Την Κυριακή των Βαΐων οι απανταχού Ορθόδοξοι Χριστιανοί εορτάζουν την πανηγυρική είσοδο του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ. Η είσοδος αυτή ήταν η απογείωση της δόξας και η απαρχή της ταπείνωσης και του μαρτυρίου του Ιησού.
Στην ταπείνωση δε και στο μαρτύριο συγκαταλέγεται και η Δίκη του Χριστού, που επακολούθησε.
Για το παρόν κείμενο εκ προοιμίου διευκρινίζεται πως παν ό,τι καταγράφεται ενταύθα με προσφυγή στις Γραφές εκφέρεται με απόλυτο σεβασμό τόσο στις άλλες γνωστές θρησκείες, όσο και σε κάθε "μη θρησκευόμενο", όπως επιτάσσει η συνταγματική τάξη (βλ. άρθρο 13 παρ. 2 του Συντάγματος). Με βάση αυτήν την προδιάθεση, υπ' όψιν τα εξής: Τα Πάθη του Χριστού και η Δίκη Του αφετηρία τους έχουν τη σύλληψή Του λόγω της προδοσίας του Ιούδα. Επακολουθούν δε τα απάνθρωπα βασανιστήρια, ο επαίσχυντος ευτελισμός, η παρωδία Δικών και ο σταυρικός θάνατος...
Τα δύο δικαστήρια
Ο Χριστός δικάστηκε κυρίως από δύο (2) Δικαστήρια: από εκείνο του Ιερατείου και από εκείνο των Ρωμαίων κατακτητών. Κατ' ουσίαν, δηλαδή, δικάστηκε από τον αρχιερέα Καϊάφα και από τον ηγεμόνα Πιλάτο. Επίσης, επειδή αναπέμφθηκε η υπόθεση από τον Πιλάτο στον Ηρώδη λόγω "τοπικής αρμοδιότητας", υπάρχει και η εκδοχή του "τρίτου Δικαστηρίου". Ο Ηρώδης, όμως, ανέπεμψε τον Ιησού και πάλι στον Πιλάτο χωρίς Δίκη. "Απασχολήθηκε", όμως, με τον ευτελισμό του Ιησού. Και τούτο διότι: «Εξουθενήσας δε αυτόν ο Ηρώδης συν τοις στρατεύμασιν αυτού και εμπαίξας, περιβαλών αυτόν εσθήτα λαμπράν ανέπεμψεν αυτόν τω Πιλάτω» (Λουκάς ΚΓ/11-12).
Ωστόσο, οι προαναφερόμενες διαδικασίες που χαρακτηρίζουν την κάθε μια χωριστά ("Καϊάφας -Πιλάτος -Ηρώδης -Πιλάτος") ενοποιούνται (ιστορικά) σε "μια διαδικασία" με τον όρο: "η Δίκη του Χριστού".
