«Ο πολυαναμενόμενος κυβερνητικός ανασχηματισμός επέδειξε με τον καλύτερο και πιο προφανή τρόπο ότι οι κυβερνήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι κυρίως δύο πράγματα: κινήσεις δημιουργίας (ή αναίρεσης) εντυπώσεων από τη μια, και από την άλλη “ασκήσεις ισορροπιών” μεταξύ των διαφόρων “καπετανάτων” της Νέας Δημοκρατίας και των “τάσεων” που περιέχονται στον χώρο της Κεντροδεξιάς και Δεξιάς ευρύτερα.
Τα φώτα της δημοσιότητας και τα πρωτοσέλιδα τα κέρδισε φυσικά η “υπόθεση Αποστολάκη”, με τον πρώην υπουργό Άμυνας να αποδέχεται αρχικά και στη συνέχεια να απορρίπτει την υπουργοποίησή του, δημιουργώντας μια αρνητική εικόνα για την προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να προσφέρει ένα “συναινετικό προφίλ” στην κυβερνητική του πολιτική και ιδιαίτερα στον εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα, που είναι η πολιτική προστασία.
Απ’ όλες τις πλευρές (πέραν της πλειονότητας των media, που... συνεχίζουν να ζουν στον κόσμο τους, στον οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει το αλάθητο) η υπόθεση Αποστολάκη χαρακτηρίστηκε «φιάσκο πρωτοφανές» στην ιστορία των κυβερνητικών ανασχηματισμών και μεγαλειώδης αποτυχία προσωπικά του πρωθυπουργού. Αλλά αυτό είναι στο πεδίο των εντυπώσεων, παρότι η ουσία του πράγματος - αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας σε υπουργείο - είναι σοβαρότατο ζήτημα και καλό θα είναι να προχωρήσει.
Αλλά, πέραν τούτου, υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Συμπεράσματα τα οποία έχουν να κάνουν με τα παιχνίδια που παίζει η κυβέρνηση στο πλαίσιο του ανασχηματισμού.
Το παιχνίδι του “success story”
Η κυβέρνηση σε όλους τους τόνους εκφράζει την πεποίθηση ότι “τα έχει κάνει όλα σωστά” και ότι το έργο της είναι “απολύτως επιτυχημένο”. Οπότε και ο ανασχηματισμός έπρεπε να δώσει ακριβώς αυτήν την εντύπωση - όλα πάνε καλά, απλώς κάνουμε... αλλαγές προσώπων για να πάμε ακόμη καλύτερα. Προ ανασχηματισμού υπήρχε μία ομάδα υπουργών που έχουν προκαλέσει εξαιρετικά δυσμενείς αντιδράσεις στην κοινωνία.
Εξ αυτών δύο - Χρυσοχοΐδης και Κικίλιας - “καρατομήθηκαν”, ίσως εν μέρει ως “θυσία” για να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις από την απαράδεκτη αντιμετώπιση των πυρκαγιών ο πρώτος και τους αλλοπρόσαλλους χειρισμούς στο θέμα της πανδημίας ο δεύτερος. Απομάκρυνση εντυπώσεων και όχι ουσίας, αφού ούτε ο Χρυσοχοΐδης, ούτε ο Κικίλιας διαχειρίστηκαν τις εν λόγω κρίσεις, οι επιχειρησιακές αρμοδιότητες ανήκουν αποκλειστικά στους υφιστάμενούς τους, αναπληρωτές και υφυπουργούς.
Από τους λοιπούς αποτυχημένους (στα μάτια της κοινωνίας) της κυβέρνησης, Κεραμέως, Μενδώνη και Γεωργιάδης παρέμειναν απολύτως αμετακίνητοι στις θέσεις τους, αφού... παίζουν άψογα τον ρόλο για τον οποίο τοποθετήθηκαν εκεί. Για τον έτερο υπουργό που προκαλεί τεράστιες κοινωνικές αντιδράσεις, τον Χατζηδάκη, δεν τίθεται καν θέμα συζήτησης: Προφανώς ο Κ. Μητσοτάκης τον θεωρεί το πιο επιτυχημένο υπουργό του, αφού κάνει μέχρι κεραίας αυτό για το οποίο τοποθετήθηκε στο υπουργείο Εργασίας, αποδομεί πλήρως ό,τι έχει μείνει από εργασιακά δικαιώματα. Η αποπομπή Θεοχάρη, δίχως να αποτελεί ακριβώς έκπληξη, ήταν λιγάκι τραβηγμένη, την ώρα που ένα από τα ελάχιστα πράγματα που πάνε καλά στη χώρα είναι ο τουρισμός. Θα μου πείτε, ο πρώην, πλέον, υπουργός δεν έκανε και τίποτε ιδιαίτερο για να επιτευχθεί αυτό - και θα έχετε δίκιο. Εξάλλου, το υπουργείο Τουρισμού είναι κυρίως υπουργείο “για το θεαθήναι” και όχι ουσίας, έτσι όπως λειτουργούν τα πράγματα στη χώρα μας. Και επίσης, ο Θεοχάρης δεν έχει ερείσματα στο εσωτερικό της Ν.Δ., αφού είναι “ξενομπασάρης”.
