Την Κόστα Ρίκα την ξέρετε; Αν όχι, ψάξτε την στον χάρτη. Είναι μια κουκκίδα γης στο μέσον της αμερικανικής ηπείρου, που βρέχεται από τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό, και συνορεύει βόρεια με τη Νικαράγουα και νότια με τον Παναμά. Και είναι μοναδική..!
Πρώτα απ’ όλα δεν έχει στρατό παρά μόνο αστυνομία, καθότι οι πολιτικοί έχουν συμφωνήσει ότι δεν υφίσταται καμιά εξωτερική απειλή εδώ και χρόνια. Τι καλά που είναι, ε; Να μπορείς να ζεις χωρίς να νιώθεις καμιά σκιά και χωρίς να ξοδεύεις ένα σκασμό λεφτά για εξοπλισμούς. Και όλα αυτά τα κονδύλια διοχετεύονται σε πρωτοποριακές ερευνητικές, κυρίως ιατρικές, εκπαιδευτικές, τεχνολογικές και πάνω απ’ όλα οικολογικές δράσεις. Και εκεί βρίσκεται το “κλειδί”...
Μετά από ένα σερί πολλών ετών, φέτος η Κόστα Ρίκα κατάφερε κάτι που για πολλές χώρες μοιάζει άπιαστο όνειρο, να τροφοδοτείται δηλαδή με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε ποσοστό 98,84%, το οποίο βεβαίως εξαρτάται ως προς τις μικρές διακυμάνσεις του χρόνο με τον χρόνο και από τις καιρικές συνθήκες (αν δηλαδή έχει βρέξει αρκετά ή αν υπήρξε ξηρασία). Τη μερίδα του λέοντος έχει η υδροηλεκτρική ενέργεια λόγω των φυσικών ιδιαιτεροτήτων της, που μπορεί να τις ανακαλύψει κανείς στα φυσικά πάρκα της χώρας - δηλαδή σχεδόν παντού - η αιολική, καθώς και η γεωθερμική ενέργεια, με δεδομένο ότι βρίσκεται πάνω στο λεγόμενο “Δαχτυλίδι της φωτιάς” του Ειρηνικού, με τα περισσότερα ηφαίστεια στην Κεντρική και Νότια Αμερική.
Ενδεικτικά, το 2015 η χώρα παρήγαγε το 98,99% της ηλεκτρικής της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, το 2016 το 98,21%, και το 2017 το 99,67%. Τα ύδατα των ποταμών της χώρας αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας, παρέχοντας το 73,87% των ενεργειακών αναγκών της Κόστα Ρίκα (σε στοιχεία του 2018), ακολουθούμενα από τον άνεμο με ποσοστό 15,6% και τη γεωθερμική ενέργεια από τα ηφαίστεια με 8,38%. Όχι όμως και τον ήλιο, καθώς δεν έχει αναπτύξει την τεχνολογία των φωτοβολταϊκών, όσο και αν αυτό μοιάζει παράδοξο.
Ενδεικτικό, επίσης, είναι ότι η Κόστα Ρίκα απέφυγε να χρησιμοποιήσει μονάδες παραγωγής ενέργειας ορυκτών καυσίμων τις 300 από τις 365 ημέρες του 2018, σύμφωνα με το κρατικό Ενεργειακό Ινστιτούτο! Προσέξτε όμως κάτι...
Δεν είναι μόνο τα “προυκιά” της φύσης που την έχουν καταστήσει μοναδική, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο οι Αρχές της χώρας εδώ και χρόνια, σε απόλυτη σύμπραξη με τους πολίτες, “έχουν πιάσει το νόημα” και πόνταραν αφενός στην απεξάρτηση από τους κολοσσούς των πετρελαίων (παρά τις αυτονόητες πιέσεις) και αφετέρου στο “brand name” της χώρας ως η πιο φιλική στο περιβάλλον παγκοσμίως. Και αυτό δεν είναι απλά και μόνο ένα σλόγκαν, αλλά τρόπος ζωής...
Η Κόστα Ρίκα διαθέτει από τα πλουσιότερα οικοσυστήματα του πλανήτη, με ένα μεγάλο ποσοστό ειδών που είναι μοναδικά παγκοσμίως, ειδικά στα λεγόμενα “δάση της βροχής”. Είτε αυτά είναι φυτά, πολύτιμα για τη φαρμακοβιομηχανία και την αρωματοποιία, είτε ζώα. Και έχει λανσάρει την εικόνα μιας χώρας που βάζει το περιβάλλον πάνω απ’ όλα, αποδεικνύοντάς το στην πράξη με πολλούς τρόπους. Πρώτα απ’ όλα με τη χρήση φυσικών πηγών για την ενέργειά της. Έπειτα με την έρευνα, καθώς επενδύει στην αναζήτηση νέων μορφών εκμετάλλευσης των πηγών της, όπως το δυναμικό του κυματισμού κυρίως του Ατλαντικού Ωκεανού. Και με την προστασία του περιβάλλοντος - κάτι που μπορεί κανείς να διαπιστώσει παντού, από τις ακτές έως τα αχανή τροπικά της δάση, επιτυγχάνει να πάρει το “στέμμα” της χώρας που δε διαφημίζει απλά τις ομορφιές που της χάρισε η φύση, αλλά τις προστατεύει ως κόρην οφθαλμού.