Τα κενά ερμηνείας
Το παρόν κείμενο είναι αδύνατον να εξαντλήσει το ζήτημα της Δίκης του Ιησού. Και τούτο διότι η Δίκη του Ιησού απαιτεί ιδιαίτερο δοκίμιο-πραγματεία. Εντούτοις, στο παρόν κείμενο επιδιώκεται να αναδειχτούν τα καίρια ζητήματα για τη Δίκη του Ιησού, τα οποία χρήζουν "νομικής παρέμβασης", καθόσον μάλλον η "θεολογική" βιβλιογραφία αδικεί εν πολλοίς δικονομικά και ουσιαστικά σημεία της Δίκης, με κίνδυνο παρερμηνειών. Ένα δε από τα κρίσιμα ζητήματα είναι το «σύ είπας» του Ιησού στους θρησκευτικούς δικαστές Του, αλλά και στον πολιτικό δικαστή Του, τον Πιλάτο. Το παρόν κείμενο εστιάζει επιγραμματικώς στα εξής:
«Σύ είπας» - Τα απαράδεκτα λάθη των θεολόγων
Κατ' ουσίαν το «σύ είπας» του Ιησού παρερμηνεύεται. Προδήλως δε είναι απολύτως εσφαλμένη η θέση ότι: «Η απάντησις αύτη δεν είναι ούτε σαφής βεβαίωσις ούτε άρνησις, αλλά συγκατάθεσις διδομένη ως είδος τι παραχωρήσεως» (βλ. Π. Τρεμπέλας, όπου το λάθος στην ερμηνεία της Καινής Διαθήκης, 1986, σελ. 127). Προς αποκατάσταση των πραγμάτων από την ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ αυτή ερμηνεία της δήθεν «υποχώρησης» του Ιησού, που δεν επιβεβαίωσε αλλά ούτε και αρνήθηκε την αποστολή Του και το «ποιος είναι», υπ' όψιν τα εξής: Στη Δίκη του Ιησού: «...ο αρχιερεύς είπεν αυτώ εξορκίζω σε κατά του Θεού του ζώντος ίνα ημίν είπης ει συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού. λέγει αυτώ ο Ιησούς σύ είπας...». Τότε ο αρχιερεύς (με το «σύ είπας») διέρρηξε τα ιμάτιά του (!) λέγων ότι εβλασφήμησε και απεφάνθη: «τι έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων; ίδε νυν ηκούσατε την βλασφημίαν αυτού τι υμίν δοκεί; οι δε αποκριθέντες είπον, ένοχος θανάτου εστί» (Ματθαίος ΚΣΤ/56-67).
Ο Χριστός ομολογεί και ο Καϊάφας διαρρηγνύει τα ιμάτιά του
Το «σύ είπας» του Ιησού στον αρχιερέα Καϊάφα προδήλως σημαίνει ότι «ακόμη και εσύ το λες» ή άλλως: «το είπες ήδη». Η ερμηνεία αυτή είναι η μόνη που αδιστάκτως αντέχει δικονομικώς και ουσιαστικώς στα όσα αμέσως έλαβαν χώρα. Και τούτο διότι ο αρχιερέας (με το «σύ είπας» του Ιησού) διέρρηξε τα ιμάτιά του (!) και απεφάνθη ότι δε χρειάζονται μάρτυρες. Και δεν υπήρχε ανάγκη μαρτύρων διότι ο Ιησούς με τη διατύπωση αυτή ομολόγησε ότι είναι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, καθιστάμενος με την ομολογία αυτή κατήγορος του εαυτού Του. Επίσης και η απάντηση του Ιησού, ότι «υμείς λέγετε», συνιστά ομολογία Του, καθόσον ευθύς αμέσως το Συνέδριο απεφάνθη: «τι έτι χρείαν έχομεν μαρτυρίας; αυτοί γαρ ηκούσαμεν από του στόματος αυτού» (Λουκάς ΚΒ/68-71).
Η δίκη στον Πιλάτο έλαβε χώρα κατά το δόγμα του Ρωμαϊκού Δικαίου
Για την ενώπιον του Πιλάτου Δίκη του Ιησού, υπ' όψιν ότι ελάμβανε χώρα κατά το Ρωμαϊκό Δίκαιο (το Ρωμαϊκό Δίκαιο γεννήθηκε το 753 π.Χ. στη Ρώμη και διατήρησε την ισχύ του δύο χιλιετίες).
Δόγμα δε του Ρωμαϊκού Δικαίου ήταν ότι: ο σιωπών δοκεί συναινείν (qui tacet consentrire videtur). Το ότι δε ο Ιησούς ενίοτε διά της σιωπής επιβεβαίωνε την κατηγορία, προκύπτει και από το ότι ο Πιλάτος «εθαύμασε λίαν» (!), καθόσον ο Ιησούς δεν αντέκρουσε την κατηγορία που Του καταμαρτύρησαν οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι (Ματθαίος ΚΖ/14-15).
