Της Ειρήνης Ζαχαριαδάκη*
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ιδέα αποτελούσε ένα μεγαλόπνοο σχέδιο και μια πολλά υποσχόμενη ένωση, η οποία θα διασφάλιζε κύρος, εξουσία, δύναμη και αξία στη Δυτική Ευρώπη. Θα δημιουργούσε μια τόσο ισχυρή ένωση η οποία θα ήταν ικανή να τα “βάλει” με τις γνωστές χαρακτηριζόμενες ως υπερδυνάμεις χώρες, τη Ρωσία, την Κίνα και τις ΗΠΑ, και να καταφέρει, αν όχι να επικρατήσει, τουλάχιστον να λαμβάνεται υπόψη ως δυνατός “παίκτης” στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι μια οικονομική και πολιτική ένωση είκοσι επτά ευρωπαϊκών κρατών. Ιδρύθηκε την 25η Μαρτίου 1957 με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (υπογραφή 7/2/1992), γνωστότερης ως Συνθήκη του Μάαστριχτ, βασιζόμενη στις τότε Ευρωπαϊκές Κοινότητες (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας) τις οποίες και αντικατέστησε (Βικιπαίδεια).
Παρόλο που τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 2012, η Ε.Ε. δεν πέτυχε τους αρχικούς της στόχους ίδρυσης και σε καμία περίπτωση δεν είναι ισχυρή σε σχέση με ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και άλλες χώρες που με μαεστρία συνεχίζουν να κινούν τα νήματα και να κουμαντάρουν, γράφοντας τα επόμενα κεφάλαια της παγκόσμιας ιστορίας.
Δυστυχώς η Ε.Ε. σε πάρα πολύ σοβαρά ζητήματα αδυνατούσε να πάρει αποφάσεις ακόμα και μετά από συνεχόμενες συνεδριάσεις και δεκάδες διαβουλεύσεις. Οι τελικές αποφάσεις, όταν αυτές παίρνονταν, δεν ήταν κατά την απόλυτη συμφωνία των κρατών-μελών, αλλά αποτελούσαν μια απόφαση-χρυσή τομή που κάλυπτε, τις περισσότερες φορές, ένα μικρό ποσοστό στον δείκτη ικανοποίησης των Ευρωπαίων πολιτών.
Απτά παραδείγματα είναι η πανδημία COVID-19, όπου ο σχεδιασμός για τις ομάδες που θα λάμβαναν τα εμβόλια κατά προτεραιότητα ήταν διαφορετικός σε κάθε κράτος-μέλος. Τα μέτρα αντιμετώπισης ήταν εντελώς διαφορετικά τόσο σε χρόνο διάρκειας όσο και σε είδος κ.α.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις... Ποτέ δεν πάρθηκε μια κοινή απόφαση από την Ε.Ε. για επί του πρακτέου εφαρμογή κυρώσεων στην Τουρκία λόγω παραβιάσεων των συνόρων μας και κατ’ επέκταση των συνόρων της Ε.Ε. και καθημερινών απειλών για πόλεμο και εκφοβισμό. Το μόνο που έχει γίνει είναι ένα απλό τράβηγμα του αφτιού του Ερντογάν ως προειδοποίηση και ως μάλωμα, με την παράκληση να σταματήσει να κάνει αυτό που κάνει δεκάδες χρόνια και είμαι βέβαιη ότι θα συνεχίσει να το κάνει.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ανικανότητας λήψης κοινής απόφασης είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Αυτό είχε καταντήσει πλέον μια κακογυρισμένη σαπουνόπερα. Μόλις προ ημερών κατάφεραν οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. να αντιληφθούν το προφανές, ότι δηλαδή τα αποθέματα του φυσικού αερίου είχαν εξαλειφθεί από τα μέσα του 2022 από τις αποθήκες όλων των κρατών-μελών και έπρεπε νωρίτερα να έχουν ορίσει τιμή, πριν φτάσουμε στο μη παρέκει. Αντ’ αυτού η κάθε μία χώρα έκανε από μόνη της συμφωνίες κατά το συμφέρον της, ως ανταγωνίστριες μεταξύ τους και όχι ως μία ομάδα με κοινούς στόχους.
Γενικά δεν υπήρξε ποτέ η Ευρωπαϊκή Ένωση και δε νομίζω ότι θα υπάρξει ποτέ. Πολλοί το προσπάθησαν στο παρελθόν χωρίς αποτέλεσμα, επειδή ουσιαστικά μιλάμε για μια ένωση που δεν επιτρέπει την αυτόνομη εξωτερική και εσωτερική πολιτική. Μια ένωση που δεν επιτρέπει αυτονομία κινήσεων και η οποία κατευθύνει τους πάντες και τα πάντα γύρω μας. Οι όποιες αποφάσεις παίρνονται είναι έμμεσα ελεγχόμενες από τις υπόλοιπες χώρες-υπερδυνάμεις εκτός ένωσης με κυρίαρχη χώρα τις ΗΠΑ και άμεσα ελεγχόμενες και εξαρτώμενες από τις πιο ισχυρές χώρες της Ε.Ε., τη Γερμανία, τη Γαλλία και άλλες.
Το τελευταίο χτύπημα, το οποίο μας έπεισε ότι η Ε.Ε. αποσυντίθεται, είναι το γνωστό σκάνδαλο Qatar Gate, όπου ενώ ξέραμε ότι κανένα σύστημα, καμία ένωση και καμία συμμαχία δεν είναι αδιάβλητη, εντούτοις μείναμε με το στόμα ανοιχτό όταν αντιληφθήκαμε το μέγεθος της παρανομίας και το ποσό το οποίο άλλαζε χέρια και βαλίτσες χωρίς ίχνος ντροπής και κυρίως μεταμέλειας. Αν φανταστούμε πόσα ακόμα παρόμοια περιστατικά λαμβάνουν χώρα ακόμα και τώρα που το αναφέρουμε, το μόνο που μπορούμε να αναφωνήσουμε είναι το «βόηθα Παναγία μου».
Η Ε.Ε. αρχίζει να παρακμάζει και αυτό ήταν και είναι προφανές. Δεν υπάρχει ένωση, ούτε καν ομάδα όταν ξεχωρίζουμε τα πορτοφόλια μας και τα συμφέροντά μας κατά το δοκούν κάθε ένα κράτος-μέλος. Όταν αποφασίζουμε όχι προς όφελος όλων των κρατών, αλλά προς όφελος της οικονομίας της χώρας μας, και όταν μέσα στην ένωση υπάρχουν ισχυρά κράτη (“μεγάλα ψάρια”) που τρώνε τα μικρά και δεν ακούγεται καν η φωνή τους.
Εμένα προσωπικά μου λείπει υπερβολικά η δραχμούλα μας και ας με χαρακτηρίζουν γραφική. Το ευρώ και η Ενωμένη Ευρώπη με φοβίζουν και δυστυχώς με φοβίζουν πάρα πολύ, ως πολίτης ενός μικρού, μη ισχυρού κράτους, μπροστά σε άλλα μεγάλα και κυρίαρχα, με συμφέροντα που δυστυχώς δε συμβαδίζουν με τα συμφέροντα της χώρας μου.
* Η Ειρήνη Ζαχαριαδάκη είναι αρχιτέκτονας μηχανικός, MSc, ΜΒΑ, προϊσταμένη Τμήματος Κτηριακών Έργων Δήμου Μαλεβιζίου.
