Της Ειρήνης Ζαχαριαδάκη*
Η Κρήτη χτυπήθηκε. Λαβώθηκε στο κέντρο, στην καρδιά της. Το χτύπημα δεν ήταν θανατηφόρο, αλλά η αιμορραγία των πληγών που προξένησε δεν έχει σταματήσει ακόμα. Οι άνθρωποι που από τη μία στιγμή στην άλλη βρέθηκαν χωρίς σπίτι, χωρίς βιός και χωρίς παρόν και μέλλον είναι δυστυχώς πάρα πολλοί. Το κακό έγινε... τώρα κοιτάμε το μπροστά, κοιτάμε να δούμε με ποιο τρόπο θα θεραπεύσουμε τις πληγές τόσο των κτηρίων όσο και εκείνες - τις ανθρώπινες - που πονούν περισσότερο, επειδή το χτύπημα στόχευσε βαθιά στην καρδιά και στην ψυχή...
Είναι δύσκολο και πολύ ψυχοφθόρο να βλέπεις εικόνες καταστροφής και ερήμωσης μιας πόλης με αυξανόμενο πληθυσμό, οικονομικά και κοινωνικά αναβαθμισμένης. Το Αρκαλοχώρι έσφυζε από ζωή και κατατασσόταν στους οικισμούς με μεγάλους δείκτες ανάπτυξης, τόσο του πληθυσμού του, όσο και της ανέγερσης νέων κτηρίων. Γι’ αυτό ο καταστροφικός σεισμός της 27ης Σεπτεμβρίου 2021 χαρακτηρίστηκε και ως ιστορικός από τους σεισμολόγους, αφού γκρέμισε κάποια κτήρια και δημιούργησε φθορές σε πολλά άλλα, ανεβάζοντας το ποσοστό των επικίνδυνων κτηρίων και ακατάλληλων για χρήση στο 90% επί του συνολικού αριθμού των κτηρίων του οικισμού.
Αυτό όπως που μας πικραίνει όλους περισσότερο είναι όταν αντικρίζουμε το δάκρυ και τον πόνο των ηλικιωμένων ανθρώπων, οι οποίοι συνεχίζουν να κάθονται έξω από τα κατεστραμμένα σπίτια τους, μη μπορώντας να πιστέψουν το κακό που τους βρήκε. Δακρύζουν και ματώνει η ψυχή τους και η δική μας μαζί. Κοιτούν τα χαλάσματα και αρνούνται να “σβήσουν” τις αναμνήσεις 60 και πλέον ετών που γκρεμίστηκαν μαζί με το σπίτι τους. Κοιτούν το κουφάρι του σπιτιού τους και ένα μεγάλο “γιατί” θα παραμένει μόνιμα γραμμένο με ανεξίτηλα γράμματα στην καρδιά και στο μυαλό τους.
Δυστυχώς πρωτίστως για όλους εκείνους που επλήγησαν και για εμάς τους υπόλοιπους δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό το “γιατί”. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι δεν υπάρχουν και λύσεις από την Πολιτεία που να βοηθήσουν άμεσα τους πληγέντες. Από εκείνη τη Δευτέρα μέχρι και σήμερα έχουν δοθεί μόνο σκηνές. Στρώματα, σεντόνια και κουβέρτες δε δόθηκαν και αναγκάστηκαν οι άνθρωποι με φόβο για τη ζωή τους να μπουν στα ετοιμόρροπα σπίτια τους για να πάρουν τα δικά τους πράγματα, προκειμένου να μπορέσουν να κοιμηθούν με αξιοπρέπεια μέσα στις σκηνές.
Ο πρωθυπουργός έφτασε άμεσα στον τόπο της καταστροφής. Αυτό μόνο έκανε όπως έπρεπε. Έκανε την αυτοψία του στους χώρους και στα κτήρια που επλήγησαν, συνομίλησε με τους πληγωμένους ανθρώπους της περιοχής και μεταξύ του μασήματος μιας χορτόπιτας και πίνοντας και μια ρακή ανακοίνωσε το πολυπόθητο πόρισμα της αυτοψίας του στους ανθρώπους: «Όλα θα τα φτιάξουμε, όπως πρέπει αυτή τη φορά όμως...».
Αγαπητέ κύριε Μητσοτάκη, με όλο τον σεβασμό προς το πρόσωπό σας, παραθέτω τη φράση του Λίνκολν «έχει δικαίωμα να ασκεί κριτική εκείνος που έχει διάθεση να βοηθήσει», η οποία αποτελεί απάντηση στην άστοχη και καθόλου σωστή παρατήρησή σας. Επιρρίψατε ευθύνες στους ανθρώπους για άλλη μια φορά, χωρίς να αναλαμβάνετε τις ευθύνες της Πολιτείας. Εμμέσως πλην σαφώς κατηγορήσατε τους ανθρώπους για την κακή ποιότητα των κτηρίων τους ή τη μη συντήρησή τους. Σε κάποιες περιπτώσεις έχετε απόλυτο δίκιο. Αλλά αυτές είναι μετρημένες στα δάχτυλα. Η πλειοψηφία τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημόσιων κτηρίων ήταν σε καλή κατάσταση, απόδειξη ότι άντεξαν αρκετές δεκάδες χρόνια, μένοντας όρθια και περήφανα έπειτα από πάρα πολλούς σεισμούς. Μήπως πριν μιλήσετε και πριν κατηγορήσετε θα έπρεπε να συμβουλευτείτε τους τεχνικούς σας συμβούλους; Γνωρίζουμε και έχουμε πλέον εμπεδώσει ότι πάγια τακτική - στρατηγική θα έλεγα καλύτερα - όλων των κυβερνώντων είναι να “ρίχνουν” στους πολίτες το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης σε ό,τι κακό μας βρει, προκειμένου οι ίδιοι οι πολιτικοί να αποδειχτούν άμοιροι ευθυνών. Έτσι εξασφαλίζουν την επανεκλογή τους, βασιζόμενοι στο ελάχιστο πολιτικό κόστος που θα επιφέρουν οι πράξεις τους. Παρ’ όλα αυτά, πριν εκφέρετε άποψη, οφείλατε να έχετε ενημερωθεί για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου σεισμού, χαρακτηριστικά που τον κατέταξαν ως τον πιο επικίνδυνο σεισμό των τελευταίων χρόνων. Ο λόγος, εξάλλου, που ονομάστηκε “ιστορικός σεισμός” δεν είναι άτοπος.
