Έβγαλε χθες η ΕΛ.ΣΤΑΤ. τα αποτελέσματα για την ανάπτυξη του 2019. Η πρόβλεψη του προϋπολογισμού ήθελε ανάπτυξη 2%. Οι προβλέψεις της κυβέρνησης ξεπερνούσαν το 2,4%. Κοντά εκεί κινήθηκαν και αυτές της Κομισιόν. Όμως τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ήταν πραγματική ψυχρολουσία: Μόλις 1,9% η ανάπτυξη, με τεράστια επιβράδυνση στο... δ' τρίμηνο του έτους. Όταν εφαρμόστηκαν τα νέα, φιλικά προς την επιχειρηματικότητα, μέτρα της κυβέρνησης και οι απαλλαγές συγκεκριμένων στρωμάτων που θα “παρήγαγαν πλούτο”. Η οικονομία κατά το δ' τρίμηνο, το οποίο - ξαναλέω - θα ήταν μια “έκρηξη ανάπτυξης” κατά το αφήγημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επιβραδύνθηκε κατά 0,4%!
*Γράφει ο ο δημοσιογράφος Γιώργος Ψαρουλάκης
Κρίνω απαραίτητο να κάνω τουλάχιστον ένα εκτενές σχόλιο για το θέμα, αφού μέσα στη φρενίτιδα για τον κορωνοϊό και τη μαζική εθνικιστική υστερία πιθανότατα η είδηση θα περάσει περίπου... απαρατήρητη. Άλλωστε και τα περισσότερα ειδησεογραφικά sites χθες το πέρασαν... στο χαλαρό, καθώς είναι προφανές ότι μεταξύ των συντακτών που τους προηγούμενους μήνες μάς είχαν χορτάσει με αναλύσεις για τις ευεργετικές επιπτώσεις στην οικονομία των πρώτων μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και για την “έκρηξη ανάπτυξης” που αναμενόταν επικράτησε μια έντονη αμηχανία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στα πρώτα ρεπορτάζ (ειδικά στα “φίλια” προς την κυβέρνηση μέσα - δηλαδή στη μεγάλη πλειοψηφία των sites) δεν υπήρχε καμία προσπάθεια - καν! - εξήγησης του φαινομένου, απλώς μια αμήχανη διαπίστωση ότι οι προβλέψεις πήγαν “κουβά” με πολύ εντυπωσιακό τρόπο. Ήταν τόση η αμηχανία, που πολλά sites, που περνούσαν τις “επιτυχίες” της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης με πηχυαίους τίτλους στα slideshows τους, επέλεξαν ή να περάσουν την είδηση “στα ψιλά” ή να την... πνίξουν εντελώς!
Ναι, λοιπόν, που το αφήγημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποδείχτηκε ότι ήταν ένας γίγαντας με πήλινα πόδια. Η πολυδιαφημισμένη πολιτική απαλλαγών και μέτρων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, που θα έφερνε επενδύσεις και ανάπτυξη, στο πρώτο δείγμα γραφής της έκανε μια... τεράστια τρύπα στο νερό και “φρέναρε” την ανάπτυξη που πήγαινε φουλ για υπέρβαση του στόχου του προϋπολογισμού (πήγαινε τουλάχιστον με τα μέτρα της... προηγούμενης κυβέρνησης βεβαίως). Το δ' τρίμηνο της χρονιάς ήταν άλλωστε το πρώτο crash test των μέτρων της κυβέρνησης Μητσοτάκη - το γ' τρίμηνο (Ιούλιος-Σεπτέμβριος) πήγε με την κεκτημένη ταχύτητα της προ των εκλογών περιόδου και των μέτρων που είχαν ληφθεί τότε.
Το διεθνές περιβάλλον δεν μπορεί να θεωρηθεί “υπεύθυνο” καθ οιονδήποτε τρόπο - μέχρι και τον Δεκέμβρη διεθνώς η κατάσταση ήταν αν όχι ιδανική, σίγουρα “φιλική” προς την ανάπτυξη. Δεν κατεγράφησαν κάποια αρνητικά δεδομένα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη χώρα μας. Επίσης η συγκυρία με τη ραγδαία αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων ήταν ιδανική, κάτι που αποτυπώθηκε και στην άνοδο του Χρηματιστηρίου την ίδια περίοδο.
Τα μέτρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη “στα χαρτιά” θα έπρεπε να ενισχύσουν την ανάπτυξη: Δόθηκε περισσότερος “αέρας” στις επιχειρήσεις, και περισσότερος χώρος για ανάσες στη “μεσαία τάξη”.
