Σε παράσταση για δύο ρόλους εξελίχθηκε το 14ο Συνέδριο της Ν.Δ.: του πρωθυπουργού που επαναπροσδιόρισε το κυβερνητικό αφήγημα και έβαλε ξανά σαν στόχο των εκλογών την αυτοδυναμία, στην οποία όμως κανείς στο κόμμα του δεν πιστεύει, και του Αντώνη Σαμαρά που αποδόμησε την πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη στο ενεργειακό, τα ελληνοτουρκικά και τη διεθνή θέση της χώρας. Η μονομαχία Σαμαρά-Μητσοτάκη ήταν αναμενόμενο να τραβήξει τα βλέμματα.
*Του Σπύρου Γκουτζάνη
Ο Αντώνης Σαμαράς τοποθετήθηκε καθαρά για το ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα της Ν.Δ. απέναντι στη θολή εικόνα «του πολιτικού κέντρου, όπου συγκλίνουν ευρύτερες τάσεις της κοινωνίας» που καλλιεργεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο μεν πρωθυπουργός, αφού διερεύνησε τις δυνατότητες μελλοντικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. του Νίκου Ανδρουλάκη, έκανε στροφή, εγκατέλειψε την προοπτική των κυβερνήσεων συνεργασίας και προσδιόρισε ως στόχο των επόμενων εκλογών την αυτοδυναμία. Παράλληλα δήλωσε «“παρών” στο μέλλον της χώρας», μία πρωτοφανής δήλωση μεταξύ αλαζονείας και ανασφάλειας, αφού κανείς στο κόμμα του δεν τον αμφισβητεί.
Ο κ. Μητσοτάκης απαντούσε σε σενάρια που διακινούνται στο παρασκήνιο ότι όχι απλώς δε θα είναι ο ίδιος πρωταγωνιστής σε μια μελλοντική κυβέρνηση συνεργασίας, αλλά επιπλέον αποτελεί εμπόδιο. Παράλληλα, αν και στην πλειονότητά τους βουλευτές και στελέχη θεωρούν βέβαιο ότι οι κάλπες θα στηθούν το φθινόπωρο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δείχνει ότι σκέφτεται την εξάντληση της τετραετίας. Καθώς τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας προβλέπεται ότι, μετά την επικοινωνιακή έξαρση, μικρό αποτέλεσμα θα έχουν και δε θα ανακόψουν την πτωτική πορεία της Ν.Δ., είναι πιθανό να αναγκαστεί να καταφύγει σε εκλογές σε συνθήκες ήττας. Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν πιστεύει ότι είναι εφικτή η αυτοδυναμία.
Πού το πάει ο Σαμαράς
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Αντώνης Σαμαράς αμφισβητεί την πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ήδη από τα προηγούμενα συνέδρια και από τις συνεντεύξεις του έχει ταχθεί κατά της πολιτικής του κατευνασμού έναντι της Τουρκίας - στην πολιτική αυτή εντάσσει τον πρωθυπουργό - ενώ έχει κάνει κριτική για την απολιγνιτοποίηση και την εγκατάλειψη των ερευνών για φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Ακόμη και για το ιδεολογικό στίγμα του κόμματος είχε πει ότι «η Ν.Δ. δε θα γίνει Ποτάμι».
Αυτήν τη φορά είπε καθαρά στον πρωθυπουργό ότι έκανε λάθος τόσο στα ελληνοτουρκικά, όσο και στο ενεργειακό, και τον προειδοποίησε να μην επιχειρήσει συνολική διευθέτηση με την Τουρκία, που θα ισοδυναμούμε με «Πρέσπες του Αιγαίου», γιατί αυτό δε θα το ανεχτούν η κοινωνία και η Ν.Δ. Επικαλέστηκε μάλιστα και το Σύνταγμα, ότι η τήρησή του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων.
Ο κ. Σαμαράς όμως άσκησε κριτική στον κ. Μητσοτάκη και για την τοποθέτηση της χώρας στην ουκρανική κρίση. Αμφισβήτησε την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την ενεργειακή ακρίβεια λέγοντας ότι η επιδοματική πολιτική δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα, ενώ έθεσε και το ερώτημα πώς θα πούμε στους νέους να ζήσουν με 600 και 700 ευρώ. Ακόμη και για το πολιτικό στίγμα της Ν.Δ. είπε ότι «δεν υπάρχει Κεντροδεξιά χωρίς Δεξιά». Άφησε εκτός της Δεξιάς μόνο τη φασιστική Χρυσή Αυγή, θέλοντας να εκφράσει και τις τάσεις της νέας Δεξιάς που κινούνται πέρα από τα όρια της Ν.Δ.
