Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας

Απόψεις
Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς ο “επικοινωνιακός χειρισμός” της τραγωδίας στα Τέμπη οδηγεί στην απώλεια και των τελευταίων ψηγμάτων αξιοπιστίας

Οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι και ιδιαίτερα εκείνοι που κάνουμε αυτή τη δουλειά (αφήστε τα περί λειτουργήματος, μια εργασία είναι όπως κάθε άλλη, απλώς είναι απολύτως στη δημόσια σφαίρα, οπότε έχει πολλές ιδιαιτερότητες) για μερικές δεκαετίες, έχουμε ζήσει πολλά...

Του Γιώργου Ψαρουλάκη

σκαμπανεβάσματα. Οριακά προλάβαμε τις “ηρωικές εποχές” στα ’80s, έχουμε ζήσει τις εποχές της “δόξας”, στα ’90s, όταν η έκρηξη της ιδιωτικής τηλεόρασης δημιούργησε ένα νέο σταρ σύστεμ των επώνυμων τηλεοπτικών δημοσιογράφων, ζήσαμε την εποχή της “ανέμελης ωριμότητας” των ’00s και προσγειωθήκαμε απότομα και με πάταγο στην καθολική και απόλυτη απαξίωση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, που ήρθε με την έλευση της εποχής των μνημονίων.

Η απαξίωση αυτή επήλθε νομοτελειακά, αφού όλο το δημοσιογραφικό σταρ σύστεμ (ξεκινώντας από τους “παραθυράτους αναλυτές” της τηλεόρασης και φτάνοντας έως τους “επώνυμους κονδυλοφόρους” των ευρισκόμενων ήδη σε παρατεταμένη κρίση εφημερίδων) χρησιμοποιήθηκε από τα αφεντικά τους για να δικαιολογηθεί η ένταξη σε καθεστώς μνημονίων, να ξεπλυθούν οι υπεύθυνοι για την κατάντια, να ελεγχθούν οι αντιδράσεις, να καλυφθεί η αλήθεια και να μπει η χώρα σε μνημονιακό καθεστώς δίχως να ξεσπάσει... επανάσταση.

Είναι η εποχή που η έκφραση “αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι” βρίσκεται στα χείλη των περισσότερων Ελλήνων, η εποχή που η οικογένεια καθόταν μπροστά στην τηλεόραση όχι για να μάθει τα νέα, αλλά για να βρίσει τους δημοσιογράφους, η εποχή που το να δηλώνεις δημοσιογράφος επέσυρε τον κίνδυνο να εισπράξεις από ένα βλέμμα αποδοκιμασίας έως έναν “οχετό” βρισιών. Από αγνώστους!

Ο κλάδος μας βεβαίως ουδέποτε έκανε την αυτοκριτική του. Μπορεί εμείς, τα περιφερειακά Μέσα, να μη συμμετείχαμε συνειδητά και ενεργά στην επιχείρηση παραπληροφόρησης του λαού που είχαν στήσει τα αθηναϊκά μαγαζιά, αλλά ουδείς επαγγελματίας του κλάδου πέρασε “αβρόχοις ποσίν” τη θύελλα.

Ο χρόνος πέρασε, τα μνημόνια έφυγαν, η εκστρατεία παραπληροφόρησης για το θέμα αυτό σταμάτησε, τα πεπραγμένα των “προβεβλημένων” ψιλοξεχάστηκαν, αλλά η ρετσινιά έμεινε. Εξάλλου, τα μεγάλα συστημικά μίντια βρήκαν άλλη... επικερδή ενασχόληση: να προωθούν τα εκλεκτά κόμματα και πολιτικούς του συστήματος και να διασφαλίζουν ότι δε θα δει το φως της δημοσιότητας τίποτε που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα κέρδη των ιδιοκτητών τους και των φίλων τους.

Οι δημοσιογράφοι λοιπόν ως κλάδος, εξαιτίας αυτής της μειοψηφίας των καλοταϊσμένων χρυσοκάνθαρων, συνεχίσαμε να θεωρούμαστε “πουλημένοι” και “ρουφιάνοι”. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης των πολιτών στον Τύπο δεν αποκαταστάθηκε ποτέ. Ούτε καν έγινε προσπάθεια αποκατάστασης. Η ελληνική δημοσιογραφία, εν πολλοίς δίκαια, έχει την τελευταία θέση στην ευρωπαϊκή ένωση όσον αφορά στο ποσοστό των πολιτών που τη θεωρούν αξιόπιστη. Είμαστε στον απόλυτο πάτο!

