default-image

Ο αρχαίος βασιλιάς του φόβου στον θρόνο του

Απόψεις
Ο αρχαίος βασιλιάς του φόβου στον θρόνο του

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γράφει ο Σταύρος Μουντουφάρης

«Το αρχαιότερο και ισχυρότερο συναίσθημα του ανθρώπινου είδους είναι ο φόβος και το πιο παλιό και δυνατό είδος φόβου είναι ο φόβος του άγνωστου». Μια από τις πιο κλασικές ρήσεις από τον κορυφαίο της λογοτεχνίας του φανταστικού Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ γίνεται για άλλη μια φορά επίκαιρη και διδακτική βλέποντας τα όσα συμβαίνουν στη μικροκλίμακα και τη μακροκλίμακα αυτού του κόσμου και της ζωής μας, από το σπίτι και την οικογένειά μας έως τη γειτονιά και την πόλη μας, και από τη χώρα που μας έλαχε να ζούμε έως την ήπειρό μας και ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο φόβος μάς επιστρέφει σε αρχέγονες καταστάσεις, κυριαρχώντας πάνω σε κάθε άλλο συναίσθημα και σκέψη, πολλές φορές επικρατώντας ακόμα και της ίδιας της λογικής. Το πρόσωπό του είναι το ίδιο πάντα, εκείνο που κοιτάζει προς το άγνωστο, το μη ανιχνεύσιμο με τις δυνάμεις μας, το μη ελέγξιμο με τα μέτρα που έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουν την καθημερινότητά μας, το ύπουλο, το απειλητικό κυρίως απέναντι στην ύπαρξή μας. Μηχανισμός αταβιστικός, ριζωμένος στο DNA μας, σήμα κινδύνου για ενεργοποίηση των αντανακλαστικών μας με στόχο την επιβίωση, ίδιος και απαράλλακτος με εκείνο τον φόβο που ένιωθαν οι πρωτόγονοι απέναντι σε όλα εκείνα που δεν μπορούσαν να εξηγήσουν και να ερμηνεύσουν, να δαμάσουν και να νικήσουν.

Παρά την επέλαση αιώνων λογικής, διαφωτισμού, επιστημονικής γνώσης, παρά το ότι ο άνθρωπος έχει κατακτήσει τη γη και το διάστημα, δεν έχει καταφέρει να νικήσει τον φόβο. Ειδικά εκείνον που στοχεύει στην ίδια του την ύπαρξη. Ναι, ο Λάβκραφτ είχε δίκιο: Ο φόβος είναι το αρχαιότερο και ισχυρότερο συναίσθημα και ειδικά εκείνος του άγνωστου. Εκείνος που χαρακτηρίζει αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση - άλλη μια - για τις γενιές μας. Πρωτόγνωρη αλλά όχι μη αναμενόμενη, αφού η ύπαρξη, η ύπουλη δύναμη και η κυκλική εμφάνιση των ιών με τη μορφή επιδημιών και πανδημιών αποτελεί μια από τις σταθερές της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη. Όσες φορές το έχουμε λησμονήσει, το τίμημα είναι υψηλό. Η πιθανότητα μιας επιδημίας ή μιας πανδημίας ήταν πάντα στην κορυφή των προειδοποιήσεων των ειδικών και η εμφάνισή τους απλά θέμα χρόνου και συγκυριών. Και αυτό παρά την πρόοδο της επιστήμης και τις συνθήκες υγιεινής, που έχουν επιτρέψει στον άνθρωπο να διαθέτει ισχυρά όπλα, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Γιατί συνήθως ξεχνάμε ότι μέσα στον κόσμο υπάρχει και ένας άλλος κόσμος, τραγικός, σκοτεινός, αφημένος στην τύχη του, χωρίς καν τα στοιχειώδη.

Η ιστορία επιστρέφει στον αρχέγονο κύκλο της, φυσικά με διαφορετικές συνθήκες αλλά με την ίδια εκείνη απειλή. Και η ανθρωπότητα για μια ακόμη φορά βλέπει το αρχαίο συναίσθημα του φόβου να κυριαρχεί, κάνοντας αξίες, δομές, ακόμα και συνήθειες να κλυδωνίζονται επικίνδυνα. Ο φόβος είναι αυτός που οδηγεί τον κόσμο σε όλο τον πλανήτη να τρέχει στα σούπερ-μάρκετ και να αδειάζει τα ράφια. Ο φόβος εκείνος που τρυπώνει υποσυνείδητα μέσα στο μυαλό και οδηγεί σε υπερβολές. Ο ίδιος φόβος που ξυπνά το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και παραλύει όλα εκείνα που θεωρούσαμε ως δεδομένα και ελεγχόμενα. Είναι ο ίδιος εκείνος φόβος που οδηγεί κάθε χώρα να κλείνεται στο καβούκι της και να πράττει αυτό που θεωρεί ως το καλύτερο για τα του οίκου της, παρά τις διακηρύξεις για κοινή ευρωπαϊκή γραμμή.

Το θέμα δεν είναι αν θα τελειώσει αυτός ο εφιάλτης, αλλά το τι σημάδια θα αφήσει πίσω του. Πόσο καθοριστικά θα έχει σημαδέψει την καθημερινότητα, τις ανθρώπινες σχέσεις, εμάς και τους γύρω μας, τις διακρατικές σχέσεις, τον τουρισμό και την οικονομία, το ίδιο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που κλυδωνίζεται ως τα τείχη της Ιεριχούς ή Πύργο της Βαβέλ. Και βέβαια ζητούμενο είναι αν η ανθρωπότητα θα έχει διδαχθεί από αυτή την ιστορία ή θα ξεχάσει, όπως συμβαίνει συνήθως έως την επόμενη φορά.

Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κορωνοϊό

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News