Η Σφαγή του Διστόμου είναι ένα από τα βαρβαρότερα και απεχθέστερα εγκλήματα του Γερμανικού Στρατού στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Όχι μόνο στην Ελλάδα , αλλά και διεθνώς. Ο τρόπος που παραδόθηκε στη γενεά του πυρός η πολίχνη του Διστόμου και η Σφαγή των κατοίκων της ( 228 ψυχές , εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και οι 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων και βρέφη) γεννά ακόμα ένα ανυπόφορο αίσθημα θλίψης.
*Γράφει ο Σαράντος Θ. Θεοδωρόπουλος
Η Ατιμωρησία των υπαιτίων
Γεννά, όμως, και ένα ανυπόφορο αίσθημα αδικίας όταν συνειδητοποιούμε ότι για τη Σφαγή στο Δίστομο δεν τιμωρήθηκε κανείς. Ο στρατάρχης Χέλμουτ Φέλμυ ,το 1948, δικάστηκε στη Νυρεμβέργη συνολικά για τα εγκλήματα των υπό τη διοίκησή του Στρατευμάτων στην Ελλάδα. Μέσα σε αυτά και η Σφαγή του Διστόμου. Καταδιάστηκε σε ποινή 15 ετών ειρκτής. Εξέτισε 2,5 έτη και αποφυλακίστηκε το 1951.
Ο επικεφαλής του λόχου της 4ης αστυνομικής τεθωρακισμένης μεραρχίας των SS Φριτς Λάουτενμπαχ στις ανακρίσεις κατέθεσε ότι δέχτηκε επίθεση από οργανωμένη ομάδα συμμοριτών ( banditten) , με αποτέλεσμα φονευτούν 200 με 300 ύποπτοι. Σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 1944 κατά την υποχώρηση των Γερμανών από την Ουγγερία.
Ο διοικών τη μεραρχία συνταγματάρχης των SS Καρλ Σύμερς, σκοτώθηκε από νάρκη έξω από την Καλαμπάκα στις 18.10.1944
Ο Χάνς Τσάμπελ ( Heinz Zabel) ήταν ο διοικητής της ομάδας εφόδου των SS στη Λιβαδειά ήταν ο Χάνς Τσάμπελ. ( Δικογραφία 185/6.3.1946 Γραφείου Εγκληματιών Πολέμου)
Ο Τσάμπελ συνελήφθη από τους Γάλλους στη Γερμανία και εκδόθηκε στην Ελλάδα. Παρέμεινε στις ελληνικές φυλακές (Αβέρωφ – Αίγινα- Κέρκυρα) έως το 1953. Η κυβέρνηση της τότε Δυτικής Γερμανίας άσκησε έντονες πιέσεις για την αποφυλάκισή του και ο γερμανικός Τύπος της εποχής τον χαρακτήριζε «τελευταίο Γερμανό αιχμάλωτο πολέμου στην Ελλάδα». Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του δέχτηκε επίθεση με από τον κομμουνιστή πολιτικό κρατούμενο Θανάση Παπούλια από το Χρισσό Φωκίδας. Ο Παπούλιας ενημερωμένος ότι ο Zamel θα εκδίδονταν στη Γερμανία και θα όδευε προς την ατιμωρησία επετέθη στον Zabel με σιδηρολοστό και τον τραυμάτισε σοβαρά στο κεφάλι. Ο Ζabel ανέρρωσε. Η Ελλάδα τον άφησε ελεύθερο μετά από διαβεβαιώσεις ότι θα συνεχίζονταν η δικαστική διαδικασία στη Γερμανία. Απηλλάγη από την πρώτη «έρευνα» (1953-1954) γιατί ο Γερμανός δικαστής έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε η συμμετοχή του στη σφαγή στο Δίστομο και στο Καλάμι. Μια δεύτερη έρευνα έγινε το 1969 αλλά η εισαγγελία του Μονάχου απεφάνθη ότι τα εγκλήματά του είχαν παραγραφεί ήδη από το 1964.
Kurt Rickert Διοικητής του 1ου Τάγματος του 7ου Συντάγματος Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων των SS που είχε εγκατασταθεί στη Λιβαδειά από την 1η Ιουνίου 1944 για «λόγους ασφαλείας της περιοχής». Έδωσε τη διαταγή για την επιχείρηση στο Δίστομο. Η υπόθεση του ερευνήθηκε μαζί μ αυτήν του Τσάμπελ και απηλλάγη κι αυτός λόγω παραγραφής.
Και η μικρή δύσκολη ιστορία για τον Rickert
Από την έρευνά μου στα Γενικά Αρχεία του Κράτους εντόπισα και την ακόλουθη περίπτωση για τον Rickert. Όλοι έχετε ακούσει για το διάσημο διώκτη των Ναζί Σίμον Βίζενταλ. Ο Βίζενταλ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστρία και λόγω του Εβραϊκού του Θρησκεύματος πέρασε σχεδόν όλο τον Πόλεμο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατάφερε να επιβιώσει. Μετά τον πόλεμο ίδρυσε, στη Βιέννη, ειδικό κέντρο τεκμηρίωσης και πρακτορείο για τον εντοπισμό , την καταδίωξη, τη σύλληψη και την τιμωρία των ναζί εγκληματιών Πολέμου. Ο Βίζενταλ το 1980 είχε εντοπίσει ίχνη των εγκληματιών της 4ης Αστυνομικής – τεθωρακισμένης μεραρχίας SS.