Υπάρχουν και... χειρότερα

Αλλά μερικές φορές η ζωή τα φέρνει έτσι, ώστε να διαπιστώσεις ότι ο πάτος δεν είναι... το τέρμα. Υπάρχει και ο απόπατος! Και με τον χειρισμό της υπόθεσης στα Τέμπη, ακριβώς εκεί - στον απόπατο! - βρέθηκε η δημοσιογραφία. Συνέπεια, πάντα, της εικόνας που δίνουν τα 10-12 “μεγάλα” συστημικά μίντια, τα οποία έχουν μεγαλύτερη προβολή και δίνουν τον τόνο.

Οι ίδιοι, σταθεροί λακέδες του καθεστώτος, απολογητές των κυβερνήσεων, διαστρεβλωτές της αλήθειας, χυδαίοι προπαγανδιστές, που είχαν αναλάβει εργολαβικά το ξέπλυμα στην μνημονιακή λαίλαπα, οι ίδιοι μαζί με ορισμένες “νέες εισόδους” (ε, να μπει και λίγο φρέσκο αίμα, ρε παιδί μου, στην all star ομάδα του απόπατου!) πήραν εντολή από τα αφεντικά τους να “βγάλουν την μπουγάδα” και σε αυτήν την περίπτωση. Να περιορίσουν τη ζημιά (κάνοντας damage control, που λένε και οι Αμερικανοί) που θα υποστεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη από την ιστορία αυτή, καθοδηγώντας την κοινή γνώμη σε “ασφαλή μονοπάτια”, απομακρύνοντας την εστίαση των ευθυνών από τους πραγματικά υπεύθυνους και την απόδοσή τους στο “ανθρώπινο λάθος”. Δηλαδή... η συνήθης δουλειά τους, την οποία κάνουν από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Απλώς δεν είχαν να διαχειριστούν ποτέ μια τέτοια τραγωδία (αν ήταν φιλοσυριζαϊκά τα μίντια αυτά στην εποχή της τραγωδίας στο Μάτι, θα είχαν μια σχετική εμπειρία, αλλά τότε ήταν όλοι αυτοί λάβρα αντιπολίτευση) και κυριολεκτικά τους έσκασε στη μούρη! Αν κάποια εταιρεία δημοσκοπήσεων αποφάσιζε να κάνει αύριο το πρωί μια έρευνα για την αξιοπιστία του ελληνικού Τύπου, τα αποτελέσματά της θα ήταν κόλαφος. Δε νομίζω ότι θα βρισκόταν κανείς (εκτός από μια χούφτα αμετανόητα κομματόσκυλα και φυσικά τους σταθερούς συμφεροντούχους) που θα έβαζαν πάνω από μηδέν στην αξιοπιστία των ελληνικών μίντια. Και παρότι υπεύθυνοι είναι ολίγοι και συγκεκριμένοι, μας παίρνει όλους η... μπάλα.

Τα ασυμμάζευτα και... η βαλβίδα ασφαλείας

Σιγά-σιγά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται οι περισπούδαστοι αναλυτές-συστημικά “παπαγαλάκια” και τα αφεντικά τους ότι η υπόθεση έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις και έχει προκαλέσει τέτοια οργή στην κοινωνία, που δε μαζεύεται με τίποτε! Δεν αρκεί η συνήθης πρακτική της προπαγάνδας και του “μασάζ” συνειδήσεων για να εκτονώσει την οργή για τα αδικοχαμένα νέα παιδιά της μοιραίας αμαξοστοιχίας και να καταλαγιάσει τις αντιδράσεις που έχουν προκαλέσει μια πρωτοφανή εικόνα στα κοινωνικά δίκτυα, μια θύελλα άνευ προηγουμένου.

