Στη δική μου Αριστερά πρωτίστως δίνεις

Απόψεις
Στη δική μου Αριστερά πρωτίστως δίνεις

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

"Το να ζεις τώρα ως αριστερός είναι μια προσφορά στους μακρινούς απογόνους σου, δισέγγονα, τρισέγγονα και βάλε"

Γράφει ο Βασίλης Ορφανός*

Βρέθηκα ένα βραδάκι μες στις καλοκαιρινές διακοπές να παρακολουθώ μια πολιτική συζήτηση «εφ’ όλης της ύλης» από μια παρέα μέσης ηλικίας – οι περισσότεροι/ες γύρω στα πενήντα. Από τις κουβέντες τους καταλάβαινες ότι δεν ήταν ψηφοφόροι δεξιού κόμματος.

Τρία ήταν τα θέματα που έρχονταν και ξανάρχονταν στην επιφάνεια: το ένα ήταν να καταγγείλουν τα στραβά της τωρινής κυβέρνησης, το άλλο ήταν τι πρέπει να γίνει ώστε να ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία, το τρίτο ήταν τι πρέπει να κάνει η Αριστερά όταν ξαναγίνει κυβέρνηση, ώστε να παραμείνει και δεύτερη ίσως και τρίτη συνεχόμενη τετραετία, και να έχει έτσι το χρονικό περιθώριο να υλοποιήσει το πρόγραμμά της. Από τα τρία αυτά θέματα η καταγγελτική κριτική ήταν το θέμα που άναβε περισσότερο τη συζήτηση και στο  οποίο όλοι συμφωνούσαν.

Παρακολουθούσα τη συζήτηση με ενδιαφέρον, αλλά χωρίς να παρεμβαίνω: Με ενδιαφέρον, γιατί όλοι/ες τους έδειχναν να νοιάζονται ειλικρινά για το καλό του τόπου μας και των ανθρώπων του. Χωρίς να παρεμβαίνω, γιατί έχει κανείς πολλά να μάθει από τους νεότερούς τους.

Κάποια στιγμή όμως, ένας από την παρέα μού έδωσε το… κηρύκειο: «Εσείς, κύριε Βασίλη, τι λέτε;» Έπρεπε λοιπόν να πάρω κι εγώ μέρος στη συζήτηση. Αλλά δεν ήταν εύκολο πράγμα, γιατί ήξερα πως αυτά που θα έλεγα μπορεί και να φαίνονταν αιρετικά. Για να το πάω πιο μαλακά, άρχισα με ένα ανέκδοτο:

—Σε μια δίκη υπήρχε μόνο ένας αυτόπτης μάρτυρας, κουρέας στο επάγγελμα. Όταν εκλήθη να καταθέσει τι γνωρίζει για την υπόθεση, είπε: «Άκουσα φωνές και πετάχτηκα από το κουρείο και είδα δύο να έχουν έρθει στα χέρια». «Τι άλλο είδες», τον ρώτησε ο δικαστής. «Είδα», κύριε Πρόεδρε, «ότι ο ένας ήθελε κούρεμα».

Εγώ δεν είμαι κουρέας, να προσέχω ποιος είναι κουρεμένος και ποιος είναι ακούρευτος· είμαι δάσκαλος, και μάλιστα του Δημοτικού, και βλέπω δασκαλίστικα τα πράγματα. Με απασχολεί, λοιπόν, το τι σημαίνει ένας όρος, εν προκειμένω η λέξη αριστερός, γιατί να γίνει ή να μη γίνει κάποιος αριστερός, και  –κυρίως–  πώς γίνεται ή δε γίνεται κάποιος αριστερός.

Φυσικά, όσα συζητάτε έχουν την αξία τους, και με το παραπάνω! Και να είστε καλά να τα λέτε και να τα κάνετε. Απλώς, εγώ δεν μπορώ να βάλω τον εαυτό μου μέσα σ’ αυτά: Πες επειδή έχω μάθει να βλέπω τα πράγματα από άλλη γωνία, πες επειδή πάτησα τα εβδομήντα και δεν έχω τη δική σας ορμή και δύναμη να καταγγέλλω και να προγραμματίζω, πες επειδή είμαι κουρέας – ωχ, δάσκαλος ήθελα να πω, και μ’ ενδιαφέρει η διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς…

«Ωραία! Μιλήστε μας, τότε, ως… κουρέας, ως δάσκαλος ήθελα να πω», είπε ο χιουμορίστας της ομήγυρης (που μάλλον πρέπει να έχει κάποια σχέση με ψυχανάλυση, αλλιώς δεν θα στεκόταν στο lapsus που μόλις είχα κάνει).

