Η συχνότητα των ακραίων φυσικών φαινομένων και οι διαρκώς μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, τείνουν να αποκτήσουν τα χαρακτηριστικά μιας διαρκούς απειλής για την κοινωνία και την οικονομία. Σύντομα δε θα μιλάμε για περιβαλλοντική αλλαγή αλλά για περιβαλλοντική κρίση.
*Γράφει ο Βασίλης Κεγκέρογλου, Γραμματέας Κ.Ο Κίνημα Αλλαγής
Οι καταστροφές που προκλήθηκαν από το πρόσφατο κύμα κακοκαιρίας, σε πολλές περιοχές της χώρας, οι ανθρώπινες απώλειες και η έκταση των ζημιών, προκάλεσαν τεράστιο κόστος στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες αλλά είχαν σοβαρές επιπτώσεις και στο σύνολο της οργανωμένης Πολιτείας. Αναδείχτηκε για πολλοστή φορά ότι η χώρα ήταν ανοχύρωτη σε φυσικές καταστροφές και η Πολιτεία για άλλη μια φορά ανέτοιμη. Πάλι διαπιστώθηκαν λάθη και παραλείψεις. Η ύπαρξη εξαιρέσεων όπως η σωστή αντιμετώπιση των επιπτώσεων του σεισμού στην Αθήνα το 1999, δεν αλλάζει τη «μεγάλη εικόνα».
Κάποιες φορές, συνήθως επί Κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, το κράτος αντέδρασε έγκαιρα και σωστά. Δεν έγινε το ίδιο στις πυρκαγιές της Ηλείας το 2007, στη Μάνδρα το 2017, στο Μάτι το 2018. και στον Ιανό πρόσφατα.
Ο Κρατικός Μηχανισμός έχει χρόνιες αδυναμίες που αναδεικνύονται έντονα, ειδικά όταν υπάρχουν Κυβερνήσεις χωρίς αντανακλαστικά, ολοκληρωμένα σχέδια και επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Όταν μια φυσική καταστροφή πλήττει την πατρίδα μας, αποδεικνύεται ότι οι όποιοι νόμοι είναι κενό γράμμα, αν δεν υπάρχει προετοιμασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Οι Δήμοι, οι Περιφέρειες, η Πολιτική Προστασία, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, το ΕΚΑΒ και τα αρμόδια Υπουργεία θα πρέπει να συμμετέχουν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο . Ένα σχέδιο τριών (3) αλληλένδετων φάσεων .
Πρώτη φάση είναι η πρόληψη. Τι πρέπει να κάνουμε για να μην υπάρχουν επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία σε περίπτωση εκδήλωσης επικίνδυνου φυσικού φαινομένου. Πώς θωρακίζουμε την χώρα ώστε όταν μια περιοχή πληγεί από φυσική καταστροφή να μην βρεθεί ανέτοιμη και «γυμνή». Είναι η εφαρμογή και η επιβολή όλων των αναγκαίων προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Εδώ εντάσσεται ο σχεδιασμός, η μελέτη, η κατασκευή και η συντήρηση έργων υποδομής .
Δεύτερη φάση είναι η φάση της αντιμετώπισης των αποτελεσμάτων, της δράσης του κρατικού μηχανισμού, από τον δήμο έως τα Υπουργεία για την παροχή βοήθειας και στήριξης από τη στιγμή που εκδηλώνεται το φυσικό φαινόμενο. Απαιτείται όλες οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες να έχουν συντονισμό, γρήγορα αντανακλαστικά, ρεαλιστικά σχέδια και επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Στην τρίτη φάση, ο Κρατικός μηχανισμός και η Πολιτεία παρεμβαίνει για την στήριξη και ενίσχυση όσων επλήγησαν από την φυσική καταστροφή . Μεριμνά για την ανασυγκρότηση των πληγεισών περιοχών. Οι διαθέσιμοι πόροι από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, το ΠΔΕ, το ΕΣΠΑ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης κ.α. πρέπει να αξιοποιηθούν στη βάση ενός ενιαίου ολοκληρωμένου σχεδιασμού, που θα αφορά στην αποκατάσταση των υποδομών, τη στήριξη και παροχή ρευστότητας σε επιχειρήσεις και αγρότες, την επιδότηση θέσεων εργασίας και εν τέλει το σοβαρό σχεδιασμό των αναγκαίων έργων .
