Τα 10 μαθήματα του 2020

Απόψεις
Τα 10 μαθήματα του 2020

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι μας δίδαξε η χρονιά που μας αποχαιρετά σε λίγες ώρες

Το 2020 αποχωρεί σε λίγες ώρες. Ένα έτος φτάνει στο τέλος του, πράγμα που σημαίνει πως οι άνθρωποι έγιναν σοφότεροι και μεγαλύτεροι, ενώ οι καταστάσεις και τα γεγονότα είτε εξελίχθηκαν ευθύγραμμα και προοδευτικά είτε απορρυθμίστηκαν. Για το συγκεκριμένο έτος, ισχύει η δεύτερη περίπτωση. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως αναμέναμε.

Δεν είναι μόνο η Ελλάδα, αλλά το σύνολο της ανθρωπότητας που εγκλωβίστηκε σε μια αρκετά δύσκολη κρίση με υγειονομικό πρόσημο. Ωστόσο, η κρίση αυτή έχει οικονομικό, κοινωνικό και ανθρωπιστικό αντίκτυπο.

Παρακάτω παρουσιάζω μερικά μαθήματα που μας πρόβαλε το 2020, τα οποία είναι σημαντικό να τα αποδεχτούμε ώστε σε μια παρόμοια περίπτωση στο μέλλον να δράσουμε με πιο αποτελεσματικό και άμεσο τρόπο. Τα μαθήματα αυτά συνιστούν ένα δικό μου τρόπο κατανόησης όπως εγώ ο ίδιος αντιλήφθηκα μέσα από κείμενα, δημοσιεύσεις, παρατηρήσεις και διαπιστώσεις ειδικών. Ή απλά παρακολουθώντας την επικαιρότητα. Ας ξεκινήσουμε:

1ο Μάθημα: Θα ξεκινήσω με μια πάγια διατύπωση όπως έχουν επισημάνει αναλυτές και ειδήμονες. Η οικονομία εξαρτάται και από εξωγενείς παράγοντες. Η κρίση στην οποία έχει βυθιστεί η ανθρωπότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη από έναν ιό. Σε καμία περίπτωση δε φανταζόμασταν πριν από σχεδόν ένα χρόνο τις επιπτώσεις που θα έχει ο ιός αυτός (μέχρι τότε ήταν ορατός στην Κίνα) στις εθνικές οικονομίες των χωρών της υφηλίου. Η εμφάνιση του ιού σήμαινε ταυτόχρονα και το “λουκέτο” της οικονομίας, αφού τα περισσότερα κράτη αναγκάστηκαν να προχωρήσουν, για λόγους έκτακτης ανάγκης (περιορισμό της διασποράς του ιού), σε lockdown. Είναι πλέον γνωστό σε όλους πως η οικονομία επηρεάζεται άμεσα από παράγοντες μη ορατούς. Και αναπόφευκτα προβλήματα στην εθνική οικονομία σημαίνει ταυτόχρονα και έκρηξη κοινωνικών συνεπειών.

2ο Μάθημα: Ο λαϊκισμός δεν είναι οικονομικός. Στα “πέτρινα χρόνια” της οικονομικής κρίσης, αναλυτές είχαν ταυτίσει τον λαϊκισμό με τα οικονομικά δεδομένα. Εν μέσω πανδημίας, διαπιστώνεται πως υπάρχουν διαφορετικά είδη λαϊκισμού. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με τον οικονομικό λαϊκισμό, το κάθε είδος τρέφεται μέσα από την έλλειψη ενημέρωσης και γνώσης, ενώ ταυτόχρονα είναι ελκυστικός γιατί είναι απλοϊκός. Έτσι στην αρχή της πανδημίας μέχρι και σήμερα είδαμε τον θρησκευτικό λαϊκισμό (Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ). Πιστεύω πως το 2021 θα δούμε τον αντι-εμβολιαστικό λαϊκισμό που θα ξεκινήσει από πολιτικές ομάδες (π.χ. Ελληνική Λύση) και θα γενικευτεί και σε άλλες κοινωνικές ομάδες.