Όπως μπορείτε να αντιληφθείτε, τα οφέλη είναι πολλαπλάσια, αφού η Κόστα Ρίκα έχει πλέον καθιερωθεί ως η χώρα-πρότυπο σε πολλούς τομείς και κυρίως σε αυτόν των εναλλακτικών μορφών ενέργειας, με αποτέλεσμα να προσελκύει όλο και περισσότερους τουρίστες που αναζητούν παρθένες περιοχές αλώβητες από την ανθρώπινη δραστηριότητα από κάθε γωνιά του κόσμου. Ταυτόχρονα οι Αρχές εδώ και χρόνια έχουν πείσει τους πολίτες για αυτή την αναγκαιότητα, με αποτέλεσμα να συμβαδίζουν με την “πράσινη” πολιτική, με ό,τι αυτό σημαίνει για την επιτυχία του εγχειρήματος. Γιατί τι να τα κάνεις τα όμορφα πάρκα, τις τροπικές παραλίες και τα σπάνια δάση αν αυτά δεν προστατεύονται αποτελεσματικά διατηρώντας αναλλοίωτη τη μαγεία τους;
Η συμπόρευση είναι δεδομένη και με την τουριστική βιομηχανία, ώστε αυτή να μην επιδρά αρνητικά στο περιβάλλον, κρατώντας όλο και πιο ψηλά τον στόχο. Αν δεν το πιστεύετε, απλά κάντε μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για να διαπιστώσετε ότι η “πράσινη” πολιτική για την Κόστα Ρίκα αποτελεί πλέον την ταυτότητα αυτής της μικρής αλλά τόσο ξεχωριστής χώρας.
Και οι εκπλήξεις δε σταματούν εκεί... Οι αρμόδιοι προσπαθούν να εγκαταλείψουν κάθε τι ρυπογόνο και κυρίως τα παλιάς τεχνολογίας αυτοκίνητα, να εξαφανίσουν από τη χώρα τα πλαστικά μιας χρήσης, και να θωρακίσουν τις θάλασσες από την απειλή των απορριμμάτων και της κάθε λογής μόλυνσης. Θέλετε κι άλλα;
Η χώρα έχει κάνει άλματα στην εκπαίδευση, στην τεχνολογία, στην επιστήμη και κυρίως στην Ιατρική και φιλοδοξεί να αποκτήσει ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στην αμερικανική, τουλάχιστον, ήπειρο.
Δεν είναι βεβαίως όλα ρόδινα, ούτε οι κάτοικοι ζουν με χρυσά κουτάλια. Είναι όμως ευτυχισμένοι. Μπορεί να δουλεύουν σκληρά, έχουν όμως ένα αξιόλογο βιοτικό επίπεδο και έχουν καταφέρει να συμβιώνουν αρμονικά με τη φύση, υιοθετώντας το τουριστικό αρχικά μοτίβο της χώρας, το “pura vida” (αγνή, καθαρή, αμόλυντη ζωή), σε καθημερινό σλόγκαν που χρησιμοποιείται πιο συχνά και από τη λέξη “καλημέρα”. Και δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι διαχρονικά, σε όλες τις λίστες για τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στον πλανήτη, οι Κοσταρικανοί έχουν κυρίαρχη θέση στην πρώτη δεκάδα. Φυσικά δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η απουσία εξωτερικών εχθρών, πλην της Νικαράγουας που συχνά-πυκνά “τρίζει τα δόντια”, οφείλεται και στην αμερικανική προστατευτική αγκαλιά και στο ότι η χώρα έχει προσελκύσει πολλούς από τους παγκόσμιους κολοσσούς στο έδαφός της. Και χωρίς στρατιωτικές δαπάνες η Κόστα Ρίκα μπορεί να διαθέτει αυτή τη μοναδική πολυτέλεια να μην ξοδεύει τα χρήματά της για την άμυνα. Αυτό όμως δε μειώνει επουδενί τις προσπάθειες και τα επιτεύγματα αυτής της μικρής χώρας της “Μεσοαμερικής”, όπως την αποκαλούν γεωγραφικά οι Κοσταρικανοί. Αν μη τι άλλο γιατί δημιουργούν ένα πρότυπο που μας βάζει τουλάχιστον σε πολύ σοβαρές σκέψεις για το τι μπορεί να επιτευχθεί, αρκεί να μπει ένας στόχος και να τηρηθεί στο έπακρον.
Φανταστείτε, λοιπόν, να μην είχαμε την εξ Ανατολών απειλή και την ανάγκη να δαπανάμε τόσα ποσά στην άμυνα. Σκεφτείτε να υπήρχε σωστή διαχείριση των φυσικών πηγών ενέργειας βασισμένη σε ένα καθολικά αποδεκτό σχέδιο. Αναλογιστείτε τι θα συνέβαινε αν όλοι εμείς οι πολίτες αυτής της δύσμοιρης χώρας, στην οποία ζούμε, ακολουθούσαμε το παράδειγμα των Κοσταρικανών επενδύοντας σε ένα brand name μιας χώρας που βάζει πάνω απ’ όλα το περιβάλλον και την προστασία του χωρίς εκπτώσεις. Προβληματιστείτε ελεύθερα, αρκεί να μη μείνουμε όλοι μας βεβαίως, ως είθισται, στον προβληματισμό, όπου συνήθως “κολλάει η βελόνα” στο πικ-απ.
Και για το εν κατακλείδι, απλά για να συμπληρωθεί η ιστορία και το “προφίλ” της Κόστα Ρίκα: Αποτελεί από τις πλέον φιλελληνικές χώρες στον κόσμο από τότε που απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Ισπανία, πριν 200 χρόνια, και το αποδεικνύει με τη λατρεία της στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Σε βαθμό που διαθέτει μια πόλη που λέγεται Αθήνα, μια Ελλάδα και άλλη μια Σπάρτη, μαζί με πολλές υιοθετημένες “μνήμες” από την αρχαιοελληνική κληρονομιά στην παγκόσμια ιστορία.
