Τις τελευταίες ημέρες απασχολεί έντονα τη δημοσιότητα η μελλοντική γεωτρητική δραστηριότητα τού νέου θαλάσσιου γεωτρύπανου που αγόρασε η Τουρκία με την ονομασία “Abdulhamid Han”.
*Του Λεόντιου Κ. Πορτοκαλάκη
Είχαν γίνει ήδη και οι πρώτες εκτιμήσεις για την τελική θέση της πρώτης γεώτρησης. Ήδη το γεωτρύπανο ξεκίνησε τη δραστηριότητά του και θεωρήθηκε καλό να γίνει μια πρώτη ενημέρωση (με τα υπάρχοντα μέχρι τώρα δεδομένα και χωρίς το σκάφος να έχει σταθεροποιηθεί στην τελική θέση), σχετικά με το είδος του γεωτρύπανου, με τη νέα θέση του που ήδη εξαγγέλθηκε, και στην οποία ήδη έφτασε, και τα διάφορα τεχνικά στοιχεία της περιοχής, ώστε να αποκτηθεί μια αντικειμενική γνώση για τα τεκταινόμενα.
Χαρακτηριστικά και ιστορικό του σκάφους:
Το σκάφος κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία της Ν. Κορέας [South Korea’s Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering (DSME)] για λογαριασμό της εταιρείας Northern Drilling με το αρχικό όνομα “Cobalt Explorer” αντί συμφωνηθέντος ποσού 350 εκατ. $. Η εταιρεία όμως αυτή τον Οκτώβριο του 2019 ακύρωσε τη σύμβαση μεταπώλησης, αναφέροντας ως αιτία για την ακύρωση μια απορριπτική παραβίαση της σύμβασης από το ναυπηγείο. Οι δύο εταιρείες τότε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους μπήκαν σε διαμάχη για την ακυρωθείσα παραγγελία, καθώς το ναυπηγείο αμφισβήτησε την ειδοποίηση της Northern. Έκτοτε οι κατασκευαστές επιζητούσαν νέο αγοραστή.
Τον Ιανουάριο του 2022, η Τουρκία απετέλεσε τον νέο αγοραστή γι’ αυτό το νεότευκτο σκάφος βαθέων γεωτρήσεων και με τον τρόπο αυτό απέκτησε το τέταρτο θαλάσσιο γεωτρύπανο. Αυτό απέπλευσε από τα ναυπηγεία στις 7 Μαρτίου 2022 και κατέπλευσε στις 19/5/2022 στο λιμάνι του Tasucu.
Το πλωτό αυτό γεωτρύπανο (φωτ. 1) είναι από τα πλέον σύγχρονα και έχει τα πιο κάτω χαρακτηριστικά: Διαστάσεις: 238 μ. x 44 μ., ύψος πύργου: 104 μ., βύθισμα: 14 μ., προσωπικό: 200 άτομα, κατασκευή: 2022, GRT: 69.000, Tdwt: 61.494, δυνατότητα γεώτρησης: Μέχρι 12.200 μ.
Στο λιμάνι του Tasucu παρέμεινε μέχρι τις 9/8/2022, όπου και έγιναν οι απαραίτητες τροποποιήσεις και απέκτησε και το νέο του όνομα ως “Abdulhamid Han”. Μετά από ένα πέπλο μυστηρίου σχετικά με την προβλεπόμενη νέα θέση γεώτρησης και με μια νέα Navtex που εκδόθηκε την ημέρα των εγκαινίων (συνήθως οι σχετικές Navtex για θαλάσσια δραστηριότητα εκδίδονται αρκετές ημέρες πριν) από τον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν, ξεκίνησε για τη νέα θέση στις 9 Αυγούστου 2022.
Η πιο πάνω Navtex προσδιορίζει μια σχεδόν τετραγωνική περιοχή με μήκος πλευράς περίπου 2 ναυτ. μίλια, η οποία περικλείει μια έκταση περίπου 14 τετρ. χλμ. (ένα τυπικό μέγεθος περιοχής που ορίζει συνήθως η Τουρκία, όπως π.χ. και στις γεωτρήσεις της περιοχής του Ευξείνου), στην οποία το σκάφος πρόκειται να σταθεροποιηθεί στο κέντρο της και να παραμείνει για ένα διάστημα δύο μηνών περίπου (μέχρι 7/10/2022). Πέριξ της περιοχής της γεώτρησης ορίστηκε και μια περιοχή ασφαλείας με ακτίνα 10 ναυτικών μιλίων(υπερβολικά μεγάλη - συνήθως σε θαλάσσιες γεωτρήσεις είναι 500 μέτρα).
Στα διαγράμματα φαίνεται η περιοχή της νέας θέσης γεώτρησης (Navtex 770/22), (με κίτρινο χρώμα), η διαδρομή που ακολούθησε το σκάφος από το λιμάνι του Tasucu (με κίτρινο χρώμα) και η άφιξή του στο σημείο 11, στις 10/8/2022 και ώρα 14:00 (σχεδόν στο κέντρο της Navtex όπου θα γίνει η γεώτρηση με την ονομασία “Yorukler-1”). Σε ορισμένα δημοσιεύματα αναφέρεται και σαν ονομασία του σχετικού αδειοδοτηθέντος τεμαχίου (δε φαίνεται στο σχήμα) (Yörük είναι ο τουρκικός λαός που έχει διατηρήσει τον νομαδικό τρόπο ζωής του).
