Γράφει ο Λεόντιος Κ. Πορτοκαλάκης*
Τις τελευταίες ημέρες απασχολεί έντονα την δημοσιότητα η μελλοντική γεωτρητική δραστηριότητα του νέου θαλάσσιου γεωτρυπάνου που αγόρασε η Τουρκία με την ονομασία ABDULHAMID HAN. Είχαν γίνει ήδη και οι πρώτες εκτιμήσεις για την τελική θέση της πρώτης γεώτρησης.
Ήδη το γεωτρύπανο ξεκίνησε την δραστηριότητά του και θεωρήθηκε καλό να γίνει μια πρώτη ενημέρωση σήμερα 10/8/2022, (με τα υπάρχοντα μέχρι τώρα δεδομένα και χωρίς το σκάφος να έχει σταθεροποιηθεί στην τελική θέση), σχετικά με το είδος του γεωτρυπάνου, με την νέα θέση του που ήδη εξαγγέλθηκε, και στην οποία ήδη έφθασε και τα διάφορα τεχνικά στοιχεία της περιοχής ώστε να αποκτηθεί μια αντικειμενική γνώση για τα τεκταινόμενα.
Χαρακτηριστικά και ιστορικό του σκάφους:
Το σκάφος κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία της Ν. Κορέας (South Korea’s Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering (DSME)) για λογαριασμό της εταιρίας Northern Drilling με το αρχικό όνομα «COBALT EXPLORER» αντί συμφωνηθέντος ποσού 350 εκατ. $. Η Εταιρία όμως αυτή τον Οκτώβριο του 2019 ακύρωσε τη σύμβαση μεταπώλησης, αναφέροντας ως αιτία για την ακύρωση, μια απορριπτική παραβίαση της σύμβασης από το ναυπηγείο. Οι δύο εταιρείες τότε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους μπήκαν σε διαμάχη για την ακυρωθείσα παραγγελία καθώς το ναυπηγείο αμφισβήτησε την ειδοποίηση της Northern. Έκτοτε οι κατασκευαστές επιζητούσαν νέο αγοραστή.
Τον Ιανουάριο του 2022 η Τουρκία απετέλεσε τον νέο αγοραστή για αυτό το νεότευκτο σκάφος βαθέων γεωτρήσεων και με τον τρόπο αυτόν απέκτησε το τέταρτο θαλάσσιο γεωτρύπανο. Αυτό απέπλευσε από τα ναυπηγεία στις 7 Μαρτίου 2022 και κατέπλευσε στις 19/5/20022 στο λιμάνι του TASUCU.
Το πλωτό αυτό γεωτρύπανο (Φωτ. 1) είναι από τα πλέον σύγχρονα και έχει τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:
IMO: 9705093
Διαστάσεις: 238 μ.Χ 44 μ.
Ύψος Πύργου: 104 μ.
MMSI: 271050408
Βύθισμα: 14 μ.
Προσωπικό: 200 άτομα
CALL SIGN: TCA 7090
Κατασκευή: 2022
GRT: 69.000
Tdwt: 61.494
Δυνατότητα γεώτρησης: Μέχρι 12.200 μ.
Φωτ. 1: Γεωτρητικό σκάφος Cobalt Explorer
Στο λιμάνι του TASUCU παρέμεινε μέχρι τις 9/8/2022 όπου και έγιναν οι απαραίτητες τροποποιήσεις και απέκτησε και το νέο του όνομα ως «Abdulhamid Han» (Φωτ.2)
Φωτ. 2: Το γεωτρητικό σκάφος με το νέο του όνομα Abdulhamid Han
Μετά από ένα πέπλο μυστηρίου σχετικά με την προβλεπόμενη νέα θέση γεώτρησης και με μια νέα NAVTEX που εκδόθηκε την ημέρα των εγκαινίων (συνήθως οι σχετικές NAVTEX για θαλάσσια δραστηριότητα εκδίδονται αρκετές ημέρες πριν) από τον Πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν, ξεκίνησε για την νέα θέση στις 9 Αυγούστου 2022.
