Η λαίλαπα του COVID-19, που συνεχίζει να συγκλονίζει την ανθρωπότητα, με επακόλουθο τον αποκλεισμό στα σπίτια μας, πέραν των μεγάλων απωλειών ανθρώπινων ζωών λόγω της “καραντίνας”, που έπληξε καίρια την ομαλότητα της παγκόσμιας οικονομικής ζωής, οδηγώντας στην απελπισία εκατομμύρια εργαζόμενους, λόγω του φάσματος της ανεργίας, στην προσπάθεια να υπάρξει εναλλακτική λύση σε αυτό το αδιέξοδο, μονόδρομος υπήρξε η επιστράτευση της “κοινωνίας της πληροφορίας” στον τομέα της “τηλεργασίας”.
Γράφει ο Δημήτρης Σαρρής*
Η επανάσταση της πληροφορικής έχει δώσει νέες δυνατότητες στον ευαίσθητο τομέα της απασχόλησης, “μεταλλάσσοντας” κυριολεκτικά τις εργασιακές σχέσεις.
Είναι ραγδαία η διάδοση ενός πρωτόγνωρου τρόπου απασχόλησης, που στηρίζεται στην εκπληκτική εξάπλωση των εφαρμογών των νέων τεχνολογιών και που ορίζεται με τον όρο “τηλεργασία”.
Το αρχαιοελληνικό πρόθεμα “τηλε-”, πριν τη λέξη “εργασία” δίδει στον όρο αυτό την έννοια “εργασία εξ αποστάσεως”.
Η νέα μέθοδος αυτή απασχόλησης έχει ποικίλα πλεονεκτήματα, που συνδέονται κυρίως με τον νέο τρόπο οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, καθώς και του νέου τρόπου με τον οποίο οι εργαζόμενοι παρέχουν τις υπηρεσίες τους στους εργοδότες τους.
Οι θετικές προοπτικές διεύρυνσης της εφαρμογής της τηλεργασίας έχουν δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, αλλά και της οικονομίας.
Η εξ αποστάσεως παροχή υπηρεσιών, μέσω των νέων τεχνολογιών, θα βοηθήσει στην εξοικονόμηση ενέργειας, στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και στη βελτίωση της απασχόλησης σε απομακρυσμένες νησιωτικές ή ορεινές αγροτικές περιοχές, αλλά κύρια θα μειώσει τη μάστιγα της ανεργίας.
Η τηλεργασία έχει ήδη, πολύ πριν την πανδημία, ευρύτατη εφαρμογή. Βάσει στοιχείων του έγκυρου Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας, τα τέλη του 1997, στις ΗΠΑ, δραστηριοποιούντο 200.000 επιχειρήσεις στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Στη δε Φιλανδία οι αγρότες προμηθεύονται τις πρώτες ύλες για τις καλλιέργειές τους με παραγγελίες τους στις διάφορες εταιρείες μέσω του διαδικτύου (internet) και το 8% των εργαζομένων τηλε-εργάζεται.
Το 36% των Γερμανών και Ισπανών εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους να προσαρμόσουν την απασχόλησή τους, ώστε μία τουλάχιστον ημέρα της εβδομάδας να τηλε-απασχολούνται.
Στο 50% των χωρών δε του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση στη χρήση (επαγγελματικά) ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Η Ε.Ε. έχει εφαρμόσει αρκετά μέτρα στήριξης των υποδομών για την εξάπλωση των νέων τεχνολογιών και της τηλεργασίας.
Επίσης, δίδει μεγάλη βαρύτητα σε θέματα ενημέρωσης γύρω από τις εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στους διάφορους τομείς της οικονομίας.
Ενθαρρύνει δε τη “δικτυωμένη εργασία”, δηλαδή την εργασία μέσω των δικτύων των ηλεκτρονικών υπολογιστών, την κατάρτιση ελεύθερων επαγγελματιών, τον εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των εργαζομένων σ’ αυτές.