Με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης όλες οι πολιτικές δυνάμεις έπρεπε να είχαμε συζητήσει και συμφωνήσει σε ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σχέδιο .
Αντί αυτού ο κ. Μητσοτάκης και η Κυβέρνησή του βαυκαλίζεται επικαλούμενος ένα δήθεν αποτελεσματικό και δήθεν «επιτελικό κράτος». Δυστυχώς για τους πολίτες και την χώρα το «επιτελικό κράτος» του κ. Μητσοτάκη «γκρεμίστηκε» στην Εύβοια, στη θεσσαλία, στα Ιόνια αλλά και μέρη που πέρασε τελικά ο Ιανός όπως η Κρήτη που δεν ήταν στις αρχικές προβλέψεις.Ενώ για την πανδημία παραπαίει επικίνδυνα Όμως ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει να μην ακούει. Βαδίζει με συνέπεια στο δρόμο που χάραξε ο κ. Τσίπρας .
Η Κυβέρνηση θα πρέπει να κατανοήσει ότι η επίκληση της ατομικής ευθύνης δε συνεπάγεται την αποποίηση της δικής της ευθύνης. Και αυτή η ευθύνη είναι μεγάλη. Εννέα μήνες μετά την ψήφιση του ν. 4662/2020 «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων», δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης των καταστροφών. Η ηγεσία της Πολιτικής Προστασίας ακόμη ψάχνει τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα.
Με αυτές τις αντιλήψεις δεν θα δημιουργηθεί ποτέ ισχυρό πλαίσιο πολιτικής προστασίας και ιδιαίτερα όταν τα ν/σ για την στήριξη πληγέντων θεωρούνται ευκαιρία για διευθετήσεις υποθέσεων.
Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την πολιτική προστασία, στο πλαίσιο της νέας σοσιαλδημοκρατικής του πρότασης που θέτει ως προτεραιότητα μαζί με την Εθνική συνεννόηση, την βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθρωποκεντρική πρόοδο, τοποθετώντας στο επίκεντρο των πολιτικών αποφάσεων τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τις ανάγκες του, απέναντι στους νέους παγκόσμιους κινδύνους που αναφύονται, όπως αυτός της πανδημίας και της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνουμε.
Η συχνότητα των ακραίων φυσικών φαινομένων και οι διαρκώς μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, τείνουν να αποκτήσουν τα χαρακτηριστικά μιας διαρκούς απειλής για την κοινωνία και την οικονομία. Σύντομα δε θα μιλάμε για περιβαλλοντική αλλαγή αλλά για περιβαλλοντική κρίση.
Οι καταστροφές που προκλήθηκαν από το πρόσφατο κύμα κακοκαιρίας, σε πολλές περιοχές της χώρας, οι ανθρώπινες απώλειες και η έκταση των ζημιών, προκάλεσαν τεράστιο κόστος στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες αλλά είχαν σοβαρές επιπτώσεις και στο σύνολο της οργανωμένης Πολιτείας. Αναδείχτηκε για πολλοστή φορά ότι η χώρα ήταν ανοχύρωτη σε φυσικές καταστροφές και η Πολιτεία για άλλη μια φορά ανέτοιμη. Πάλι διαπιστώθηκαν λάθη και παραλείψεις. Η ύπαρξη εξαιρέσεων όπως η σωστή αντιμετώπιση των επιπτώσεων του σεισμού στην Αθήνα το 1999, δεν αλλάζει τη «μεγάλη εικόνα».
Κάποιες φορές, συνήθως επί Κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, το κράτος αντέδρασε έγκαιρα και σωστά. Δεν έγινε το ίδιο στις πυρκαγιές της Ηλείας το 2007, στη Μάνδρα το 2017, στο Μάτι το 2018. και στον Ιανό πρόσφατα.
Ο Κρατικός Μηχανισμός έχει χρόνιες αδυναμίες που αναδεικνύονται έντονα, ειδικά όταν υπάρχουν Κυβερνήσεις χωρίς αντανακλαστικά, ολοκληρωμένα σχέδια και επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Όταν μια φυσική καταστροφή πλήττει την πατρίδα μας, αποδεικνύεται ότι οι όποιοι νόμοι είναι κενό γράμμα, αν δεν υπάρχει προετοιμασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Οι Δήμοι, οι Περιφέρειες, η Πολιτική Προστασία, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, το ΕΚΑΒ και τα αρμόδια Υπουργεία θα πρέπει να συμμετέχουν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο . Ένα σχέδιο τριών (3) αλληλένδετων φάσεων .