Στοιχεία της NAVTEX, κίνηση του σκάφους, νέα θέση γεώτρησης.
Η πιο πάνω NAVTEX προσδιορίζει μια σχεδόν τετραγωνική περιοχή με μήκος πλευράς περίπου 2 ναυτ. μίλια, η οποία περικλείει μια έκταση περίπου 14 τετρ. χλμ. (ένα τυπικό μέγεθος περιοχής που ορίζει συνήθως η Τουρκία όπως π.χ και στις γεωτρήσεις της περιοχής του Ευξείνου), στην οποία το σκάφος πρόκειται να σταθεροποιηθεί στο κέντρο της και να παραμείνει για ένα διάστημα δύο μηνών περίπου (μέχρι 7/10/2022). Πέριξ της περιοχής της γεώτρησης ορίσθηκε και μια περιοχή ασφαλείας με ακτίνα 10 ναυτικών μιλίων(υπερβολικά μεγάλη -συνήθως σε θαλάσσιες γεωτρήσεις είναι 500 μέτρα).
Στα πιο κάτω διαγράμματα (Σχ. 2,3) φαίνεται η περιοχή της νέας θέσης γεώτρησης (NAVTEX 770/22) (με κίτρινο χρώμα), η διαδρομή που ακολούθησε το σκάφος από το λιμάνι του TASUCU (με κίτρινο χρώμα) και η άφιξή του στο σημείο 11, σήμερα 10/8/2022 και ώρα 14:00 (σχεδόν στο κέντρο της NAVTEX όπου θα γίνει η γεώτρηση με την ονομασία YORUKLER-1”). Σε ορισμένα δημοσιεύματα αναφέρεται και σαν ονομασία του σχετικού αδειοδοτηθέντος τεμαχίου (δεν φαίνεται στο σχήμα) (Yörük είναι ο τουρκικός λαός που έχει διατηρήσει τον νομαδικό τρόπο ζωής του).
Σχέδιο 1: Κίνηση του γεωτρυπάνου Abdulhamid Han στην νέα θέση γεώτρησης «YORUKLER-1»
Σχέδιο 3: Λεπτομέρεια προσωρινής θέσης του Abdulhamid Han στις 10/8/2022 ώρα 14:00. Η τελική θέση αναμένεται στο κέντρο της περιοχής που ορίζει η NAVTEX
Παρατηρείται ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται εντός της εν δυνάμει Τουρκικής υφαλοκρηπίδας και βρίσκεται περίπου 22 ναυτ. μίλια ανατολικά από τη πρώτη γεώτρηση με την ονομασία “ANTALIA -1”, που επιχείρησε η Τουρκία στα βόρεια της Κύπρου στις 31/10/2018 με το γεωτρητικό σκάφος FATIH (κίτρινος κύκλος), ακολουθώντας την ίδια πολιτική χωρίς να θίγει (για την ώρα) τα εν δυνάμει κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Στα πιο πάνω σχέδια παρατηρούμε τα εξής:
- Ήδη έχει εκτελεστεί παλαιότερα (2011) ευρύτερο σεισμικό πρόγραμμα στην περιοχή (με μώβ χρώμα) που καλύπτει στα όρια του και την περιοχή της νέας γεώτρησης.
- Το σκάφος ORUC REIS εκτέλεσε το 2020 βάσει της NAVTEX 1610/20 σεισμικό πρόγραμμα στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου της Αττάλειας (μέρος του οποίου φαίνεται με κόκκινο χρώμα).
- Το σκάφος BILIM II εκτέλεσε μια διαδρομή μέσα από την περιοχή στις 5/3/2021 για την οποία δεν γνωρίζουμε αν αντλήθηκαν σεισμικά δεδομένα (γραμμή με πράσινο διακεκομμένο χρώμα).
