Γράφει ο Μανόλης Ν. Σφακιανάκης*
Όπως θα περιγράψω η διαδρομή έχει αρκετά αρνητικά τα οποία και περιορίζουν την επισκεψιμότητα στο χώρο και δεν επιτρέπουν την όποια από εκεί ανάδειξη των τειχών.
Η ανάδειξη των τειχών αναμφίβολα είναι ένα τεράστιο θέμα που όπως θα αναλύσω ελάχιστη σχέση έχει με περίπατο πάνω σε αυτά.
Αρνητικά διαδρομής
α. Όπως είναι φανερό εξ αρχής η διαδρομή είναι δύσχρηστη καθώς λόγω της δεδομένης διαφοράς ύψους των τειχών από το επίπεδο της πόλης ο επισκέπτης πρέπει να ανέβει σ αυτή από σημεία πρόσβασης αλλά και λόγω των υψομετρικών διαφορών της.
β. Λόγω του γνωστού μεγάλου κινδύνου θανατηφόρου ατυχήματος στα τείχη από πτώση από το χείλος τους (υπάρχουν σχετικές πινακίδες) η διαδρομή είναι αναγκαστικά κλειστή στις άκρες και περιορισμένη και δεν επιτρέπει στον επισκέπτη τη θέα πλατειών, θεάτρων και τμημάτων μεταξύ των προμαχώνων και συνεπώς την ανάδειξή τους.
Προειδοποιητική πινακίδα πάνω στα Ενετικά τείχη του Ηρακλείου και μέρος της θέας της πόλης
γ. Αναμφισβήτητα η θέα της πόλης του Ηρακλείου από τον χώρο περιπάτου είναι δυστυχώς πολύ άσχημη και λειτουργεί απωθητικά εκτός κι αν έχουμε εξοικειωθεί τόσο πολύ με το άσχημο που πλέον να μην μας κάνει εντύπωση! Δεξιά και αριστερά κυριαρχεί ένα πυκνό συνονθύλευμα κτηρίων της πόλης, άσχημες ταράτσες με μαύρα ντεπόζιτα κεραίες και ηλιακούς, άσχημα μπαλκόνια και τέντες. Το γεγονός ότι πάνω από την παραλιακή λεωφόρο και από τον προμαχώνα του Αγ. Ανδρέα βλέπει κάποιος θάλασσα καμία σχέση δεν έχει με τη διαδρομή.
δ. Ο χώρος περιπάτου είναι ανοιχτός και εκτεθειμένος στις καιρικές συνθήκες. Το καλοκαίρι λοιπόν λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και του δυνατού ήλιου για λίγες μόνο ώρες πολύ νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα θα είναι δυνατή η χρήση του. Τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας ο περίπατος είναι ανυπόφορος και δεν θα τον κάνει κανένας!
Τον δε χειμώνα λόγω κρύου, βροχής και αέρα επίσης δεν θα τον κάνει κανένας!
ε. Σε όλο το μήκος της διαδρομής συμπολίτες μας βγάζουν βόλτα τα σκυλιά τους κάποια από τα οποία είναι επιθετικά. Ειδικά όμως στις περιοχές πάνω από την Καινούργια πόρτα, στο πρώην αναψυκτήριο στον Παντοκράτορα και κυρίως πάνω από τον προμαχώνα Βηθλεέμ κάποιοι εκπαιδεύουν ή παίζουν με τα επικίνδυνα μεγάλα σκυλιά τους έχοντάς τα ελεύθερα ενώ υπάρχουν και σημεία με περιττώματα σκύλων.
Καλό θα ήταν η Δημοτική Αρχή να επανεξετάσει την χρήση του μνημείου από σκυλιά πριν αυτό γίνει πάρκο σκύλων ειδικά από την στιγμή που τέτοιο έχει γίνει στου Καράβολα. Επίσης πρέπει να επανεξεταστεί η συζητούμενη μελλοντική χρήση ενός τέτοιου μνημείου από ποδήλατα εκτιμώ ότι από σεβασμό στο μνημείο αυτή δεν πρέπει να επιτραπεί ίσως είναι και επικίνδυνο!
Πρόταση ανάδειξης τειχών
Η ανάδειξη των τειχών αυτονόητα πρέπει να είναι Συνολική σε όλο το μήκος τους.
Όπως ακριβώς συμβαίνει με έναν επισκέπτη στο σπίτι μας που πρώτα θα το θαυμάσει εξωτερικά και μετά θα θαυμάσει το εσωτερικό του έτσι και με τα τείχη η ανάδειξή τους πρώτα έχει να κάνει με το εξωτερικό τους και τις πύλες, τις στοές, τις πλατείες τους.
Όπως φαίνονται εξωτερικά τα τείχη μας είναι εγκαταλειμμένα και ανύπαρκτα αφού κτίσματα, δέντρα, φυτά και λεωφορεία κρύβουν τη θέα προς αυτά και τα υποβαθμίζουν!