3ο Μάθημα: Η ύπαρξη λαϊκισμού, σύμφωνα με τα ακαδημαϊκά εγχειρίδια, μετατρέπει τους πολίτες σε ανορθολογικούς. Αυτό σημαίνει πρακτικά πως ο άνθρωπος απλά αφουγκράζεται την αντίληψη. Δεν τον ενδιαφέρει εάν είναι λογικό ή παράλογο. Απλά το αφουγκράζεται γιατί με αυτόν τον τρόπο έχει κωδικοποιηθεί στον εγκέφαλό του. Η απουσία ορθού λόγου είναι εμφανής.

4ο Μάθημα: Η υγεία είναι αδιαπραγμάτευτη. Την περίοδο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, τα πειράματα πάνω στην οικονομία ήταν πολλά. Πολλές χώρες εφάρμοσαν ένα μοντέλο κρατικού παρεμβατισμού, ενώ άλλες χώρες εφάρμοσαν το μοντέλο της ελεύθερης οικονομίας. Βέβαια, η πρωτοβουλία ανήκε στις κυβερνήσεις των κρατών οι οποίες στηρίζονται πάνω σε πολιτικές ομάδες με ιδεολογικές γραμμές. Η υγεία, ωστόσο, φάνηκε πως είναι αδιαπραγμάτευτη. Δεν υπάρχουν πειράματα ούτε υποθέσεις εργασίας. Η υγεία πρέπει να ενισχυθεί από όλους. Η δημόσια υγεία είναι ένα συλλογικό αγαθό. Κράτη που δεν υποστήριζαν το μοντέλο του κρατικού παρεμβατισμού στήριξαν τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κάνοντας σαφές πως η αξιοπρέπεια του προσώπου είναι πάνω απ’ όλα.

5ο Μάθημα: Το διαδίκτυο είναι μια απέραντη δημοκρατία, όπως μου είχε υποστηρίξει ένας φίλος μου ακαδημαϊκός. Και η αλήθεια είναι αυτή. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυστεί από μια πληθώρα δηλώσεων. Οι πολίτες μέσω μιας δημοσίευσης αποκτούν βήμα στη δημοσιότητα. Γίνονται διάσημοι και μπορεί κάποιος να εναντιωθεί μαζί τους ή να επιδοκιμάσει τις αντιλήψεις τους. Σκέψεις παράλογες. Σκέψεις σωστές που έχουν υποστεί επεξεργασία. Όλα αυτά ενυπάρχουν στο διαδίκτυο. Η υγειονομική κρίση και το αναπόφευκτο lockdown έφερε πολύ κόσμο απέναντι στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή. Ο καθένας μπορεί να εκφράσει ό,τι θέλει και όπως το θέλει. Χωρίς να υπάρχει λογοδοσία.

6ο Μάθημα: Συστράτευση υγιών πολιτικών δυνάμεων έναντι του κοινού εχθρού. Ο κορωνοϊός ήταν ο κοινός εχθρός των πολιτικών δυνάμεων. Πολιτικές δυνάμεις με διαφορετικές ιδεολογικές γραμμές ή κατευθύνσεις συστρατεύτηκαν με σκοπό να αφανίσουν τον εχθρό. Δεν μπορεί να υπάρξει αντιπολίτευση εάν ο κόσμος απειλείται υγειονομικά. Αυτήν την κατάσταση δεν την είδαμε την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπου η κάθε μία πολιτική δύναμη είχε το δικό της σχέδιο για την οργάνωση της κοινωνίας. Η λογική πρυτάνευσε. Ακόμη και το ΚΚΕ, που οι θέσεις του είναι πάγιες, συστρατεύτηκε στη μάχη κατά του κορωνοϊού.