Το παιχνίδι της... ακροδεξιάς πτέρυγας
Ο Αντώνης Σαμαράς είχε υποδεχτεί “πακέτο” στη Νέα Δημοκρατία τους “τρεις καμπαλέρος” του ΛΑΟΣ, Βορίδη, Πλεύρη και Γεωργιάδη. Τους τρεις δημοφιλέστερους πολιτικούς της άκρας Δεξιάς. Οι δύο εξ αυτών “αξιοποιήθηκαν” ως υπουργοί ήδη από την κυβέρνηση Σαμαρά, και ξανά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη - άλλωστε η ακροδεξιά πτέρυγα έπαιξε σοβαρότατο ρόλο στην εκλογή του ως προέδρου της Ν.Δ. Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου λοιπόν να “αξιοποιηθεί” και ο τρίτος της ομάδας. Και μάλιστα ο Θανάσης Πλεύρης λαμβάνει το “βάπτισμα του πυρός” στο ίδιο υπουργείο από το οποίο ξεκίνησαν την υπουργική τους σταδιοδρομία οι Γεωργιάδης και Βορίδης, το υπουργείο Υγείας. Αν υπάρχει κάποια σημειολογία σε όλο αυτό, προσωπικά μου διαφεύγει.
Πάντως, ο Πλεύρης δε θεωρείται ακριβώς ό,τι πιο... κατάλληλο κυκλοφορεί για το υπουργείο Υγείας (παρότι η “μιντιακή μηχανή” της Ν.Δ. προσπαθούσε χθες επί ματαίω να μας πείσει ότι είναι... ο απόλυτος ειδήμων περί Υγείας), κι αυτή είναι μάλλον η αιτία που ταυτόχρονα ο Κ. Μητσοτάκης τού έβαλε από δίπλα ως αναπληρώτρια μια γυναίκα που γνωρίζει πολύ καλά τον χώρο της Υγείας, τη Μίνα Γκάγκα. Άλλωστε κι ο προκάτοχός του ήταν απλώς “για το θεαθήναι”, αφού ήταν κοινό μυστικό ότι εδώ και ένα χρόνο ήταν υπουργός... άνευ αρμοδιοτήτων, «απλώς για να βγαίνει πού και πού στην τηλεόραση», όπως σχολίαζε προ μηνών στέλεχος της Ν.Δ. σε σχετική κουβέντα που είχαμε.
Γεωργιάδης, Βορίδης και Πλεύρης λοιπόν ταυτόχρονα υπουργοί στην ίδια κυβέρνηση! Και μάλιστα σε κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας. Αν το ’λεγε κάποιος αυτό στον Καρατζαφέρη όταν μάζευε την all star team της ακροδεξιάς για να φτιάξει το κόμμα του, μάλλον δε θα το πίστευε.
Και για το οικονομικό επιτελείο είχαν ακουστεί πολλά αρνητικά και κάποιοι θεωρούσαν ότι θα γινόταν αλλαγές στον πρώτο ανασχηματισμό, ωστόσο, με ανοιχτό το μέτωπο της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, προφανώς θεωρήθηκε αδόκιμο να γίνουν ουσιώδεις αλλαγές στα υπουργεία που “τρέχουν” την υπόθεση και είναι επιφορτισμένα με τις αρμοδιότητες στον τομέα αυτό.
Το παιχνίδι των εντυπώσεων
Όπως ήδη έχουμε κατανοήσει από τα συμφραζόμενα, δεν πρόκειται για “ανασχηματισμό ουσίας”. Δεν αλλάζει κάτι στην κυβερνητική πολιτική, δε σηματοδοτεί καμία τέτοια αλλαγή ο ανασχηματισμός που έκανε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Παρότι πρόκειται για μια αρκετά εκτενή επέμβαση, με “αλλαγή φρουράς” σε κομβικά υπουργεία, με αλλαγή πολλών υφυπουργών και αναπληρωτών και ακόμη και κατάργηση θέσεων. Υπήρξαν οι “Ιφιγένειες” που “θυσιάστηκαν” στο παιχνίδι των εντυπώσεων, αλλά δίχως... το παραμικρό ίχνος δράματος. Κάτι που φάνηκε κι από τον τρόπο που “υποδέχτηκαν” (και σχολίασαν) τις “καρατομήσεις” υπουργών τα “φίλια” media της κυβέρνησης.