Τι να κάνω, το σήκωσα το γάντι που μου πέταξε ο χιουμορίστας, και άρχισα:

—Αν με ρωτούσε ένα παιδί του Δημοτικού τι θα πει αριστερός, θα του απαντούσα: Θα σου πω τι νόημα δίνω εγώ στη λέξη αριστερός. Για μένα, λοιπόν, αριστερός είναι αυτός που κάνει δυο πράγματα, αλλά και τα δύο. Το ένα είναι ότι κοπιάζει με τη θέλησή του για το καλό του συνόλου χωρίς να περιμένει αμοιβή ή αναγνώριση. Το άλλο είναι ότι αρνείται να βάλει λεφτά στην τσέπη του από τον κόπο του άλλου.

Θα σταματούσα εδώ την απάντησή μου, γιατί στα παιδιά, μη σας πω και στους μεγάλους, πρέπει να απαντάς μόνο σε όσα σε ρωτάνε. Επειδή όμως εδώ στη συζήτηση βλέπω και έχει απλωθεί το θέμα σχετικά με την Αριστερά, θα ήθελα, μια και μου δίνετε το λόγο, να πω την άποψή μου για τη χρησιμότητα του να είναι κανείς αριστερός, αλλά και για την αριστερή διαπαιδαγώγηση. Κι αν θέλετε, το συζητάμε. Λοιπόν;

Ακολούθησε μια ήρεμη σιωπή, που εγώ την εξέλαβα ως σιωπηρή κατάφαση, και συνέχισα:

—Κατά την άποψή μου, το να ζεις τώρα ως αριστερός (με το νόημα που έδωσα παραπάνω στη λέξη αυτή) είναι μια προσφορά στους μακρινούς απογόνους σου, δισέγγονα, τρισέγγονα και βάλε. Στη δική μου Αριστερά πας πρωτίστως για να δώσεις. Εσύ δεν έχεις τίποτα να κερδίσεις, και αλίμονο αν πας στην Αριστερά περιμένοντας να δεις τα κακώς κείμενα να αλλάζουν στη διάρκεια της δικής σου ζωής: Στην ουσία τίποτα δεν αλλάζει τελικά, κι ας δίνουν ακόμη και τη ζωή τους αριστεροί και αριστεροί  – δείτε τι έγινε στην Ελλάδα μεταπολεμικά: «Πάλι εμείς και πάλι εμείς, πάλι Αλή Πασάς βαλής», που λέει και η παροιμία.

Αλλά αν «όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν», κάτι φταίει, και αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι οι συνθήκες των πραγμάτων αλλά οι συνειδήσεις των ανθρώπων, που αυτοί με τις πράξεις τους αλλάζουν τα πράγματα.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την πολιτιστική ζωή μιας πόλης ή ενός χωριού. Ασφαλώς είναι χρήσιμο να διαμαρτύρεται κανείς αν υπάρχει πολιτιστική στασιμότητα. Ασφαλώς χρειάζεται κάποια οργανωτική δομή (ας πούμε ένας πολιτιστικός σύλλογος) που θα φροντίζει να ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα. Όμως, αν δεν είναι πολλοί αυτοί που είναι πρόθυμοι για να κοπιάσουν για να υλοποιηθεί ο πολιτιστικός σχεδιασμός που προτείνει ο σύλλογος, με αφετηρία τις επισημάνσεις αυτών που διαμαρτύρονται, στο τέλος θα μείνουμε με τις διαμαρτυρίες και τις προτάσεις, αλλά πολιτιστικές εκδηλώσεις δεν θα έχουμε.

Να το πω και με ένα παραλληλισμό από την αγροτική ζωή (όπως τη θυμούμαι από τα παιδικά μου χρόνια): Δε φτάνει να διαπιστώνουμε ότι μας τέλειωσε το ψωμί, δε φτάνει να προγραμματίζουμε το ζύμωμα· πρέπει να αγοράσουμε αλεύρι (αφήνω την περίπτωση να σπείρεις, να θερίσεις, ν’ αλωνίσεις, να πας στο μύλο για άλεσμα – τα ’χω ζήσει κι αυτά!), πρέπει να εξασφαλίσουμε προζύμι, αλάτι, λάδι και χλιαρό νερό, κάποιος να ανασκουμπωθεί και να ζυμώσει, πρέπει να πλάσουμε τα ψωμιά, να παρακολουθήσουμε το ανέβασμα τους, να φέρουμε ξύλα, να ανάψουμε τον φούρνο, κι όταν είναι έτοιμος, να φουρνίσουμε τα ψωμιά, κι εκεί χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ούτε να καούν τα καρβέλια ούτε άψητα να μείνουν.

