήτης και αυτονόητα την εκτέλεση των προβλεπόμενων έργων, τα οποία απαιτούνται για να αποφευχθεί η μονιμοποίηση της διαίρεσης της πόλης του Ηρακλείου.
Γ 2. Η άμεση ανάθεση της μελέτης κόστους οφέλους για την υπογειοποίηση του ΒΟΑΚ και εναλλακτικά την της κατασκευής των Cut & Covers , στην προτεινόμενη περιοχή, δεδομένου όντος ότι απερρίφθησαν για λόγους κόστους, χωρίς να ληφθεί ταυτόχρονα υπόψη, το οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος που προκύπτει από την εξασφάλιση 130 περίπου στρεμμάτων για αξιοποίηση, χωρίς να εγκαταλείπουμε την μελλοντική οριστική παράκαμψη της πόλης, με την κατασκευή δίδυμων σηράγγων.
Γ 3. Η κατασκευή των παράπλευρων οδών που απαιτούνται για τις εσωτερικές, εντός πολεοδομικού ιστού, τοπικές μετακινήσεις των πολιτών που δεν επιθυμούν να κάνουν χρήση για ΕΥΝΟΗΤΟΥΣ λόγους ( π.χ. την επιβολή διοδίων δεδομένου ότι το έργο ανατίθεται με σύμβαση παραχώρησης).
Δ. Αναφορικά δε με την υφιστάμενη πρόταση του Υπουργείου επισημαίνουμε τα εξής:
Δ 1. Η μελέτη και η ευθύνη για την δημιουργία πλήρους παράπλευρου οδικού δικτύου κατά μήκος του ΒΟΑΚ στα όρια του Δήμου Ηρακλείου πρέπει να γίνει με την ευθύνη του αρμόδιου υπουργείου και να ανατεθεί η κατασκευή του στον παραχωρησιούχο με την σύμβαση παραχώρησης.
Δ 2. Είναι αποδεκτή ως ενδιάμεση μεσοπρόθεσμη λύση η άμεση υλοποίηση άνω διαβάσεων με κατασκευή σηράγγων εκσκαφής και επανεπίχωσης (cut & cover) σε όλες τις προταθείσες θέσεις (βλ. Πρόταση Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης & ΤΕΕΤΑΚ για Εσταυρωμένο, Ουλαφ Πάλμε, Λ. Κνωσού 1 & 2, Αλικαρνασσό, ΒΙΠΕ). Η αποκατάσταση της σύνδεσης των νοτίων και βορείων περιοχών της πόλης είναι επιβεβλημένη καθώς μέχρι σήμερα είναι προβληματική λόγω της μεγάλης διαφοροποίησης της ανάπτυξης του Ηρακλείου σε σχέση με την περίοδο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου.
Δ 3. Η αλλαγή χάραξης στο «κακό όρος» αποτελεί σημαντική λύση για την οποία εκφράζουμε την ευαρέσκεια μας, θεωρούμε όμως απαραίτητη την επανεξέταση της βέλτιστης λύσης, ώστε να αποφευχθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται στον οικοδομικό συνεταιρισμό. Ενδεχομένως δε η εναλλακτική Δ να καλύπτει με τον καλύτερο τρόπο τις υφιστάμενες ανάγκες συνδυαστικά.
Δ.4. Θεωρείται μη αποδεκτή η μετάθεση της ευθύνης μελέτης της διαχείρισης των ομβρίων υδάτων που σχετίζονται με τον ΒΟΑΚ σε άλλον φορέα. Ο νέος αυτοκινητόδρομος πρέπει να είναι λειτουργικός και ασφαλής σε όλα τα επίπεδα. Είναι απαραίτητο να μελετηθούν όλα τα δεδομένα που αφορούν στα υφιστάμενα τεχνικά και στα υδατορεματα ώστε να υλοποιηθεί κάθε απαιτούμενη παρέμβαση για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων και για την ασφαλή απορροή των ομβρίων στους υφιστάμενους αποδέκτες».
ΙΙΙ. Τέλος, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της βουλής , απαντώντας ο τέως Υπουργός Υποδομών κ. Καραμανλής Κωνσταντίνος, σε επιμελώς προετοιμασμένη ερώτηση της βουλευτού Αχαϊας της ΝΔ κ. Αλεξοπούλου για την υπογειοποίηση της σιδηροδρομικής γραμμής της Πάτρας, απάντησε επί λέξει: «Εδώ και χρόνια η Πάτρα είναι μια πόλη χωρισμένη στα δύο και εδώ και αρκετά χρόνια έχουν παρουσιαστεί αρκετές προτάσεις, οι οποίες, όπως πολύ σωστά είπατε στην ερώτησή σας, δεν υπήρξαν ποτέ υλοποιήσιμες για έναν πάρα πολύ απλό λόγο, τον οποίον συνήθως στην Ελλάδα και εμείς οι πολιτικοί θέλουμε πολλές φορές να αγνοούμε: Πού θα βρούμε τα χρήματα, πώς θα το χρηματοδοτήσουμε.