Πέρα λοιπόν των εργασιών στήριξης και αποκατάστασης τους που θα γίνουν θα πρέπει να συνεργαστούν φορείς, να παρθούν τολμηρές αποφάσεις και
α. Να κατεδαφιστούν επί της Αρχ. Μακαρίου όποια κτίσματα κρύβουν εντελώς την πύλη της χαμηλής πλατείας του προμαχώνα του Παντοκράτορα. Ανάδειξη του Ενετικού τείχους όπως συζητείται με αφορμή την ανάπλαση Αρχ. Μακαρίου χωρίς την Αποκάλυψη της συγκεκριμένης Πύλης δεν νοείται!
Όμοια να κατεδαφιστούν κτίσματα επί της Βίγλας και μεταξύ Ιησού και Βιτούρι.
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Στο βάθος δεξιά υπάρχει η πύλη της πλατείας του Παντοκράτορα
β. Αναμφίβολα πρέπει να κοπούν δέντρα όπου αυτά κρύβουν τα τείχη, τις πόρτες, τις πύλες, τις κρήνες. Αυτό δεν είναι κακό αρκεί για κάθε δέντρο που κόβεται να φυτεύεται κάπου ένα καινούριο όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Λόγω έλλειψης πρασίνου στην πόλη μας φυτέψαμε δέντρα πρόχειρα και βιαστικά όπου βρήκαμε κενό αδιαφορώντας πχ αν αυτό έγινε εις βάρος των τειχών. Υπάρχουν μέρη όπου τα δέντρα πραγματικά θάβουν το μνημείο σε κάποια δε σημεία τα δέντρα είναι ψηλότερα των τειχών! Ενδεικτικά τέτοια μέρη είναι π.χ. στην Καινούργια πόρτα από την τάφρο και το τμήμα μεταξύ των προμαχώνων Ιησού και Βιτούρι κάτω από την Χαριλάου Τρικούπη όπου τα τείχη κυριολεκτικά ΔΕΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ, κάτω από την οδό Γεωργιάδου, στη Λ. Ικάρου, η βρύση του Χανιαλή κ.α. Ειδικά με αυτή την προσβλητική για το μνημείο εικόνα στην τάφρο μεταξύ Ιησού και Βιτούρι εκτιμώ είναι τεράστιο λάθος να θεωρούμε ότι το πρόβλημα εκεί είναι η στάθμευση αυτοκινήτων!
Άποψη των Ενετικών τειχών μεταξύ Ιησού και Βιτούρι από τον προμαχώνα Ιησού
γ. Να καθαριστούν όλα από τα αυτοφυή και αναρριχώμενα φυτά τα οποία ίσως και να τους προκαλούν ζημιά. Σε όλο το μήκος τους η εικόνα είναι πολύ άσχημη στο δε κηποθέατρο Καζαντζάκη η εικόνα είναι απογοητευτική αφού δεξιά και αριστερά τα φυτά έχουν σκεπάσει εντελώς τα τείχη και δεν δίνεται πλέον στο επισκέπτη η εικόνα ότι βρίσκεται σε ένα τέτοιο μνημείο.
δ. Να ανοίξουν και να λειτουργούν με εκθέσεις, εκδηλώσεις κ.α. σε μόνιμη βάση όλες οι Πύλες και Στοές που στο σύνολο τους με εξαίρεση την Ιησού είναι χρόνια κλειστές (κάποιες ανοίγουν για λίγο κατά εποχή και περίπτωση) και αυτό να προβληθεί. Η μόνη πύλη που κάποτε ενσωματώθηκε στην καθημερινότητα της πόλης αυτή του Αγ. Γεωργίου παραμένει χρόνια κλειστή ενώ η πύλη Σαμπιονάρα δεν άνοιξε ποτέ!
Παράλληλα με την τοποθέτηση κατάλληλων πληροφοριακών πινακίδων να δημιουργηθεί ένας πραγματικά Μεγάλος Περίπατος από Πύλη σε Πύλη (Σαμπιονάρα- Αγ. Γεωργίου- Βιτούρι- Ιησού και η πλατεία- Μακάσι- Βηθλεέμ και οι πλατείες- Παντοκράτορα και η πλατεία) και αυτό να προβληθεί τουριστικά.
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Στο βάθος δεξιά υπάρχει η πύλη της πλατείας του Παντοκράτορα
ε. Να απομακρυνθεί το παρκινγκ των υπεραστικών λεωφορείων μπροστά από τα τείχη στη Χανιώπορτα.
στ. Να φωτιστούν περιμετρικά τα Τείχη.
ζ. Αναφορικά με την παραθαλάσσια πλευρά των τειχών με συνεργασία Δήμου, ΟΛΗ, Αρχαιολογίας, Υπουργείου πολιτισμού και οποιασδήποτε άλλης υπηρεσίας να αποκατασταθούν τα ανατολικά και τα δυτικά περιφραγμένα με πλέγμα(!) Νεώρια –διαγωνισμοί είχαν γίνει- και επιτέλους να δοθεί ένα τέλος στο φάντασμα του Λιμενικού Περιπτέρου!
Κλείνοντας θα ήταν χρήσιμο για τη Δημοτική μας Αρχή να δει πως η πόλη των Χανίων έχει αναδείξει τα τείχη της.
* Ο Μανόλης Ν. Σφακιανάκης είναι Αξιωματικός ε.α. της Πολεμικής Αεροπορίας.