- Το ίδιο σκάφος εκτέλεσε ερευνητικό πρόγραμμα στα δυτικά του κόλπου της Αττάλειας με την NAVTEX 847/21 (γραμμή με πράσινο διακεκομμένο χρώμα).
- Η πρώτη γεώτρηση της Τουρκίας στην θέση ANTALIA-1 που έγινε με το σκάφος FATIH όπως προαναφέρθηκε, απέχει περίπου 22 μίλια δυτικά της νέας θέσης φαίνεται στο πιο πάνω σχέδιο (κίτρινος κύκλος).
- Το βάθος νερού στην περιοχή της νέας γεώτρησης όπως φαίνεται από τις σχετικές ισοβαθείς στην περιοχή (με γαλάζιο χρώμα) είναι περίπου 2.200 μέτρα.
- Για να εκτελεστεί μια θαλάσσια γεώτρηση χρειάζονται τουλάχιστον δυο έως τρία υποστηρικτικά σκάφη ασφάλειας και μεταφοράς υλικών και προσωπικού τύπου supply boats τα οποία σύμφωνα με την NAVTEX είναι τα: HAKAN İLHAN (βρίσκεται σήμερα 10/8 και ώρα 14:00 σε πορεία προς την θέση γεώτρησης κινούμενο με ταχύτητα 9.8 knots και αζιμούθιο 256 μοίρες), KUTSİ İLHAN (βρίσκεται την ίδια ώρα στον κόλπο του TASUCU) και το MURAT İLHAN (βρίσκεται ομοίως την ίδια ώρα στο λιμάνι του TASUCU). Παράλληλα από την δραστηριότητα και την κίνηση των πιο πάνω σκαφών κατά την εκτέλεση της γεώτρησης θα εμφανιστεί και το λιμάνι από το οποίο γίνεται και η υποστήριξη του γεωτρυπάνου (π.χ Αττάλεια).
- Τα ήδη εκτελεσμένα στην περιοχή σεισμικά προγράμματα είναι παλαιά και αραιά και σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα δεν φαίνεται να έχει γίνει μέχρι σήμερα στην περιοχή σεισμικό πρόγραμμα τριών διαστάσεων (3D) που θα επέτρεπε την ασφαλή εκτίμηση ότι υπάρχει ενδιαφέρον στόχος στην περιοχή, ώστε να προχωρήσει η Τουρκία σε ασφαλή γεώτρηση.
- Το κόστος μιας τέτοιας γεώτρησης πρέπει να υπερβαίνει τα 100 εκατ. $. (Η γεώτρηση «Αφροδίτη-1» στο οικόπεδο 12 της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έγινε το 2011 σε βάθος θάλασσας περίπου 1750 μέτρα ξεπέρασε το πιο πάνω ποσό).
- Το νότιο σημείο της πιο πάνω NAVTEX βρίσκεται περίπου 25 ναυτικά μίλια απο το βόρειο όριο (μαύρη διακεκομμένη γραμμή – σχ. 2) της εν δυνάμει κυπριακής ΑΟΖ.
- Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι η εκτέλεση μιας τέτοιας βαθειάς γεώτρησης απαιτεί την συνεργασία με ξένες εξειδικευμένες εταιρίες με ιδιαίτερη πείρα για θέματα που έχουν σχέση με την ασφάλεια, την ειδική λάσπη λειτουργίας, τις γεωλογικές αναλύσεις, τις ηλεκτρονικές διαγραφίες, την τσιμέντωση κλπ. για τα οποία δεν υπάρχει κάποια πληροφορία.
*Ο κ. Λεόντιος Κ. Πορτοκαλάκης είναι τοπογράφος μηχανικός Πρ. προϊστ. Τεχν. Υποστήριξης ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. - Μέλος του Δ.Σ του ΕΛΙΣΜΕ.
