Τα πραγματικά περιστατικά, αυτά που έχουν αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση, ήταν αυτά από τα οποία πάντα πίστευα ότι μπορούν να εξάγονται συμπεράσματα κι όσο πιο κοντά στις κοινωνικές εκφάνσεις της καθημερινότητας βρίσκονται, τόσο περισσότερο αναδεικνύουν το “πρόσωπο” ή κάποιες φορές το “προσωπείο” της κοινωνίας. Μα, έχει “πρόσωπο” η κοινωνία; Το έχω σκεφτεί πάρα πολλές φορές και νομίζω ότι η απάντηση είναι καταφατική, στις περιπτώσεις που με όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικό τρόπο επιχειρείς να ερμηνεύσεις κινήσεις ή συμπεριφορές.
Πώς είναι όμως δυνατόν να αναγάγεις τη συμπεριφορά ενός ατόμου ή μιας ομάδας σε συμπεριφορά που μπορεί να κρίνει μια κοινωνία ή κάποια κομμάτια της; Σίγουρα δεν μπορείς... και για να μη μακρηγορώ, σας λέω ότι ονοματίζεις τέτοιες καταστάσεις “κομμάτια έκφρασης της κοινωνίας” τόσο επειδή δε σου αρέσει να “τσουβαλιάζεις”, όσο επειδή πραγματικά έτσι είναι. Στη γειτονιά μου τους τελευταίους μήνες φιλοξενείται μια οικογένεια Σύριων, μέσω του προγράμματος “Εστία”. Επταμελής οικογένεια, με νέους γονείς και παιδιά, που η ηλικία τους ξεκινάει από 1 έτους έως 8-9 ετών. Χαμογελαστοί και ευγενικοί οι γονείς, το ίδιο και τα παιδιά τους. Αντιλαμβάνεσαι ότι “κουμπώνονται” και μένουν σχεδόν απομονωμένοι, η γλώσσα, σκέφτομαι συχνά, είναι το πιο σπουδαίο “διαβατήριο” για να μπορέσεις να νιώσεις μέλος μιας κοινωνίας. Είναι ήσυχοι και ασφαλείς στη γειτονιά μου, και αυτό δεν είναι αυτονόητο ακόμη και σε περιοχές όπως αυτή που γεννήθηκα και ζω, που πρωτοκατοικήθηκε από “πρόσφυγες” της Μικράς Ασίας μετά τη μεγάλη καταστροφή και τον διωγμό που ακολούθησε για τους προπαππούδες και τις προγιαγιάδες μας.
Η γειτονιά τούς έχει υποδεχτεί με θέρμη, άλλοτε περισσότερη και άλλοτε λιγότερη. Το 6-7 ετών αγοράκι της οικογένειας των προσφύγων από τη Συρία πριν λίγες ημέρες είδε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι της γειτονιάς να απολαμβάνει το απογευματινό του φρούτο. Κοντοστάθηκε και τους παρατηρούσε και η ηλικιωμένη κυρία προσφέρθηκε να του χαρίσει ένα μικρό πεπόνι, όπως αυτό που έτρωγαν εκείνοι. Ευχαρίστησε με το χαμόγελό του, πήρε το πεπόνι και αποχώρησε. Με δάκρυα συγκίνησης στα μάτια, η κυρία μού περιέγραψε ότι λίγες ημέρες μετά, ο μικρούλης Σύριος, όταν την είδε να επιχειρεί κουρασμένη να σκουπίσει την αυλή της, της πήρε τη σκούπα από τα χέρια και άρχισε να το κάνει ο ίδιος.
Άκουσα την ιστορία και θέλησα να τον επιβραβεύσω. Μαζί με την ηλικιωμένη κυρία, που τυγχάνει να είναι η μητέρα μου, επισκεφτήκαμε την οικογένεια και έβαλα τις κόρες μου να προσφέρουν, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που ο μικρός βοήθησε τη γιαγιά τους, από μία σοκολάτα για το κάθε αδερφάκι. Τέτοιο χαμόγελο χαράς όχι για τη σοκολάτα, αλλά για την αποδοχή που ένιωθαν ως μέλη της κοινωνίας, δεν έτυχε να ξαναδώ. Μπράβο, είπα από μέσα μου, ενσωματώνονται στην κοινωνία, γίνονται κομμάτι της, γίνονται το ίδιο με εμάς...
Η βεβαιότητά μου δεν κράτησε πολύ.