Όλα αυτά στα χαρτιά. Αλλά η πραγματική οικονομία δεν είναι σχεδιασμού επί χάρτου, είναι μια περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί πολύπλευρη σκέψη. Η μηχανιστική νεοφιλελεύθερη λογική έχει φέρνει καταστροφικά αποτελέσματα όπου εφαρμόζεται - αυτό πλέον είναι κοινός τόπος. Η Ν.Δ. προσπάθησε να συνδυάσει τη μηχανιστική νεοφιλελεύθερη θεωρία, με τις γνωστές από το παρελθόν “συνταγές” της ενίσχυσης της εκλογικής της πελατείας, δηλαδή των μικροϊδιοκτητών και γενικά των μικρο-μεσοαστικών στρωμάτων. Η πρώτη γεύση από τον συνδυασμό αυτών των δύο πολιτικών φαίνεται ότι ήταν... πικρή.
Φυσικά τα μέτρα δεν ήταν φιλικά προς τις μεσαιο-χαμηλές και χαμηλές εισοδηματικές τάξεις, αλλά αυτό ήταν μια απολύτως συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης. Ενδεχομένως δε να πληρώθηκε αυτή η επιλογή - η ατμομηχανή της ανάπτυξης, ανεξαρτήτως του τι λένε τα νεοφιλελεύθερα think tank, είναι η εσωτερική κατανάλωση. Αν δεν υπάρχει υψηλή εσωτερική κατανάλωση, οι εξαγωγές και ο τουρισμός μπορούν να σε πάνε μόνο μέχρις ενός σημείου, όχι παραπέρα. Και ο κύριος καταναλωτής είναι οι μεσαιο-χαμηλές και χαμηλές τάξεις, που συνεισφέρουν δυσανάλογα στην κατανάλωση σε σχέση με τα εισοδήματά τους - διότι αυτά (τα εισοδήματα) είναι τόσο χαμηλά, που το σύνολό τους πάει στις ανελαστικές δαπάνες διαβίωσης. Δηλαδή όλα στην εσωτερική οικονομία. Αντίθετα, το περίσσεμα των μεσαίων και μεσαιο-υψηλών στρωμάτων πάει στο... καβάντζωμα, αφού είναι μάλλον φρούδα ελπίδα να περιμένεις αναθέρμανση των επενδύσεων από τη μέση τάξη (την πραγματική μέση τάξη, όχι αυτό που προσπαθούν ορισμένοι ανόητοι να περάσουν ως μέση τάξη σήμερα - ΟΧΙ, ο μεροκαματιάρης που βγάζει 1.000 ευρώ τον μήνα δεν είναι μέση τάξη, κατώτερη είναι, ανεξαρτήτως του τι πιστεύει ο ίδιος για τον εαυτό του).
Βεβαίως αυτά είναι απλώς εικασίες... Πρέπει να μελετήσουμε ενδελεχώς τις ανακοινώσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και τα νούμερα που αναφέρει, ώστε να δούμε γιατί ακριβώς η αναμενόμενη υπερ-ανάπτυξη μας προέκυψε ύφεση (ως προς το τελευταίο τρίμηνο πάντα της χρονιάς). Και να δούμε τι ακριβώς ήταν εκείνο που έκανε λάθος η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Αλλά το γεγονός είναι ότι το αποτέλεσμα των μέτρων που ελήφθησαν ήταν εξαιρετικά αρνητικό, αφού εξανεμίστηκε η αναπτυξιακή δυναμική που είχε αποκτήσει η ελληνική οικονομία, την ώρα που το 2020 αναμένεται να είναι εξαιρετικά δύσκολο, λόγω των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού και της συνακόλουθης υστερίας που έχει καταλάβει τις αγορές.
Η κυβέρνηση ήδη μελετά τα μέτρα που θα λάβει προκειμένου να απαλύνει τις (έτσι κι αλλιώς σοβαρές) επιπτώσεις στην οικονομία που θα φέρει η πανδημία, οπότε ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα πρυτανεύσει διαφορετική λογική, ώστε να μη γίνουν τα περισσευούμενα καβάντζες των εχόντων, αλλά να κινήσουν την οικονομία. Ως προς την προσέλκυση επενδύσεων... αυτή έτσι κι αλλιώς ήταν δύσκολη, αλλά με την υστερία περί κορωνοϊού θα πρέπει να κρατήσουμε... το μικρότερο δυνατό καλάθι.