Στη χώρα μας, η ανάπτυξη της πρωτοποριακής αυτής μορφής απασχόλησης έχει κάνει μέχρι σήμερα δειλά βήματα, ευνοείται όμως η εξάπλωσή της λόγω της γεωγραφικής χωροταξικής της διάρθρωσης, που χαρακτηρίζεται από νησιωτικά συμπλέγματα και πολλές απομακρυσμένες αγροτικές και ορεινές περιοχές.
Τώρα, βέβαια, μετά τη μάστιγα του COVID-19, επεκτείνεται ταχύτατα.
Οι Έλληνες δε, λόγω του υψηλού δείκτη ευφυΐας που τους διακρίνει, έχουν μεγάλη επιτυχία στη χρήση των Η/Υ και λόγω του φιλελεύθερου χαρακτήρα τους προτιμούν την αυτοαπασχόληση από την παραδοσιακή εξαρτημένη εργασία.
Η τηλεργασία καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα τύπων απασχόλησης. Οι κυριότεροι όμως τύποι τηλεργασίας είναι τέσσερις (4):
α) Η κατ’ οίκον τηλεργασία μερικής απασχόλησης. Οι τηλε-εργαζόμενοι είναι συνήθως υψηλών προσόντων και ασχολούνται με την ανάλυση προγραμμάτων Η/Υ, την Πληροφορική γενικότερα, τη διαφήμιση και τις ασφάλειες.
β) Η κατ’ οίκον τηλεργασία πλήρους & αποκλειστικής απασχόλησης. Οι τηλε-εργαζόμενοι ασχολούνται με επεξεργασία κειμένων, δακτυλογράφηση, τηλεφωνική γραμματεία, τηλεαγορές, λογιστικές και φορολογικές εργασίες.
γ) Η κατ’ οίκον τηλεργασία ως ελεύθερο επάγγελμα. Οι τηλε-εργαζόμενοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και ασχολούνται με Τεχνικές Μελέτες, τη Δημοσιογραφία, την έκδοση βιβλίων ή περιοδικών, ως σύμβουλοι, ως μεταφραστές, ως σχεδιαστές κ.λπ.
δ) Η “πλανόδια” κινητή τηλεργασία. Οι τηλε-εργαζόμενοι είναι μισθωτοί, αλλά οι απολαβές τους είναι σε συνάρτηση με την απόδοσή τους και ασχολούνται ως εμπορικοί αντιπρόσωποι, επιθεωρητές, ασφαλιστές κ.λπ.
Στη σύγχρονη εποχή που ζούμε, η επίλυση των μεγάλων προβλημάτων πρέπει να έχει περισσότερο ποιοτικά χαρακτηριστικά παρά ποσοτικά.
Η ποιότητα της προσφερόμενης εργασίας, η δημιουργικότητα στην εργασία τους έχει μεγαλύτερο βάρος από τον χρόνο που αφιερώνουν σ’ αυτήν.
Στη Δημόσια Διοίκηση π.χ., αρκετοί υπάλληλοι - πλην αρκετών φωτεινών εξαιρέσεων - ενώ έχουν πλήρες ωράριο, αποδίδουν ελάχιστα, γιατί δεν έχουν ικανή επιμόρφωση και εργάζονται με ξεπερασμένα πρότυπα.
Στην τηλεργασία, με τη χρήση των δικτύων της Πληροφορικής, οι τηλε-εργαζόμενοι υπερβαίνουν τις παραδοσιακές εργασιακές σχέσεις, τις “μεταλλάσσουν” ευεργετικά προς όφελός τους και σηματοδοτούν πλέον τη σύγχρονη εποχή της Κοινωνίας της Πληροφορίας.
* Ο Δημήτρης Κ. Σαρρής είναι τ. υφυπουργός - νομάρχης Ηρακλείου.