Η σιωπή, συνεπώς, του Ιησού αφορά σιωπηρή (ex silentio) συναίνεση και μάλιστα από πρόθεση (ex voluntate). Σε κάθε περίπτωση όμως και ενώπιον του Πιλάτου ο Ιησούς ομολόγησε ότι είναι «ο Χριστός, ο Υιός του ευλογητού» τόσο με το «εγώ ειμί» (Μάρκος ΙΔ/62) όσο και με το «σύ είπας» (Λουκάς ΚΓ/3), όπως αυτό ορθώς ενταύθα δικονομικώς και ουσιαστικώς ερμηνεύεται. Ουδεμία άλλη εκδοχή επιδέχεται η δικονομία της Δίκης του Χριστού. Η ιστορικότητα, όμως, των εξελίξεων με τον σταυρικό θάνατο του Ιησού και το γεγονός της ταφής Του ανέδειξε ένα Μεγάλο Άγιο. Και τούτο διότι, όταν ακόμη και «οι μαθηταί πάντες αφέντες αυτόν έφυγον» (Ματθαίος ΚΣΤ/56), τότε «ελθών Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ευσχήμων βουλευτής... τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού» (Μάρκος ΙΕ/42-43).
Ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας υπερασπίσθηκε τις αξίες που υπηρετούσε
Ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία ήταν βουλευτής, μέλος του Μεγάλου Συνεδρίου, αλλά και μυστικός μαθητής του Ιησού (Ματθαίος ΚΖ/57-60). Επίσης ο Ιωσήφ, με την ιδιότητα του βουλευτή, καταψήφισε στη Βουλή την καταδίκη του Ιησού! (Λουκάς ΚΓ/50-54). Οι Χριστιανοί θυμούνται τον Ιωσήφ τον Αριμαθαία με τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής, με τον Επιτάφιο Θρήνο, όταν όλες οι γενεές υμνούν την Ταφή του Κυρίου, όπου μεταξύ των άλλων ύμνων και το: «Καθελών του ξύλου ο Αριμαθαίας εν τάφω Σε κηδεύει». Όμως η προσφορά του Μεγάλου αυτού Αγίου παραμένει να αναφέρεται μόνο στον στίχο αυτό του εγκωμίου... και στο ότι «το Άχραντον Σώμα σινδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασι εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο».
Επίσης, άξια αναφοράς είναι και η εκδοχή που διατυπώνεται από τη λόγια Πηνελόπη Δέλτα, ότι: ο Μυστικός Δείπνος είχε οικοδεσπότη τον Ιωσήφ από την Αριμαθαία (βλ. Π. Δέλτα, "Η ζωή του Χριστού", αρχική έκδοση 1925, 9η έκδοση 1979, σελ. 317). Παρά τον βίο του Μεγάλου αυτού Αγίου, ουδείς γνωστός Ναός στον Ελλαδικό χώρο - εξ όσων τουλάχιστον εγώ γνωρίζω - έχει ανεγερθεί στο όνομά του, ως εάν "αγνοείται" ο Άγιος εκείνος που τολμήσας ανέλαβε το ιερό καθήκον της Αποκαθήλωσης και της Ταφής του Ιησού. Άλλωστε, χωρίς τον Ιωσήφ τον Αριμαθαία, δε θα υπήρχε καν ο Πανάγιος Τάφος! Ο Αριμαθαίας παραχώρησε τον τάφο του στον Ιησού! Το απόλυτο της φιλοξενίας!
Ύψιστης δε σημασίας είναι (συμβολικής και ιστορικής ως προελέχθη) και το ότι ο ευσχήμων βουλευτής από την Αριμαθαία, ο Ιωσήφ, παραχώρησε τον άσπιλο και καινοφανή τάφο του στον Ιησού.
Στον Τάφο αυτό του Ιησού, στον Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, προσέρχεται και προσκυνά διαχρονικά το σύνολο των Χριστιανών, ανεξαρτήτως δόγματος. Ο Τάφος αυτός δε συμβολίζει μόνο την Ταφή του Κυρίου, αλλά και την Ανάστασή Του! «Ουκ έστιν ώδε, ίδε ο τόπος όπου έθηκαν αυτόν» (Μάρκος ΙΣΤ 6-7).
Καλή Ανάσταση!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC - EU).
(Φωτογραφία Unsplash)