Πρώτη φάση είναι η πρόληψη. Τι πρέπει να κάνουμε για να μην υπάρχουν επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία σε περίπτωση εκδήλωσης επικίνδυνου φυσικού φαινομένου. Πώς θωρακίζουμε την χώρα ώστε όταν μια περιοχή πληγεί από φυσική καταστροφή να μην βρεθεί ανέτοιμη και «γυμνή». Είναι η εφαρμογή και η επιβολή όλων των αναγκαίων προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Εδώ εντάσσεται ο σχεδιασμός, η μελέτη, η κατασκευή και η συντήρηση έργων υποδομής .
Δεύτερη φάση είναι η φάση της αντιμετώπισης των αποτελεσμάτων, της δράσης του κρατικού μηχανισμού, από τον δήμο έως τα Υπουργεία για την παροχή βοήθειας και στήριξης από τη στιγμή που εκδηλώνεται το φυσικό φαινόμενο. Απαιτείται όλες οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες να έχουν συντονισμό, γρήγορα αντανακλαστικά, ρεαλιστικά σχέδια και επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Στην τρίτη φάση, ο Κρατικός μηχανισμός και η Πολιτεία παρεμβαίνει για την στήριξη και ενίσχυση όσων επλήγησαν από την φυσική καταστροφή . Μεριμνά για την ανασυγκρότηση των πληγεισών περιοχών. Οι διαθέσιμοι πόροι από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, το ΠΔΕ, το ΕΣΠΑ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης κ.α. πρέπει να αξιοποιηθούν στη βάση ενός ενιαίου ολοκληρωμένου σχεδιασμού, που θα αφορά στην αποκατάσταση των υποδομών, τη στήριξη και παροχή ρευστότητας σε επιχειρήσεις και αγρότες, την επιδότηση θέσεων εργασίας και εν τέλει το σοβαρό σχεδιασμό των αναγκαίων έργων .
Με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης όλες οι πολιτικές δυνάμεις έπρεπε να είχαμε συζητήσει και συμφωνήσει σε ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σχέδιο .
Αντί αυτού ο κ. Μητσοτάκης και η Κυβέρνησή του βαυκαλίζεται επικαλούμενος ένα δήθεν αποτελεσματικό και δήθεν «επιτελικό κράτος». Δυστυχώς για τους πολίτες και την χώρα το «επιτελικό κράτος» του κ. Μητσοτάκη «γκρεμίστηκε» στην Εύβοια, στη θεσσαλία, στα Ιόνια αλλά και μέρη που πέρασε τελικά ο Ιανός όπως η Κρήτη που δεν ήταν στις αρχικές προβλέψεις.Ενώ για την πανδημία παραπαίει επικίνδυνα Όμως ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει να μην ακούει. Βαδίζει με συνέπεια στο δρόμο που χάραξε ο κ. Τσίπρας .
Η Κυβέρνηση θα πρέπει να κατανοήσει ότι η επίκληση της ατομικής ευθύνης δε συνεπάγεται την αποποίηση της δικής της ευθύνης. Και αυτή η ευθύνη είναι μεγάλη. Εννέα μήνες μετά την ψήφιση του ν. 4662/2020 «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων», δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης των καταστροφών. Η ηγεσία της Πολιτικής Προστασίας ακόμη ψάχνει τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα.
Με αυτές τις αντιλήψεις δεν θα δημιουργηθεί ποτέ ισχυρό πλαίσιο πολιτικής προστασίας και ιδιαίτερα όταν τα ν/σ για την στήριξη πληγέντων θεωρούνται ευκαιρία για διευθετήσεις υποθέσεων.
Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την πολιτική προστασία, στο πλαίσιο της νέας σοσιαλδημοκρατικής του πρότασης που θέτει ως προτεραιότητα μαζί με την Εθνική συνεννόηση, την βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθρωποκεντρική πρόοδο, τοποθετώντας στο επίκεντρο των πολιτικών αποφάσεων τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τις ανάγκες του, απέναντι στους νέους παγκόσμιους κινδύνους που αναφύονται, όπως αυτός της πανδημίας και της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνουμε.