Στις 13.2.1980 ο Βίζενταλ κατήγγειλε, με επίσημη επιστολή του, στην Ελληνική Πρεσβεία στη Βιέννη ότι οι:
Α) Οι απόστρατοι της αιματοβαμμένης 4ης Αστυνομικής Μεραρχίας των SS , οι σφαγείς του Διστόμου, της Κλεισούρας Καστοριάς , των Πύργων και του Μεσόβουνου Κοζάνης , είχαν ιδρύσει αδελφότητα αποστράτων αποστράτων και διατηρούσαν γραφεία σε συγκεκριμένη διεύθυνση στην πόλη Landau της Δυτ. Γερμανίας (οδός Ostring 37)
Β) Ότι συγκεντρώνονταν κάθε χρόνο στην Πόλη Makt Heindenfeld της Δυτ. Γερμανίας.
Γ) Ότι ο σφαγέας του Διστόμου ανθυπασπιστής SS Χάινρχ Ρίκερτ , ζούσε στην πόλη Bad Ems της Δυτ. Γερμανίας ( οδός Arzbacher 59) Το υπουργείο Εξωτερικών διαβίβασε την αναφορά με το υπ αρ. Δ3Δ Φ.203.78/3/ ΑΣ 397/ 5.3.1980 σχετικό έγγραφο την καταγγελία στο υπουργείο Δικαιοσύνης , το οποίο με τη σειρά του διαβιβασε κατεπειγόντως την υπόθεση με το ΕΠ364/Φ.20/ 29.3.1980 στον αρμόδιο Εισαγγελέα Εφετών. Στις 15.4. 1980 η απάντηση του αρμόδιου Αντεισαγγελέα Εφετών (ΕΠ 122/15.4.1980) , ήταν ότι δυνάμει των ν. 4016 και 3933 του 1959 η δίωξη των συγκεκριμένων εγκλημάτων έχει ανασταλεί και ότι, εν πάση περιπτώσει, τα εγκλήματα αυτά έχουν υποπέσει σε παραγραφή.
Ο Βίζενταλ μας έδωσε ονόματα και διευθύνσεις προκειμένου να σχηματιστεί νέος Φάκελος και Δικογραφία και να ζητηθεί η σύλληψη και η έκδοση των εγκληματιών πολέμου στην Ελλάδα για να δικαστούν. Εμείς δεν τους καταδιώξαμε.
Η στάση της Χούντας
Όπως έχει αποκαλύψει στην «Εφημερίδα των Συντακτών»(17.11.2016), ο Δρ Δημήτριος Κούρτης, η χούντα των συνταγματαρχών, γνήσιο τέκνο του δωσιλογισμού, για την 26.11.1968 Σύμβαση του Ο.Η.Ε, που υιοθετήθηκε με το ψήφισμα υπ. αρ. 2391/11.11.1970 της Γενικής Συνέλευση του Ο.Η.Ε. , αρνήθηκε να κυρώσει τη σύμβαση για την μη παραγραφή των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας και εξέφρασε την εξής άποψη : «Η μη εφαρμογή του θεσμού της παραγραφής [επί των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας] υποστηρίζεται ότι συνιστά αρχή του Διεθνούς Δικαίου την οποίαν [το υπό διαβούλευση Σχέδιο Διεθνούς Σύμβασης] απλά επιβεβαιώνει.Γι’ αυτόν τον λόγο το Αρθρο 1 του Σχεδίου Σύμβασης [τιτλοφορείται] ‘‘Επιβεβαίωση της αρχής της μη εφαρμογής του θεσμού της παραγραφής επί των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Κατά την κρίση, όμως, της [ελληνικής] αντιπροσωπείας [το εν λόγω άρθρο] εισάγει μια νέα νομική έννοια […].Η Σύμβαση που εκκρεμεί ενώπιον της Επιτροπής δεν ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες: η κοινωνία δεν αισθάνεται πλέον τον ίδιο αποτροπιασμό για εγκλήματα που τελέστηκαν πριν από είκοσι ή τριάντα έτη, ενώ οι εγκληματίες που τέλεσαν τις εν λόγω πράξεις δεν είναι πλέον οι ίδιοι άνθρωποι. Επομένως, είναι προτιμότερο να επωφεληθούν του θεσμού της παραγραφής, ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η παραγραφή ισχύει ακόμη και για τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα που τελέσθηκαν εν καιρώ ειρήνης. […].Κατά συνέπεια δεν ενδείκνυται να εξαιρεθούν τα εγκλήματα πολέμου [από την εφαρμογή του θεσμού] της παραγραφής».
Η αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη συγκεκριμένη συνεδρίαση του ΟΗΕ κυρία Αλεξάνδρα Μαντζουλίνου εξελέγη βουλευτής με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Ν.Δ. στις εκλογές του 1977.
*Σαράντος Θ. Θεοδωρόπουλος, Δικηγόρος παρ΄Αρείω Πάγω
Πηγή Φωτογραφίας Rickert από το Μουσείο του Διστόμου.
Πηγή Φωτογραφιών από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, Φάκελος Εγκληματιών Πολέμου.
(Κεντρική Φωτογραφία Αρχείου IN TIME)