Αντιπαράθεση για την επόμενη ημέρα
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που είχε τον τελευταίο λόγο στο κλείσιμο του συνεδρίου, δεν απάντησε στη συνολική κριτική τού πρώην πρωθυπουργού. Περιορίστηκε σε μια σκληρή προσωπική αιχμή, θυμίζοντας ότι επί των ημερών του η Ν.Δ. έπεσε στο 18% και αυτός με τη διαφορετική στρατηγική του την ανέβασε ξανά στο 40%. Αν και θα έπρεπε να περιμένει την τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά, φάνηκε να αιφνιδιάστηκε. Το σύστημά του περιορίστηκε στο να υποβαθμίσει την απήχηση της τοποθέτησης Σαμαρά στα μέσα ενημέρωσης που ελέγχει.
Στην πραγματικότητα η αντιπαράθεση Μητσοτάκη-Σαμαρά αφορά την επόμενη ημέρα της Ν.Δ. Με την έννοια αυτή οι εκλογές θα ξεκαθαρίσουν και το εσωκομματικό τοπίο. Μέχρι τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει άλλη επιλογή από το να ανέχεται τον Αντώνη Σαμαρά και την κριτική του, αφού δεν μπορεί να τον διαγράψει, παρότι στην αρχή της θητείας του, που ήταν πραγματικά παντοδύναμος, είχε δεχτεί σχετικές εισηγήσεις.
Ο δε Αντώνης Σαμαράς δεν μπορεί να προχωρήσει πιο πέρα την αμφισβήτηση και εγγράφει υποθήκες για τον έλεγχο του κόμματος μετά από πιθανή εκλογική ήττα. Θα μπορεί να ισχυριστεί ότι ήταν ο μόνος που εγκαίρως είχε προειδοποιήσει και είχε βάλει τα θέματα όταν οι άλλοι απλώς σιωπούσαν ή χειροκροτούσαν τον αρχηγό. Το αν η συγκυρία θα επιτρέψει έναν δικό του κεντρικό ρόλο στην πολιτική σκληρή ή περιοριστεί σε ρόλο king maker στο κόμμα, μένει να φανεί.
Οι τάσεις στο εσωτερικό της Ν.Δ.
Φάνηκε όμως η τριχοτόμηση της Ν.Δ. Η μία τάση, κυρίαρχη επί του παρόντος, είναι οι νεοφιλελεύθεροι “μητσοτακικοί”, με τις προσθήκες των προερχόμενων από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ που προβάλλουν την πολυσυλλεκτικότητα και την τεχνοκρατική αποτελεσματικότητα αντί για τις ιδεολογικές θέσεις. Την εξέφρασαν, πέραν του πρωθυπουργού, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, ο Άκης Σκέρτσος και ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Στο οργανωτικό πεδίο φάνηκε ο ρόλος του Γρηγόρη Δημητριάδη και του Θανάση Νέζη, που φρόντισαν να βγάλουν και... selfie και να την προωθήσουν στα social media. Σε αυτήν τη φάση, πάντως, δεν έχει ρόλο η άλλη πτέρυγα της οικογένειας με την Ντόρα Μπακογιάννη και τον Κώστα Μπακογιάννη.
Η δεύτερη τάση είναι οι “σαμαρικοί”, που βάζουν καθαρά θέμα ιδεολογικής και πολιτικής ταυτότητας της Ν.Δ. και ζητούν στροφή προς τα δεξιά από τα εθνικά θέματα μέχρι την κοινωνική πολιτική. Υπάρχει πάντα η ακέφαλη καραμανλική πτέρυγα, που περιορίζεται να μιλάει για κοινωνικό φιλελευθερισμό, κρυπτόμενη πίσω από την ιδρυτική διακήρυξη προ 50 ετών του ιδρυτή.
Ο Κώστας Καραμανλής δεν εμφανίστηκε καν στο κλείσιμο του συνεδρίου. Εκείνος που κινείται πλέον για να ηγηθεί της πτέρυγας είναι ο Κώστας Αχ. Καραμανλή, ενώ ρόλο παράγοντα διεκδικεί και ο Χρήστος Σταϊκούρας. Ο Νίκος Δένδιας μετά τη δήλωση νομιμοφροσύνης στον Κυριάκο Μητσοτάκη μάλλον υποχώρησε, ενώ ο Μάκης Βορίδης κινείται στην άκρα Δεξιά με εμφυλιοπολεμικούς όρους, θυμίζοντας τις καταβολές του.
*Ο Σπύρος Γκουτζάνης είναι δημοσιογράφος.
Φωτογραφία αρχείου ΙΝ ΤΙΜΕ