Παρατηρείται ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται εντός της εν δυνάμει τουρκικής υφαλοκρηπίδας και βρίσκεται περίπου 22 ναυτ. μίλια ανατολικά από την πρώτη γεώτρηση με την ονομασία “Antalia-1”, που επιχείρησε η Τουρκία στα βόρεια της Κύπρου στις 31/10/2018 με το γεωτρητικό σκάφος “FATIH” (κίτρινος κύκλος), ακολουθώντας την ίδια πολιτική, χωρίς να θίγει (για την ώρα) τα εν δυνάμει κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Στα σχέδια παρατηρούμε τα εξής:
- Ήδη έχει εκτελεστεί παλαιότερα (2011) ευρύτερο σεισμικό πρόγραμμα στην περιοχή που καλύπτει στα όριά του και την περιοχή της νέας γεώτρησης.
- Το σκάφος “Oruc Reis” εκτέλεσε το 2020 βάσει της Navtex 1610/20 σεισμικό πρόγραμμα στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου της Αττάλειας.
- Το σκάφος “Bilim II” εκτέλεσε μια διαδρομή μέσα από την περιοχή στις 5/3/2021, για την οποία δε γνωρίζουμε αν αντλήθηκαν σεισμικά δεδομένα.
- Το ίδιο σκάφος εκτέλεσε ερευνητικό πρόγραμμα στα δυτικά του κόλπου της Αττάλειας με τη Navtex 847/21.
- Η πρώτη γεώτρηση της Τουρκίας στη θέση Antalia-1, που έγινε με το σκάφος “FATIH”, όπως προαναφέρθηκε, απέχει περίπου 22 μίλια δυτικά της νέας θέσης και φαίνεται στο πιο πάνω σχέδιο.
- Το βάθος νερού στην περιοχή της νέας γεώτρησης, όπως φαίνεται από τις σχετικές ισοβαθείς στην περιοχή, είναι περίπου 2.200 μέτρα.
- Για να εκτελεστεί μια θαλάσσια γεώτρηση χρειάζονται τουλάχιστον δύο έως τρία υποστηρικτικά σκάφη ασφάλειας και μεταφοράς υλικών και προσωπικού τύπου supply boats, τα οποία σύμφωνα με τη Navtex είναι τα: “HAKAN İLHAN” (βρισκόταν στις 10/8 και ώρα 14:00 σε πορεία προς τη θέση γεώτρησης, κινούμενο με ταχύτητα 9.8 knots και αζιμούθιο 256 μοίρες), “KUTSİ İLHAN” (βρισκόταν την ίδια ώρα στον κόλπο του Tasucu) και το “MURAT İLHAN” (βρισκόταν ομοίως την ίδια ώρα στο λιμάνι του Tasucu). Παράλληλα, από τη δραστηριότητα και την κίνηση των πιο πάνω σκαφών κατά την εκτέλεση της γεώτρησης θα εμφανιστεί και το λιμάνι από το οποίο γίνεται και η υποστήριξη του γεωτρύπανου (π.χ. Αττάλεια).
- Τα ήδη εκτελεσμένα στην περιοχή σεισμικά προγράμματα είναι παλαιά και αραιά και, σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, δε φαίνεται να έχει γίνει μέχρι σήμερα στην περιοχή σεισμικό πρόγραμμα τριών διαστάσεων (3D), που θα επέτρεπε την ασφαλή εκτίμηση ότι υπάρχει ενδιαφέρον στόχος στην περιοχή, ώστε να προχωρήσει η Τουρκία σε ασφαλή γεώτρηση.
- Το κόστος μιας τέτοιας γεώτρησης πρέπει να υπερβαίνει τα 100 εκατ. $ (η γεώτρηση “Αφροδίτη-1” στο οικόπεδο 12 της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έγινε το 2011 σε βάθος θάλασσας περίπου 1.750 μέτρα, ξεπέρασε το πιο πάνω ποσό).
- Το νότιο σημείο της πιο πάνω Navtex βρίσκεται περίπου 25 ναυτικά μίλια από το βόρειο όριο (μαύρη διακεκομμένη γραμμή) της εν δυνάμει κυπριακής ΑΟΖ.
- Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι η εκτέλεση μιας τέτοιας βαθιάς γεώτρησης απαιτεί τη συνεργασία με ξένες εξειδικευμένες εταιρείες με ιδιαίτερη πείρα για θέματα που έχουν σχέση με την ασφάλεια, την ειδική λάσπη λειτουργίας, τις γεωλογικές αναλύσεις, τις ηλεκτρονικές διαγραφίες, την τσιμέντωση κ.λπ., για τα οποία δεν υπάρχει κάποια πληροφορία.
* Ο Λεόντιος Κ. Πορτοκαλάκης είναι τοπογράφος μηχανικός, πρώην προϊστάμενος Τεχνικής Υποστήριξης ΕΛ.ΠΕ. Α.Ε., μέλος του Δ.Σ. του ΕΛΙΣΜΕ.
Φωτογραφία αρχείου ΙΝ ΤΙΜΕ