Λιγότερο από 24 ώρες μετά, βρέθηκα να περιμένω έξω από το σχολείο των παιδιών μου, για να τους δώσω το χαρτί της αρνητικής βεβαίωσης για COVID-19 που “ξεχάστηκε” στο σπίτι. Γνώριζα ότι η είσοδος δεν επιτρεπόταν, λόγω των μέτρων πρόληψης της πανδημίας. Εν ώρα μαθήματος, στην αυλή του σχολείου δε διέκρινα κάποιο καθηγητή, μόνο κάποιους μαθητές και μαθήτριες που πιθανόν είχαν κενό ή μόλις είχαν ολοκληρώσει τις ασκήσεις της Γυμναστικής. Πλησίασα την πιο κοντινή ομάδα παιδιών. Ρώτησα από ποια τάξη είναι και αν κάποιος γνώριζε το παιδί μου. Κάποιος από τους μαθητές της παρέας, που “φιλοτιμήθηκε” να απαντήσει θετικά, φάνταζε ως τον άνθρωπο που εκείνη την ώρα θα με βοηθούσε να λύσω το πρόβλημα που αντιμετώπιζα και κυρίως το πρόβλημα των παιδιών μου, που πέραν της προφορικής ενημέρωσης που είχα κάνει στο σχολείο τους - ότι τα τεστ τους ήταν αρνητικά - έπρεπε να έχουν μαζί τους το χαρτί.
«Θα σου ήταν εύκολο να δώσεις στην κόρη μου στο διάλειμμα αυτά τα χαρτιά, γιατί θα έχει πρόβλημα αν δεν τα κρατάει μαζί της»;... ρώτησα ευγενικά και είχα αρχίσει ήδη να τείνω το χέρι μου προς το μέρος του, γιατί η απάντηση θεωρούσα ότι θα ήταν η αυτονόητη... «Και δε μου είναι εύκολο, και δεν το κάνω», αποκρίθηκε... και ακόμη μεγαλύτερος αιφνιδιασμός για μένα ήταν οι κραυγές επιδοκιμασίας των συμμαθητών του, γι’ αυτό που πριν λίγα δευτερόλεπτα είχε εκστομίσει: «Μπράβο μεγάλε»...
Σάστισα και, παρά το γεγονός ότι σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κρατιέμαι, η σκέψη μου ότι είναι παιδιά και ότι δεν ήθελα να δώσω συνέχεια σε κάτι που πιθανόν ούτε καν θα τα έβαζε σε οποιαδήποτε σκέψη, αποφάσισα να στηθώ μπροστά στη σιδερένια πόρτα και να περιμένω για κάμποση ώρα, μέχρι να με δει η καθαρίστρια του σχολείου, η οποία κατάκοπη από τη δουλειά, βγήκε εμφανώς κουρασμένη έξω κρατώντας ένα απολυμαντικό και ένα ρολό χαρτί στα χέρια. Δέχτηκε με χαρά να δώσει τα χαρτιά στο παιδί, όταν βγουν για διάλειμμα. Τα πήρε και ας μην ήξερε ποιο είναι το παιδί μου, αλλά μόνο το τμήμα του. «Θα το βρω το παιδί, μην ανησυχείτε», μου είπε, την ευχαρίστησα κι έφυγα.
Δεν ξέρω αν τις επόμενες ώρες ήμουν απλά ταραγμένη ή απογοητευμένη. Δεν ξέρω αν είναι δική μας ευθύνη ως γονέων αυτή η εικόνα των παιδιών μας. Δεν ξέρω αν είναι θέμα παιδείας, καλλιέργειας, αντίληψης ή αδιαφορίας. Ξέρω ότι μια ομάδα παιδιών σε ένα από τα “καλά” σχολεία του Ηρακλείου μού έδειξαν ένα ακόμη πρωινό ότι παιδιά όπως τον μικρό Σύριο, ΟΧΙ, δεν είναι εικόνα της κοινωνίας μας και όχι ΕΥΤΥΧΩΣ δεν ενσωματώθηκαν σε αυτή τη νοοτροπία μας. Να είσαι αγενής και να αδιαφορείς για τον διπλανό σου, για κάποιους εφήβους και πιθανόν τις οικογένειές τους είναι “μαγκιά”.
Από αυτή ακριβώς τη μαγκιά χορτάσαμε, σας λέω, αξιοσέβαστοι συμπολίτες μου!!!! Πάρτε τη και χωρέστε όλη τη “σαπίλα” που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος, στη γειτονιά των “ομοίων” σας, που δυστυχώς έχει γίνει πολύ μεγάλη γειτονιά. Πάρα πολύ μεγάλη γειτονιά, που όσο και να την “αρωματίζετε”, η “μπόχα” της γίνεται αντιληπτή ακόμη και από τα άλλοτε προσφυγικά προάστια του Ηρακλείου...
(Φωτογραφία αρχείου unsplash)