Ως αρχιτέκτονας μηχανικός, σας ενημερώνω ότι η μέγιστη εδαφική σεισμική επιτάχυνση, αυτό που οι σεισμολόγοι ονομάζουν G, ήταν πρωτόγνωρα μεγάλη, αφού η τιμή της έφτασε τις 0,85 μονάδες. Τιμή ικανή από μόνη της να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στις οικοδομές χαμηλών περιόδων σε σεισμούς διάρκειας <0,5 sec. Το είδος του σεισμού, δηλαδή αφού έγινε επάνω σε ξηρά - μιλάμε για τεκτονικό σεισμό - το χαμηλό εστιακό του βάθος, ήτοι 10.000 μέτρα και η ένταση του σεισμού, 6 βαθμούς της Κλίμακας Ρίχτερ, οδήγησαν στο καταστροφικό αποτέλεσμα που όλοι βιώσαμε στο πετσί μας.
Να αφήσετε λοιπόν τα λόγια και τις κατηγορίες προς τους πολίτες. Έχουν μερίδιο ευθύνης, αλλά μεγαλύτερο έχει ο σεισμός και εσείς ως πρωθυπουργός. Οι 20.000 ευρώ, εκ των οποίων οι 6.000 ευρώ για αγορά οικοσκευής, δεν επαρκούν. Εδώ δεν αναφερόμαστε σε ανακαίνιση ή επιδιόρθωση κτηρίων, μιλάμε για πλήρη κατεδάφιση και ανοικοδόμησή τους. Μη δώσετε πάλι “ψίχουλα”, όποτε και αν τα δώσετε, όπως τη βοήθεια που έχετε προσφέρει έως τώρα σε αυτούς τους πληγωμένους ανθρώπους. Προσφέρατε σκηνές χωρίς κρεβάτια και κουβέρτες, και αυτό ήταν όλο. Ούτε λόγος για φαγητό, ούτε λόγος για ρουχισμό, ούτε καμία άλλη προσφορά. Απλά αναμένουμε τα κοντέινερ και μέχρι εκεί...
Το ίδιο βέβαια συνέβη και από όλα τα υπόλοιπα κόμματα της χώρας μας. “Μέλι, μέλι και τηγανίτα τίποτα”. Είναι όλοι πρώτοι στις διαφωνίες στα τηλεοπτικά παράθυρα και πάνελ, αλλά από προσφορά βοήθειας στους ανθρώπους ούτε λόγος. Μόνο ένας γνωστός βουλευτής (όνομα και μη χωριό) προσέφερε 50 μερίδες παστίτσιο στους σεισμόπληκτους, συνοδευόμενες από την προσωπική του κάρτα ως “επιδόρπιο”.
Ευτυχώς που ο Κρητικός στις δύσκολες στιγμές τρέχει να συνδράμει σε όποιον έχει ανάγκη. Ευτυχώς που επαέ στην Κρήτη γινόμαστε όλοι μια γροθιά στα δύσκολα. Και αυτή τη φορά τρέξαμε και βοηθήσαμε, με αποτέλεσμα κανείς σεισμόπληκτος να μην πεινάσει, κανείς τους να μην κρυώσει και κανένας άνθρωπος να μη χρειαστεί να κοιμηθεί στο πάτωμα ή πάνω σε μουσαμάδες. Οι εκάστοτε πρωθυπουργοί είναι μόνο λόγια και “θα” πολλά χρόνια τώρα.
Μήπως και εμείς να κάνουμε ότι τους ψηφίζουμε αφού και αυτοί κάνουν ότι κυβερνούν σωστά;
Όπως και να έχει, τα δύσκολα πέρασαν. Ο κίνδυνος πέρασε. Ας τα αφήσουμε πίσω μας τα τεκταινόμενα ως μελανό σημείο στην ιστορία της Κρήτης και ιδιαίτερα του περήφανου χωριού του Αρκαλοχωρίου. Όλα θα φτιάξουν και τα κτήρια και οι πληγές θα επουλωθούν στον βαθμό που τους επιτρέπεται λόγω της βίαιης καταστροφής αναμνήσεων πολλών χρόνων.
Υπομονή και επιμονή, αισιοδοξία και χαμόγελα χρειάζονται μόνο...
* Η Ειρήνη Ζαχαριαδάκη είναι αρχιτέκτονας μηχανικός, MSc, ΜΒΑ, προϊσταμένη Τμήματος Κτηριακών Έργων Δήμου Μαλεβιζίου.