Αυτό το παράδειγμα θα έλεγα στους μαθητές μου, αν με ρωτούσαν πώς μπορούμε να αλλάξουμε μια κατάσταση. Και θα τους τόνιζα ότι την έλλειψη του ψωμιού μπορεί και ένας μόνος του να τη διαπιστώσει, τον προγραμματισμό για το ζύμωμα μπορεί επίσης να τον κάνει ένας. Όλα τα υπόλοιπα όμως θέλουν δουλειά, πολλή δουλειά, και δεν γίνεται να τα κάνει ένας μόνος του. Χρειάζονται πολλοί, και καθένας να κάνει πρόθυμα ό,τι του αναλογεί.

Και θα πρόσθετα: «Να θυμάστε αυτό που λέει ο ποιητής:

Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μονάχος του ν' ανέβει ο ήλιος...

Σπρώχτε με γόνα και με στήθος, να τον βγάλουμε απ' τη λάσπη.

Αυτοί οι στίχοι, παιδιά, είναι από το «Πνευματικό εμβατήριο» του Άγγελου Σικελιανού, από το οποίο θα δούμε αύριο ένα απόσπασμα στο μάθημα της Γλώσσας. Ως τότε, όποιος θέλει, μπορεί να το ψάξει στο Διαδίκτυο».

«Και πώς νομίζετε πώς διαμορφώνονται οι συνειδήσεις των ανθρώπων, που αυτοί με τις πράξεις τους αλλάζουν τα πράγματα;», ρώτησε κάποιος από την παρέα, και ο τόνος της φωνής του ήταν φανερά εριστικός.

Απάντησα σε ήρεμο και καθησυχαστικό τόνο:

—Αυτό είναι ένα θέμα που με έχει απασχολήσει πολύ ως παιδαγωγό και ως ψυχολόγο, και στη θεωρία και στην πράξη, και έχω συγκεκριμένα πράγματα να πω και να προτείνω. Όμως είναι ένα τεράστιο θέμα, γι’ αυτό λέω να το συζητήσουμε μια άλλη φορά. Ως τότε μπορώ μόνο να πω ότι η αλλαγή των συνειδήσεων είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα. Μας το λέει η ψυχολογία, αλλά πριν τους ψυχολόγους το είπε πολύ εύστοχα ο Ντοστογιέφσκι: «Το καινούριο βήμα, την καινούρια δική τους λέξη, αυτό είναι που φοβούνται πιο πολύ οι άνθρωποι». Ζητώ από την ιερή σκιά του Ντοστογιέφσκι την άδεια να προσθέσω: «Όμως αυτό δεν είναι λόγος να μην το επιχειρήσουμε».

Εν τω μεταξύ η ώρα είχε προχωρήσει. Αφήσαμε, λοιπόν, ες αύριον τα σπουδαία και στρέψαμε το ενδιαφέρον μας σε κάτι λαμπρότερο και… υψηλότερο: ήταν τελευταίες μέρες της γέμισης, και ένα τεράστιο φεγγάρι κρεμόταν κιόλας  στον ουρανό!..

Λίγα λόγια για τον Βασίλη Ορφανό

Ο Βασίλης Ορφανός είναι εκπαιδευτικός – ψυχολόγος

Με σπουδές στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου, στο Πανεπιστήμιο Paris V- Rene Descartes (maitrise και D.E.A. Ψυχολογίας) και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (πτυχίο Βυζαντινού και Νεοελληνικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής). Υπηρέτησε στην εκπαίδευση ως δάσκαλος Δημοτικού, ως καθηγητής γαλλικής και ως καθηγητής ψυχολογικών και παιδαγωγικών μαθημάτων σε σχολές επιμόρφωσης δασκάλων και νηπιαγωγών. Έχουν δημοσιευθεί άρθρα του για παιδαγωγικά, ψυχολογικά και φιλολογικά θέματα.

Έχει ασχοληθεί συστηματικά με την Ψυχανάλυση λακανικής κατεύθυνσης. Το 2014 εκδόθηκε από τη Βικελαία Βιβλιοθήκη το βιβλίο του"Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα".

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News