Θέμα χρόνου - ίσως και ημερών - είναι η τέταρτη από το 2016 τουρκική εισβολή στο συριακό έδαφος.
*Του Μιχάλη Ψύλου
Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν το προανήγγειλε άλλωστε προχθές: «Σύντομα θα κάνουμε νέα βήματα για να ολοκληρώσουμε τα ημιτελή τμήματα του έργου που ξεκινήσαμε για τη διαμόρφωση ζώνης ασφαλείας, βάθους 30 χιλιομέτρων, στα νότια σύνορά μας». Δηλαδή, στα κουρδικά εδάφη που η Άγκυρα έχει καταλάβει από το 2019.
Το 2020, τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν ανεπιτυχώς από την Άγκυρα να διερευνήσει πιθανά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από τις τουρκικές δυνάμεις και τους συμμάχους τους στις κατεχόμενες συριακές περιοχές. Ποιοι είναι οι σύμμαχοι της Τουρκίας στη Συρία; Ανακυκλωμένοι τρομοκράτες τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους. Οι τζιχαντιστές κυνήγησαν, βασάνισαν και δολοφόνησαν αμέτρητους αθώους ανθρώπους, όπως συνέβη στο Αφρίν, στο Ιντλίμπ και σε άλλες κουρδικές πόλεις και χωριά.
Τα δραματικά αυτά γεγονότα συγκλόνισαν και εξακολουθούν να συγκλονίζουν τη διεθνή κοινότητα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες, και για αυτόν τον λόγο, στηρίζει τις κουρδικές δυνάμεις της οργάνωσης PYD-YPG στη βορειοανατολική Συρία. Γιατί συνέβαλαν αποφασιστικά στην ήττα των τζιχαντιστών. Ταυτόχρονα, η αμερικανική στήριξη στο Κουρδικό Κίνημα στη Συρία δεν είναι συγκυριακή, αλλά στρατηγική. Οι Κούρδοι μπορεί να μοιράζονται σε τέσσερις χώρες (Τουρκία, Συρία, Ιράν και Ιράκ), αλλά συνιστούν ένα εθνικό κίνημα που επηρεάζει συνολικά τις περιφερειακές ισορροπίες. Εξισορροπούν τον ρόλο του Ιράν, των φιλο-Ιρανών Σιιτών στο Ιράκ και της Χεζμπολλάχ στον Λίβανο, αλλά και τη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Συρία.
Ο Ερντογάν, που φοβάται την ενίσχυση του ρόλου των Κούρδων και στην Τουρκία, προσπαθεί να τους βάλει στην πλάστιγγα του νεο-οθωμανικού του παζαριού: Για να δώσει το «πράσινο φως» για την ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ, καλεί τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας να θυσιάσουν τους Κούρδους στη βορειοανατολική Συρία.
Προς το παρόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν την ανησυχία τους για τα σχέδια του Ερντογάν, δηλώνοντας ότι οποιαδήποτε «νέα επίθεση στη βόρεια Συρία θα υπονόμευε την περιφερειακή σταθερότητα και θα έθετε σε κίνδυνο τον τοπικό άμαχο πληθυσμό». Η Ουάσινγκτον διευκρινίζει πάντως ότι «αναγνωρίζει τις νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια της Τουρκίας στα νότια σύνορα».
Η νέα εισβολή της Άγκυρας στη Συρία έχει πάντως και εσωτερική διάσταση: Ο Ερντογάν πιστεύει ότι έτσι θα αναθερμάνει το εθνικιστικό αίσθημα του εκλογικού σώματος και ταυτόχρονα θα περισώσει τη φθίνουσα δημοτικότητά του περίπου ένα χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2023. Το έχει ξανακάνει άλλωστε και στο παρελθόν, πόσω μάλλον τώρα, που οι πολίτες στη γείτονα στενάζουν από τον υψηλό πληθωρισμό και την υποτίμηση της τουρκικής λίρας... Σε μια οικονομία που βυθίζεται και δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς ξένη βοήθεια.
Η τρέχουσα κρίση είναι κάπως σαν hangover από προηγούμενα επεισόδια. Αλλά λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο διαφορετικών γεωπολιτικών πραγματικοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, καθώς και ενός νέου εσωτερικού πολιτικού πλαισίου στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν έχει γίνει «μάστορας» στο να χρησιμοποιεί τις διεθνείς κρίσεις για δικούς του σκοπούς. Το ερώτημα είναι λοιπόν: Θα θυσιαστούν και πάλι οι Κούρδοι στο βωμό των συμφερόντων και της νεο-οθωμανικής εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν;
*Ο Μιχάλης Ψύλος είναι δημοσιογράφος
