Κλείνω τα μάτια... Ταξιδεύω 33 χρόνια πίσω... Το ημερολόγιο γράφει "Κυριακή 14 Ιουνίου 1987"... Και, ναι. Ακούω ακόμα σαν να ήταν χθες του Φίλιππου Συρίγου τη φωνή. «Τίποτα, τίποτα δε μας σταματά. Πραγματικά είμαστε τόσο κοντά. Η πρόκριση στα χέρια αυτού του τίμιου γίγαντα, 102-101, και μόνο 4 δευτερόλεπτα, 103-101. Βάλτερς, στον Γιοβάισα, θέλει προσοχή, η μπάλα έξω, είναι το τέλος! Η ελληνική ομάδα είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης»!...
Γράφει ο δημοσιογράφος Χριστόφορος Παπαδάκης
Μπροστά στην τηλεόραση όλη η οικογένεια με κομμένη την ανάσα... Ο Γκάλης. Ο Γιαννάκης και τα άλλα τα παιδιά γράφουν μια από τις πιο λαμπρές σελίδες του ελληνικού αθλητισμού στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης, χαρίζοντας στιγμές σε μας που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στο μυαλό και την ψυχή. Όσοι ήμασταν στη δεκαετία του '80 σε εφηβική ή σε ηλικία που να μας το επιτρέπει, ζήσαμε ξεχωριστά γεγονότα, με το Ευρωμπάσκετ του 1987 να είναι ένα από αυτά, ή για την ακρίβεια από τα μεγαλύτερα που σημάδεψαν εκείνη τη δεκαετία. Την τόσο περίεργη και για πολλούς "χρυσή"...
Θυμάμαι πως εκείνο το καλοκαίρι, όποτε είχε μπάσκετ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, ακόμη κι αν δεν έπαιζε η χώρα μας, όλα τα παιδιά στο σπίτι στηνόμασταν μπροστά στην τηλεόραση. Μας ενδιέφερε να δούμε ποια χώρα θα πέρναγε μπροστά για να μπορούμε και να υπολογίσουμε ποια τύχη θα είχε η δική μας η ομάδα, που από πολύ νωρίς φαινόταν ως ένα από τα μεγάλα φαβορί για την τελική νίκη.
Έτσι, λοιπόν, θυμάμαι τους πανηγυρισμούς στο σπίτι. Ναι. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Το ημερολόγιο γράφει "12 Ιουνίου 1987". Κάνει ζέστη. Έχουμε ανοίξει διάπλατες τις πόρτες και τα παράθυρα και ακούμε από κάτω, από τα καφενεία και τα άλλα σπίτια του χωριού, τους πανηγυρισμούς. Η εθνική ομάδα, έχοντας καταφέρει μία ξέφρενη πορεία νίκης, βρίσκεται πια στον ημιτελικό, κόντρα στη Γιουγκοσλαβία.
Κι ενώ η Γιουγκοσλαβία θα προηγηθεί στο ημίχρονο με 45-34, η Εθνική κερδίζει. Το τελικό σκορ θα γράψει 81-77 και η πρόκληση του τελικού θα εμφανιστεί μπροστά στα μάτια του Γκάλη, του Γιαννάκη και των υπόλοιπων παιδιών.
Το παιχνίδι τελειώνει και πλέον ένας ολόκληρος λαός πανηγυρίζει από τη μια, αλλά και προβληματίζεται έντονα από την άλλη, γιατί ο μεγάλος τελικός δε θα είναι καθόλου μα καθόλου "περίπατος".
Και φτάνουμε σ' εκείνη τη μεγάλη νύχτα για το ελληνικό μπάσκετ. Το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ντυμένο στα γαλανόλευκα. 11 εκατομμύρια Έλληνες κρατούσαν την ανάσα τους.
Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου ήταν εκεί με τη σύζυγό του Μαργαρίτα Παπανδρέου. Ακόμα και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης καθόταν στην εξέδρα των επισήμων, δίπλα στον Ανδρέα. Ήταν όμως εκεί και άλλοι πολιτικοί, όπως η υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη, ενώ δεν έλειπε από τις εξέδρες ούτε ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, που παρακολούθησε τον θρυλικό αγώνα πλάι στον Αντώνη Σαμαρά.
Το παιχνίδι ήταν συγκλονιστικό. Η Σοβιετική Ένωση προηγείται με 89-87, η μπάλα πάει στα χέρια του Νίκου Γκάλη και εκείνος, αφού μαζέψει όλη την άμυνα πάνω του, θα πασάρει στον Λιβέρη Ανδρίτσο, που θα κερδίσει φάουλ 36' πριν το τέλος και θα πάει στις βολές.
Το σκορ γίνεται 101-101 και η μπάλα βρίσκεται σε ελληνικά χέρια. Ο Μέμος Ιωάννου θα πάρει το σουτ και θα αστοχήσει.
Εκεί, σαν "από μηχανής Θεός", θα πεταχτεί ο Αργύρης Καμπούρης, θα κατεβάσει το επιθετικό ριμπάουντ και κερδίσει το φάουλ, για να στηθεί για δύο βολές με 4 δευτερόλεπτα να απομένουν στο ρολόι. Ένας ολόκληρος λαός κρατάει την ανάσα του... Είναι πλέον πολύ κοντά ή στη νίκη ή στην πικρή ήττα η ελληνική ομάδα. Κι όμως. Ο Αργύρης Καμπούρης, ευστοχώντας και στις δύο βολές, δίνει προβάδισμα στην ελληνική ομάδα λιγότερο από τέσσερα δευτερόλεπτα πριν το τέλος. Οι Σοβιετικοί κάνουν βιαστικά την επαναφορά. Απόπειρα για τρίποντο από τον Γιοβάισα με την εκπνοή της παράτασης του αγώνα που βρίσκει... δοκάρι. Και πλέον το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Η Ελλάδα στέφεται πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Καλώ τους σημερινούς νέους, που δεν έζησαν αυτά τα γεγονότα, με τη δύναμη της τεχνολογίας να παρακολουθήσουν όλο τον αγώνα. Γιατί βρίσκεται στο διαδίκτυο και πραγματικά ακόμα και σήμερα σε μας που τον είδαμε "ζωντανά" από τις τηλεοράσεις των σπιτιών, των καφενείων και των καφετεριών εκείνης της εποχής δεν παύει ποτέ να μας προκαλεί αγωνία, δέος, θαυμασμό, υπερηφάνεια...
Θυμάμαι το πανηγύρι μέσα στο ΣΕΦ, αλλά και έξω στους δρόμους. Σε ολόκληρη την Ελλάδα εκείνο το καυτό (και λόγω της πρωτόγνωρης ζέστης) καλοκαίρι... Ήταν ένα από τα καλοκαίρια που "έγραψαν" ιστορία και ως προς τους καύσωνες, αφού ένα μήνα μετά, από τις 20 Ιουλίου έως και τις 28 Ιουλίου 1987, η Ελλάδα θα θρηνούσε εκατοντάδες νεκρούς λόγω του φονικού καύσωνα.
Για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι ο καύσωνας έπληξε όλη τη χώρα το τρίτο και τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου. Στις 22 Ιουλίου 1987, όσοι δεν είχαν air condition, και μιλάμε για μια εποχή όπου αυτή η τεχνολογία ήταν άγνωστη σχεδόν σε όλους, άρχισαν να υποφέρουν από την αύξηση της θερμοκρασίας. Η θερμοκρασία για 8 μέρες έφτασε στους 44 βαθμούς!
Το τσιμέντο στα κτήρια πύρωνε τους τοίχους και για πρώτη φορά δε δρόσιζε ούτε το βράδυ.