Αυτό το αντιλήφθηκαν κάποιοι από τους καναλάρχες και από χθες βλέπουμε μια προσπάθεια να αλλάξει λίγο η αντιμετώπιση του θέματος από ορισμένα Μέσα. Γίνονται “δύσκολες” ερωτήσεις στους εκπροσώπους της κυβέρνησης, που τις προηγούμενες ημέρες αλώνιζαν στα μίντια με φιλικές - έως στημένες - ερωταπαντήσεις, υπάρχει πιο “επιθετική” αντιμετώπισή τους. Και πάλι βεβαίως το κυρίαρχο αφήγημα προωθείται, αλλά γίνεται μια μικρή προσπάθεια να διασωθούν τα προσχήματα.

Βεβαίως η πρώτη βαλβίδα ασφαλείας που άνοιξε για την εκτόνωση της οργής και της έντασης ήταν από τους “διασκεδαστές”. Στον δρόμο που άνοιξε ο Λιάγκας και ο Μουτσινάς, ακολούθησαν οι “Ράδιο Αρβύλα”, με εκ βαθέων παρεμβάσεις, αναπαραγωγή των επιχειρημάτων που χρησιμοποιεί ο απλός κόσμος στα κοινωνικά δίκτυα, συμμερισμό της οργής του κόσμου για τα “παπαγαλάκια” των μίντια και μια προσπάθεια απόδοσης ευθυνών στους πραγματικούς υπεύθυνους. Σε κάποιους εξ αυτών, τέλος πάντων.

Όχι, δεν έγιναν ξαφνικά αντισυστημικοί οι παραπάνω. Παραμένουν “πιόνια” του συστήματος, πιστά και σταθερά. Αλλά χρησιμοποιούνται όπως ακριβώς στη χύτρα ταχύτητας η βαλβίδα ασφαλείας: Εκτονώνουν την πίεση πριν φτάσουμε στο σημείο έκρηξης.

Το σύστημα φροντίζει για την αναπαραγωγή του, ακόμη κι αν χρειαστεί να θυσιάσει πολλά “πιόνια” του, να φαλκιδεύσει την αξιοπιστία του, να φάει τις σάρκες του. Διακυβεύονται πάρα πολλά αυτή τη στιγμή, κολοσσιαία συμφέροντα που είχαν ποντάρει σε μια συγκεκριμένη εξέλιξη των πραγμάτων και η συσσωρευμένη λαϊκή οργή, αυτή η κάποτε βουβή, κάποτε εκκωφαντικά ηχηρή, οργή, μπορεί να γκρεμίσει όλα τα σχέδια, να ανατρέψει όλους τους προγραμματισμούς.

Θα σώσουμε τίποτε;

Ας επανέλθουμε στο κύριο αντικείμενο αυτού του σημειώματος. Που είναι ο ρόλος των δημοσιογράφων σε αυτήν την υπόθεση και το νέο χτύπημα στην ήδη τραγικά τρωθείσα αξιοπιστία του κλάδου.

Είναι το οριστικό χτύπημα; Νομίζω ότι ήδη βρισκόμασταν σε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή, εδώ και μια 12ετία. Οπότε απλώς... διευρύνουμε το χάσμα με την κοινωνία, την αλήθεια, τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία. Και δεν υπάρχει κάτι πλέον να διασώσουμε, η γενική εικόνα δε σώζεται με τίποτε.

Μπορούμε εμείς, οι “μικροί”, ο περιφερειακός Τύπος, τα Μέσα της πάλαι ποτέ “επαρχίας”, να λειτουργήσουμε ως αντιστάθμισμα στον χυδαίο ρόλο των αθηναϊκών media; Ναι, μπορούμε. Το κάνουμε, με περισσότερη ή λιγότερη συνέπεια, όλα αυτά τα χρόνια της καθολικής απαξίωσης. Αλλά εμείς είμαστε η δεύτερη ταχύτητα, ο κλάδος κρίνεται από τα πεπραγμένα των “προβεβλημένων”. Η σύγχρονη δημοκρατία στηρίζεται στη λειτουργία των διακριτών εξουσιών. Των τριών θεσμικών και της “4ης”, του Τύπου. Δυστυχώς και οι τέσσερις στην Ελλάδα έχουν διαβρωθεί, εκμαυλιστεί, εκχυδαϊστεί και υπηρετούν συμφέροντα και όχι τον λαό της χώρας. Βρισκόμαστε στον δρόμο προς τον όλεθρο και συνεχίζουμε χαρωπά, κι ας χτυπούν συνεχώς “καμπανάκια”.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News