Το Κτηματολόγιο είναι ένας σχετικά πρόσφατος θεσμός στην ελληνική πραγματικότητα, δεδομένου ότι στο μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας λειτουργεί λιγότερο από τριάντα χρόνια.
*Γράφει η Μαρία Μαρκετάκη.
Με κριτήριο τη διαδικασία κατάρτισης Κτηματολογίου, ο νομός Ηρακλείου διαιρείται σε τρεις περιοχές. Σε καθεμία από αυτές, η διαδικασία σύνταξης εθνικού κτηματολογίου βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο. Αυτό είναι μία ιδιαιτερότητα του Ηρακλείου, η οποία συχνά δημιουργεί σύγχυση στους πολίτες, ως προς τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν και ως προς τις προθεσμίες.
Η πρώτη περιοχή είναι αυτή που βρίσκεται εντός των ορίων του προκαποδικαστριακού Δήμου Ηρακλείου. Στην περιοχή αυτή, η κτηματογράφηση ξεκίνησε το έτος 1998. Σήμερα, βρισκόμαστε στο στάδιο των “αρχικών εγγραφών”. Αυτό που οι πολίτες μπορούν να κάνουν στο παρόν στάδιο είναι να ελέγξουν προσεκτικά τα ακίνητά τους, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν αυτά έχουν καταχωριστεί σωστά. Αν έχουν εμφιλοχωρήσει σφάλματα στην αποτύπωση των ακινήτων τους ή των δικαιωμάτων τους, υπάρχει ακόμη χρόνος για να διορθωθούν. Η διαδικασία διόρθωσης μπορεί να είναι είτε εξωδικαστική, είτε δικαστική, ανάλογα με τη σοβαρότητα του σφάλματος. Η προθεσμία διόρθωσης των σφαλμάτων των αρχικών εγγραφών παρατάθηκε πρόσφατα έως τις 31/12/2023, μετά από σοβαρές πιέσεις που άσκησε η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων, αλλά και ιδιαίτερα ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηρακλείου. Η παραπάνω περιοχή εξυπηρετείται αποκλειστικά από το Κτηματολογικό Γραφείο Ηρακλείου, το οποίο βρίσκεται στην οδό Μετεώρων 31, στο Ηράκλειο.
Η δεύτερη περιοχή περιλαμβάνει τους πέντε νότιους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου, δηλαδή τους καλλικρατικούς Δήμους Φαιστού, Γόρτυνας, Αρχανών-Αστερουσίων, Μινώα Πεδιάδος και Βιάννου. Εδώ η κτηματογράφηση ξεκίνησε το έτος 2019 και εντός του 2022 έλαβε χώρα η πρώτη ανάρτηση. Οι πολίτες που μετά από έλεγχο διαπίστωσαν σφάλματα ως προς την αποτύπωση των ακινήτων και των δικαιωμάτων τους είχαν το δικαίωμα να υποβάλουν αιτήσεις διόρθωσης και ενστάσεις έως τις 18/11/2022. Πλέον, ακολουθεί η εξέταση των παραπάνω αιτήσεων και ενστάσεων από αρμόδιες επιτροπές και στη συνέχεια η τελική ανάρτηση. Όλοι οι έχοντες ακίνητα στις περιοχές αυτές, ακόμη κι αν δεν πρόλαβαν την προθεσμία των ενστάσεων, καλό είναι να παρακολουθούν την πορεία της κτηματογράφησης, ώστε να ζητήσουν τη διόρθωση τυχόν σφαλμάτων, έστω και στο επόμενο στάδιο. Η παραπάνω περιοχή εξυπηρετείται από το Γραφείο Κτηματογράφησης το οποίο βρίσκεται στην οδό Ευαρέστου 5, στο Ηράκλειο.