7ο Μάθημα: Πάντα θα υπάρχει μια μερίδα της ανθρωπότητας που θα είναι επιφυλακτική απέναντι στις μεγάλες κατακτήσεις της ανθρωπότητας. Το εμβόλιο είναι μια μεγάλη κατάκτηση της ανθρωπότητας. Σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι ανά τους αιώνες θα είχαν σωθεί εάν έκαναν εμβόλιο. Ιοί παράγουν νοσήματα. Τα νοσήματα είναι οι γνωστές σε μας αρρώστιες που εξουθενώνουν πνευματικά και σωματικά τον ανθρώπινο οργανισμό. Πάντα υπήρχαν. Ο άνθρωπος συνυπήρχε με τους ιούς. Το εμβόλιο, ωστόσο, είναι αρκετά πρόσφατο και, αντί να το θαυμάζουμε, υπάρχει μια δυσπιστία απέναντι στην επιστημονική αυτή ανακάλυψη. Μάλιστα, εκτιμώ πως το αντι-εμβολιαστικό κίνημα της COVID-19 θα είναι ένα ακροατήριο με ετερόκλητα στοιχεία από άτομα που κινούνται στα άκρα Αριστερά (το εμβόλιο θα ποινικοποιηθεί ως εργαλείο καπιταλιστικών τάξεων), τους ιερείς (χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ) κ.τ.λ.

8ο Μάθημα: Ένα πιο προσωπικό μάθημα το οποίο δεν αφορά την υγειονομική κρίση. Η Ελλάδα οφείλει να στηριχτεί σε επίπεδο εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής στις δυνάμεις της απέναντι στη γειτονική χώρα της Τουρκίας. Η τελευταία Σύνοδος Κορυφής έδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο πως η Ευρωπαϊκή Ένωση (με εξαίρεση χώρες όπως η Γαλλία) δε σέβεται τα σύνορά της. Αντί να ασκήσει μια επιθετική ρητορική απέναντι στην Τουρκία που προσβάλλει συνεχώς την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας, μεταφέρει τις κυρώσεις το 2021. Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα, σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, δε θα βρει γρήγορα το δίκαιό της. Είναι αναμφισβήτητα μια στάση που πρέπει η Ελλάδα να σκεφτεί σοβαρά. Πρέπει να στηριχτεί στις δικές της δυνάμεις.

9ο Μάθημα: Η υγειονομική κρίση έδειξε πως η Ιστορία δε σημειώνει μια ευθύγραμμη πρόοδο. Στο μυαλό μου έρχεται το βιβλίο του Francis Fukuyama (1989) “Το τέλος της Ιστορίας”, όπου ο μεγάλος ακαδημαϊκός με έμφαση δηλώνει πως η φιλελεύθερη οικονομία είναι ο νικητής της ιστορικής εξέλιξης. Η φιλελεύθερη οικονομία άντεξε, ενώ οι ΗΠΑ τέλη δεκαετίας 1980 και αρχές δεκαετίας 1990 προέβαλαν ως παγκόσμιο πρότυπο. Το 2020 σηματοδότησε πως τίποτε δε θεωρείται δεδομένο. Καμία χώρα δεν πρέπει να θεωρεί τον εαυτό της υπερδύναμη και οι εξωγενείς παράγοντες διαδραματίζουν κορυφαίο ρόλο στη συγκρότηση της πραγματικότητας. Τελεολογικές θεωρίες και θεωρίες νοηματοδότησης σκοπών δεν ενδείκνυται. Το περιβάλλον είναι ασταθές.

10ο Μάθημα: Σεβασμός στην αξία του ανθρώπου. Το Σύνταγμα είναι ο κορυφαίος νόμος του κράτους. Διαφυλάσσει την ανθρώπινη αξία. Το 2020 σηματοδότησε την αξία του ανθρώπου και στην πολιτική πράξη. Οι εθνικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να λάβουν μέτρα έκτακτης ανάγκης με σκοπό να διαφυλαχθεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι εκ των ων ουκ άνευ. Δεν παράγεται. Είναι αυθύπαρκτη και ο σεβασμός απέναντι στην ανθρώπινη φύση είναι πηγαίος και απροϋπόθετος. Όλοι συνειδητοποιήσαμε εντός του 2020 πως το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι σημαντικό και πως κανένας δεν αξίζει να πεθάνει. Στον πλανήτη Γη, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να χαίρει εκτίμησης και σεβασμού. Είναι ένα καθήκον. Είναι ένα χρέος που πρέπει να το υπηρετούμε όλοι μας.

Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κορωνοϊό.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News