Στην Αθήνα, ο εφιάλτης ήταν πολύ χειρότερος σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, λόγω του νέφους που τότε ήταν σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Οι διακοπές νερού έκαναν την κατάσταση ακόμα πιο αφόρητη. Και δεν ήταν μόνο στα σπίτια. Ακόμα και πολλά νοσοκομεία στερούνταν κλιματιστικών μηχανημάτων. Το αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες ηλικιωμένοι, κυρίως, να προσβληθούν από θερμοπληξία και να καταλήξουν σε θαλάμους που έβραζαν.
Στις 25 Ιουλίου, η χώρα βρισκόταν σε "κατάσταση έκτακτης ανάγκης". Οι νεκροί είχαν φτάσει τους 300 και ο αριθμός συνέχιζε να αυξάνεται! Οι νεκροθάλαμοι των νοσοκομείων είχαν γεμίσει, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χώρος για τους νεκρούς. Οι υπάλληλοι των νεκροταφείων και των γραφείων τελετών δεν προλάβαιναν να θάβουν τους νεκρούς, με αποτέλεσμα να μένουν ακόμα για 24ωρα άταφοι!
Οι νεκροί τοποθετούνταν ακόμα και στα ψυγεία των βαγονιών των τρένων του ΟΣΕ.
Μετά από συνεχόμενες 7 ημέρες με 44άρια, η θερμοκρασία άρχισε να πέφτει. Ήταν όμως αργά. Ο φονικός καύσωνας του 1987 άφησε πίσω του, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 1.300 νεκρούς, εκ των οποίων οι 1.115 στην Αττική. Ανεπίσημα όμως λέγεται πως οι νεκροί ξεπέρασαν τους 1.500 (πηγή: www.lifo.gr).
Πολλές φορές χαζεύω τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων για τα γεγονότα εκείνου του καλοκαιριού. Μία δεκαετία τόσο περίεργη. Με τόσο μεγάλες συγκινήσεις, απογοητεύσεις, τεχνολογικές αλλαγές... Κάθομαι και βλέπω βιντεάκια της βραδιάς εκείνης, ακόμα και των διαφημίσεων που έπαιζαν στην κρατική τηλεόραση πριν αρχίσει ο αγώνας...
Όσο για τη θρυλική σειρά "Ο θάνατος του Τιμόθεου Κώνστα"... Η σειρά ξεκίνησε στις 19 Απριλίου του 1987 και ολοκληρώθηκε πέντε μήνες αργότερα. Όλα τα επεισόδια σημείωναν τεράστια επιτυχία... Όλα, εκτός από το ένατο, αφού ως ημέρα ορίστηκε η Κυριακή 14 Ιουνίου 1987, στις 10:30 το βράδυ. Εκείνο το επεισόδιο, όπου δολοφονείται ο Δημήτρης Απέργης (Νίκος Γαλανός) και το σασπένς κορυφωνόταν. Το ίδιο βράδυ, λίγο νωρίτερα, στις 8 στην ΕΡΤ-1, θα ξεκινούσε στο ΣΕΦ ο τελικός του Eurobasket. Αλλά στην ΕΡΤ-2 τους ήταν προφανώς πάρα πολύ... "δύσκολο" και "κουραστικό" να αλλάξουν το πρόγραμμα... Τι κι αν ο τελικός είχε τελειώσει όταν άρχιζε η προβολή του επεισοδίου. Ο κόσμος δεν άλλαξε κανάλι. Ο θρίαμβος της εθνικής ομάδας είχε αναγκάσει την ΕΡΤ-1 να προβάλει για πολλές ώρες τους πανηγυρισμούς μέσα στο στάδιο, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, ενώ το επεισόδιο εκείνο πήγε "αδιάβαστο", κανείς απ' τους ιθύνοντες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης δε... σκέφτηκε την επαναπροβολή του... Έτσι, για την ιστορία... 33 χρόνια μετά... Για να θυμόμαστε εμείς και να μαθαίνουν τα παιδιά μας... «Είμαστε πια πρωταθλητές»...