Η τρίτη περιοχή περιλαμβάνει τους τρεις βόρειους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου, δηλαδή το υπόλοιπο του καλλικρατικού Δήμου Ηρακλείου, καθώς και τους καλλικρατικούς Δήμους Μαλεβιζίου και Χερσονήσου. Στην περιοχή αυτή η κτηματογράφηση ξεκίνησε στις 22/11/2021. Η προθεσμία υποβολής δηλώσεων έληξε στις 22/11/2022. Παρά τη λήξη της προθεσμίας, το Γραφείο εξακολουθεί να παραλαμβάνει δηλώσεις, οι οποίες όμως θεωρούνται εκπρόθεσμες. Για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις ο νόμος προβλέπει την επιβολή προστίμου, χωρίς ωστόσο να έχει ενεργοποιηθεί η συγκεκριμένη διάταξη έως σήμερα. Οι πολίτες που δεν υπέβαλαν δήλωση για τα ακίνητά τους πρέπει να σπεύσουν να τα δηλώσουν, έστω και εκπρόθεσμα. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος να χάσουν τα δικαιώματά τους. Μετά τη συλλογή και την επεξεργασία των δηλώσεων, θα ακολουθήσει η προανάρτηση, όπου κάθε δικαιούχος πρέπει να ελέγξει προσεκτικά το ακίνητό του και αν διαπιστώσει σφάλματα, να προχωρήσει σε αίτηση διόρθωσης. Η παραπάνω περιοχή εξυπηρετείται από το Γραφείο Κτηματογράφησης, το οποίο βρίσκεται στο 1ο χλμ. εθνικής οδού Ηρακλείου-Μοιρών, επί της οδού Μενελάου Παρλαμά 119, στο Ηράκλειο.
Οι πολίτες πρέπει κάθε φορά να απευθύνονται στο σωστό Γραφείο, ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεται το ακίνητό τους, προκειμένου να αποφύγουν άσκοπη ταλαιπωρία. Κάθε γραφείο εξυπηρετεί μόνο τις περιοχές που υπάγονται σε αυτό, ενώ δεν έχει την αρμοδιότητα ούτε και τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει θέματα ακινήτων που ανήκουν σε άλλες περιοχές. Ηλεκτρονικές διευθύνσεις, όπου οι πολίτες μπορούν να βρουν χρήσιμες πληροφορίες και στοιχεία επικοινωνίας με κάθε γραφείο είναι οι: www.ktimatologio.gr (κεντρική σελίδα Κτηματολογίου), www.iraktima.gr (Γραφείο Κτηματογράφησης Φαιστού, Γόρτυνας, Αρχανών-Αστερουσίων, Μινώα Πεδιάδος και Βιάννου) και www.ktimaheraklion.gr (Γραφείο Κτηματογράφησης Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου).
Το Κτηματολόγιο παρέχει δύο ειδών πληροφορίες για κάθε ακίνητο: τη χωρική (δηλαδή τη θέση, το σχήμα, τις διαστάσεις και το εμβαδόν του ακινήτου) και τη νομική (ποιος είναι ο δικαιούχος, τι δικαίωμα έχει, τι ποσοστό και με ποιον τίτλο κτήσης). Κατά συνέπεια, ένας πλήρης έλεγχος του ακινήτου προϋποθέτει την ενδελεχή εξέταση και επιβεβαίωση τόσο της χωρικής, όσο και της νομικής πληροφορίας. Εάν παραληφθεί ο ένας από τους δύο ελέγχους, υπάρχει ο κίνδυνος να μην αντιληφθούμε εγκαίρως κάποιο σφάλμα, να χαθεί η προθεσμία διόρθωσης και ενδεχομένως και το δικαίωμά μας επί του ακινήτου. Επιπλέον, η εμπειρία έχει αποδείξει ότι σε όσο πιο πρώιμο στάδιο της κτηματογράφησης αντιληφθούμε το σφάλμα και επιχειρήσουμε τη διόρθωσή του, τόσο λιγότερος χρόνος, κόπος και κόστος θα απαιτηθεί.
Το Κτηματολόγιο είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του πολίτη, του επαγγελματία και του κράτους. Εάν συνταχθεί και λειτουργήσει σωστά, θα μειώσει θεαματικά τους χρόνους που απαιτούνται για τις μεταβιβάσεις και τις άλλες συναλλαγές που αφορούν τα ακίνητα, ενώ θα προσδώσει μεγαλύτερη ασφάλεια σε αυτές. Έως τότε όμως... ο δρόμος προβλέπεται μακρύς.
* Η Μαρία Μαρκετάκη είναι δικηγόρος.