Εμείς αντιθέτως, καθίσαμε και μελετήσαμε τη διαδικασία με μεγάλη προσοχή και διαπιστώσαμε ότι μπορεί να υπάρξει μερική υπογειοποίηση 5,2 χιλιομέτρων με τη μέθοδο του cut and cover. Μιλάμε, δηλαδή -για να το πούμε αυτό άλλη μια φορά- για υπογειοποίηση στο σύνολο του πυκνού αστικού ιστού της Πάτρας που είναι και το ζητούμενο. Παράλληλα, άλλα 1,7 χιλιόμετρα είναι περίπου αθροιστικά οι ράμπες ανόδου και καθόδου, ενώ τα επιφανειακά τμήματα συνολικά θα αθροίζουν 3,8 χιλιόμετρα. Διατηρούμε τις 8 υφιστάμενες στάσεις κατά το μήκος του έργου και 6 από αυτές μετατρέπονται σε υπόγειες, ενώ προσθέτουμε επιπλέον στάσεις στο λιμάνι. Ο νέος σχεδιασμός πληροί όλες τις προϋποθέσεις ασφαλείας. Έχουμε διαβάσεις οχημάτων, 10 πεζογέφυρες, καταργούμε όλες τις υφιστάμενες επικίνδυνες ισόπεδες διαβάσεις.
Επομένως, τι κάνουμε με αυτό το έργο; Πρώτον, εκπονούμε ένα έργο ρεαλιστικό που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεύτερον, απελευθερώνουμε το κέντρο της πόλης. Δεν θα είναι κομμένη, αν θέλετε, η πόλη στα δύο και θα σας έλεγα ότι αποδίδουμε την Πάτρα πίσω στους Πατρινούς μετά από δεκαετίες. Τρίτον, ανοίγουμε την πόλη με μέτωπο στη θάλασσα. Τέταρτον, πετυχαίνουμε και με περιβαλλοντικούς όρους τη βέλτιστη τεχνικά λύση και με ουσιαστικές παρεμβάσεις αστικής ανάπλασης. Πέμπτον, διατηρούμε σε λειτουργία τον προαστιακό. Έκτον, ελαχιστοποιούμε την οπτική και την ηχητική όχληση. Έβδομον, ενισχύουμε την ασφάλεια πεζών και οδηγών».
Ι V. Αντίθετα, λίγες ημέρες πριν την «πολύκροτη» επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο Ηράκλειο ο υφυπουργός υποδομών κ. Καραγιάννης αδιαφορώντας πλήρως για την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου και του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης απέρριπτε προκλητικά ακόμη και την μερική υπογειοποίηση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης με την κατασκευή cut and cover στο τμήμα με το οποίο διχοτομείται οριστικά και αμετάκλητα η μητροπολιτική ενότητα Ηρακλείου. Το αντίστοιχο, (μεγαλύτερο και ακριβότερο) έργο για την Πάτρα με συνολικό προϋπολογισμό 168.000.000 ευρώ από Ευρωπαϊκούς(Εθνικούς ) Πόρους:
α) Χαρακτηρίζεται ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο. Για το Ηράκλειο είναι ακριβό και μη ρεαλιστικό.
β) Απελευθερώνει το κέντρο της πόλης και αποδίδει την Πάτρα στους Πατρινούς. Για το Ηράκλειο η πεισματική άρνηση της Κυβέρνησης, διχοτομεί τη Μητροπολιτική Ενότητα Ηρακλείου και εγκλωβίζει τους Ηρακλειώτες. γ) Ανοίγει το μέτωπο στη θάλασσα. Στο Ηράκλειο οδηγεί το σύνολο του κυκλοφοριακού φορτίου παραλιακή λεωφόρο μέσω της Καζατζίδη και της Ικάρου (ζήσαμε και γνωρίζουμε τις συνέπειες του μερικού αποκλεισμού κατά τη διάρκεια της όψιμης συντήρησης του ΒΟΑΚ, στο τμήμα που «προτάθηκε» και από την Περιφέρεια για την κατασκευή cut and covers και απορρίφθηκε από την Κυβέρνηση με το επιχείρημα, ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής θα αποκλεισθεί η πόλη!!!!!
δ) Επιτυγχάνεται η ανάπλαση της Πόλης- της Πάτρας- Στο Ηράκλειο η Κυβέρνηση και όσοι εξ ημών σιωπούν, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν η και κινδυνολογούν - υποστηρίζοντας ότι θα καθυστερήσει η εκτέλεση του έργου- στρώνουν ακριβά «χαλιά» στον ανάδοχο του έργου και στερούν μεταξύ των άλλων 130 στρέμματα ελεύθερων χώρων από τους πολίτες.
ε) Στην Πάτρα κατασκευάζουν ένα μικρό μετρό με έξι υπόγειους σταθμούς. Στη καρδιά του Ηρακλείου σχεδιάζουν «σταθμούς διοδίων», υποσχόμενοι ότι δεν θα αφορούν τους κατοίκους!!!
στ. Στην Πάτρα -πόλη ισοδύναμη του Ηρακλείου- η οποία σημειωτέον δεν διχοτομείται από την Εθνική Οδό Πατρών-Πύργου, ελαχιστοποιούν την ηχητική και οπτική όχληση και ενισχύουν την ασφάλεια των πεζών.
Είναι προφανές ότι δεν έχουμε πρόβλημα με την ΠΑΤΡΑ και τους Πατρινούς όπου, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος , οι θεσμικοί εκπρόσωποι της (Δήμος-Περιφέρεια - βουλευτές) αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικοί. Το πρόβλημα του Ηρακλείου και της Κρήτης είναι πρωτίστως δικό μας, γιατί δεν υποστηρίζουμε με επάρκεια και κυρίως αποφασιστικότητα ακόμα και τις «ΟΜΟΦΩΝΕΣ» ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ μας για το μείζον αυτό θέμα.
*Ο Ευριπίδης Κουκιαδάκης είναι επικεφαλής της δημοτικής ομάδας "Συνεργασία για το Ηράκλειο".
