Το εγώ στην υπηρεσία του εμείς

Απόψεις
Το εγώ στην υπηρεσία του εμείς

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο άνθρωπος μόνο μέσα σε ένα «εμείς» μπορεί να ζήσει ως άνθρωπος

Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι· όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ» ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ».

Ιωάννης Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα.

*Γράφει ο Βασίλης Ορφανός

Αχ, Στρατηγέ μου! Μας έκαψες, κι ας μην το ήθελες, με τα σοφά σου λόγια. Γιατί απ’ όλα αυτά φαίνεται πώς ένα μόνο κρατήσαμε: ότι «είμαστε εις το εμείς». Κι αυτό το ρημάδι το «εμείς» το επικαλούμαστε κάποιοι (πολλοί; λιγότεροι;) όποτε μας βολεύει και όπως μας βολεύει. Ας πούμε, για να βάλουμε στη θέση τους άλλους, που νομίζουνε ότι είναι κάτι. Τους πετάμε τότε ένα σθεναρό «Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, εσείς τρώγατε βελανίδια!» και τους φέρνουμε στα ίσα τους. Έτσι, για να ξέρουμε ποιος είναι ποιος!

Την άκουσα αυτήν την κουβέντα πρόσφατα από κάποιον που τα είχε βάλει με τους «Κουτόφραγκους», ήταν όμως ηλικιωμένος (πιο ηλικιωμένος από μένα) και δεν είπα τίποτα, αλλά πολύ θα ήθελα να τον ρωτήσω: «Εσύ ποιο κομμάτι ακριβώς του Παρθενώνα έχεις χτίσει;»

Γι’ αυτό, Στρατηγέ μου, τα χρόνια που ήμουν δάσκαλος, σε μικρούς και μεγάλους, όταν το έφερνε η κουβέντα και ταίριαζε στην περίσταση, πάντα διαφωνούσα μαζί σου. Έλεγα λοιπόν στους μαθητές μου: Να λέτε «εγώ»! «Εγώ» θα ξαναχτίσω τον Παρθενώνα. Όχι όλον όμως· μόνο ό,τι μου αναλογεί: Θα πελεκήσω μια πέτρα, θα κουβαλήσω ένα σταμνί νερό στους μαστόρους, θα είμαι εδώ έστω ως παιδί για τα θελήματα. Κι όταν μετά από 25 αιώνες πάτε με τα παιδιά σας να τους δείξετε τον Παρθενώνα, να μπορείτε να τους πείτε: «Δούλεψα κι εγώ για να τον χτίσουνε!» Να τους το πείτε. Για να χτίσουν κι αυτά με τη σειρά τους τον δικό τους Παρθενώνα. Θα τον χτίσουν. Να είστε βέβαιοι.

Η αντίδραση των μαθητών μου ήταν πάντοτε η ίδια: «Μα, κύριε, ο Μακρυγιάννης λέει…» Και να σου πάλι το «εμείς» να ορθώνεται μπροστά μας. Έπρεπε να βγάλω τους μαθητές από το αδιέξοδο.

Τους έλεγα λοιπόν: Καλά τα λέει ο Μακρυγιάννης, κι ας μην ήταν ψυχολόγος. Ο άνθρωπος μόνο μέσα σε ένα «εμείς» μπορεί να ζήσει ως άνθρωπος, αλλιώς ή γίνεται θεριό ή τρελαίνεται. Αλλά αυτό το «εμείς» το φτιάχνουμε ο καθένας μας, αν νοιάζεσαι για τον άλλον, αν λες κάθε μέρα «τι μπορώ να κάνω για τον άλλον».

Αλλά όταν λες «κάνω», βάζεις μπροστά ένα «εγώ», το δικό του «εγώ» ο καθένας. Αναγκαστικά λοιπόν θα πεις: εγώ κάνω ετούτο, εγώ έκανα εκείνο. Εγώ, όχι εσύ ούτε κάποιος τρίτος. Έτσι όμως ανοίγεις την πόρτα στον έλεγχο και την κριτική: «Ώστε, εσύ το έκανες αυτό!» Και αναλόγως θα εισπράττεις έπαινο ή ψόγο. Δύσκολο πράγμα το τελευταίο.

Γι’ αυτό μένεις στο «εμείς», ένα γενικό και αόριστο «εμείς» και άντε να βρεις ποιος έκανε τι, από τον Άννα στον Καϊάφα το πηγαίνουμε, κι απ’ τη μαμή ως τη λουχούνα χάθηκε το παιδί…

Αγαπητοί μου μαθητές, παλιοί, παλιότεροι, και τωρινοί, θερμά σας παρακαλώ: Μη χαθείτε μες στο «εμείς». Σταθείτε απ’ έξω. Κοιτάξτε το καλά, με έγνοια για το σύνολο, και δείτε τι χρειάζεται και πώς ο καθένας σας μπορεί να βοηθήσει. Και να λέτε «εγώ». «Εγώ θα σώσω το εμείς». Αλλά να το κάνετε. Ας είναι λίγο, ας είναι πολύ. Μόνο στα λόγια να μη μείνουμε.

Αν θυμώσει ο Στρατηγός, αφήστε το σε μένα. Θα του εξηγήσω και θα καταλάβει.

Υ.Γ. Στο χθεσινό της μήνυμα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας θύμισε τον Μακρυγιάννη. Ασφαλώς. Να τον θυμηθούμε κι εμείς. Να τον θυμόμαστε κάθε μέρα. Καθένας με την ευθύνη του δικού του «εγώ». Του Ευαγγελισμού σήμερα. Χρόνια Πολλά!

Λίγα λόγια για τον Βασίλη Ορφανό:

Ο Βασίλης Ορφανός είναι εκπαιδευτικός – ψυχολόγος.

Με σπουδές στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου, στο Πανεπιστήμιο Paris V- Rene Descartes (maitrise και D.E.A. Ψυχολογίας) και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (πτυχίο Βυζαντινού και Νεοελληνικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής). Υπηρέτησε στην εκπαίδευση ως δάσκαλος Δημοτικού, ως καθηγητής γαλλικής και ως καθηγητής ψυχολογικών και παιδαγωγικών μαθημάτων σε σχολές επιμόρφωσης δασκάλων και νηπιαγωγών. Έχουν δημοσιευθεί άρθρα του για παιδαγωγικά, ψυχολογικά και φιλολογικά θέματα.

Έχει ασχοληθεί συστηματικά με την Ψυχανάλυση λακανικής κατεύθυνσης. Το 2014 εκδόθηκε από τη Βικελαία Βιβλιοθήκη το βιβλίο του"Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα".

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News