Η έκφραση «ανασχηματισμός προωθητικός και όχι τιμωρητικός», που κυκλοφόρησε χθες στα κυβερνητικά non papers, αντικατοπτρίζει ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη: Παρά τη “συγνώμη” που ζήτησε ο πρωθυπουργός για τον αξιοθρήνητα κακό χειρισμό των πυρκαγιών, που οδήγησε στο ρεκόρ όλων των εποχών για καμένες εκτάσεις - ουδέποτε έχουν καεί ξανά 1,3 εκατ. στρέμματα μέσα σε ένα καλοκαίρι - στην πραγματικότητα ουδείς στην κυβέρνηση θεωρεί ότι... έγινε κάτι λάθος στον χειρισμό των πυρκαγιών. Η απομάκρυνση Χρυσοχοΐδη έγινε... επειδή έπρεπε να γίνει, είχε παίξει τον ρόλο του και τώρα κλήθηκε άλλος για να προχωρήσει λίγο παραπέρα τα πράματα.
Η επιλογή του Θεοδωρικάκου για τη θέση αυτή λέει πολλά. Παρότι στη διελκυστίνδα για την εύνοια του πρωθυπουργού ο πρώην επικεφαλής της ΚΝΕ και στενός συνεργάτης του Κώστα Λαλιώτη επί σειρά ετών, αλλά και υπεύθυνος του στρατηγικού σχεδιασμού της Ν.Δ. από το 2015, εθεωρείτο ότι είχε χάσει έδαφος (εξ ου και είχε τεθεί εκτός κυβέρνησης), φαίνεται ότι ανέκαμψε δυναμικά.
Το ότι σε ένα υπουργείο-σύμβολο για τη Δεξιά επιλέγεται για δεύτερη συνεχή φορά μη δεξιός ως υπουργός, επίσης έχει μια ενδιαφέρουσα σημειολογία, που θα πρέπει να κρατήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Στο παιχνίδι των εντυπώσεων η “μεγάλη” κίνηση ήταν και εκείνη που... εξερράγη στα μούτρα του πρωθυπουργού, η επιλογή του Ευάγγελου Αποστολάκη για να ηγηθεί του τομέα της Πολιτικής Προστασίας. Οπότε... όχι απλώς είναι ως μη γενόμενη, αλλά... “έκλεψε” τις εντυπώσεις και την παράσταση από τις όποιες άλλες αλλαγές.
Το παιχνίδι της ισορροπίας
Πέραν των εντυπώσεων, σημαντικό ρόλο στις επιλογές Μητσοτάκη γι’ αυτό το σχήμα έπαιξαν οι εσωκομματικές ισορροπίες. Η είσοδος στο κυβερνητικό σχήμα στελεχών που πρόσκεινται στο “κλίμα Σαμαρά” ή ακόμη και στους “καραμανλικούς” δείχνει ότι υπάρχει μια διάθεση να ικανοποιηθούν όλες οι πτέρυγες και τα “καπετανάτα” του κόμματος.
Εκτός βεβαίως από τους Κρητικούς, αφού ο ένας από τους δύο εκπροσώπους της Κρήτης στο κυβερνητικό σχήμα, ο Γιάννης Κεφαλογιάννης, τέθηκε εκτός, αφήνοντας μόνο του τον Λασιθιώτη Γιάννη Πλακιωτάκη. Αν εξαιρέσουμε το “ρίξιμο” (ξανά...) της Κρήτης, η κυβέρνηση αποκαθιστά και κάποιες “γεωγραφικές” ισορροπίες, αν και κάποια “γαλάζια” στελέχη συνεχίζουν να θεωρούν ότι υποεκπροσωπείται η Βόρεια Ελλάδα.
Η εκπροσώπηση της κατεστραμμένης από τις πυρκαγιές Εύβοιας στο νέο κυβερνητικό σχήμα (διά του Σίμου Κεδίκογλου) προφανώς και εντάσσεται τόσο στο παιχνίδι των εντυπώσεων, όσο και σε αυτό των ισορροπιών».
*Ο Γιώργος Ψαρουλάκης είναι Διευθυντής Σύνταξης στην εφημερίδα Νέα Κρήτη
(φωτογραφία: Intime)
