Αν υπάρχει μια γενιά που είναι από τις πλέον αδικημένες είναι εκείνη των σημερινών πενηντάρηδων που ψάχνουν φως με το κερί χωρίς να το βλέπουν πουθενά.
*Γράφει ο δημοσιοργάφος Σταύρος Μουντουφάρης
Είναι η γενιά που έπεσε πάνω στον περίφημο νόμο Πεπονή, την ώρα μάλιστα που έβγαινε με υψηλές προσδοκίες από τα πανεπιστήμια και «έχασε τα αβγά και τα «πασχάλια» ψάχνοντας εναλλακτικές... Προσπαθώντας να «κολυμπήσει» στα βαθιά νερά της νέας πραγματικότητας του νεογέννητου τότε ΑΣΕΠ...
Η γενιά των σημερινών πενηντάρηδων είναι εκείνη που διαπίστωσε με οδυνηρό τρόπο ότι έπρεπε να ζήσει με την απόλυτη σχεδόν αποσύνδεση του πτυχίου από την επαγγελματική αποκατάσταση, θυσιάζοντας κάθε όνειρο και προσδοκία, με τα «αποκαΐδια» να «καπνίζουν» ακόμα για πολλούς με τη μορφή απωθημένων.
Και ξέρετε τι αφήνουν πίσω τους τα απωθημένα... Η γενιά που πάνω που πήγαινε να πάρει λίγο τα πάνω της χτύπησε στον ογκόλιθο της οικονομικής κρίσης, που τσάκισε ό,τι είχε απομείνει όρθιο, όντας στη μέση μιας κατάστασης που δεν επέτρεπε και πολλούς ελιγμούς. Τουλάχιστον για εκείνους που ήθελαν να παλέψουν οίκαδε.
Και κάπως έτσι, αυτοί που αποδείχτηκαν τυχεροί ήταν όσοι προνοητικοί είδαν τι ερχόταν και πήραν των ομματιών τους μάνι-μάνι και άτυχοι όσοι απέμειναν, πλήρωσαν, πληρώνουν και θα πληρώνουν τα “σπασμένα”.
Η άτυχη αυτή γενιά είδε ακόμα και την προοπτική μιας σύνταξης να πηγαίνει έναν «μακρινό περίπατο σε τόπον χλοερό, τόπο αναπαύσεως χωρίς επιστροφή» και τα έτη συνταξιοδότησης να πληθαίνουν ώσπερ οι Αβραάμ και Σάρα, αν δεν κάνω λάθος στο τροπάριο, καθότι στους γάμους δεν τα πολυπροσέχω αυτά.
Οι σημερινοί πενηντάρηδες βρέθηκαν σε έναν κόσμο που μεταλλάσσεται σε κάθε επίπεδο με τρόπο τόσο γρήγορο και επικίνδυνο, που απαιτεί προσαρμοστικότητα χαμαιλέοντα, την οποία φυσικά και δεν έχουν στις... αποσκευές τους, προσπαθώντας τώρα να την αποκτήσουν... Κομματάκι δύσκολο όταν έχεις μεγαλώσει σε έναν άλλο κόσμο από ένα παράλληλο σχεδόν σύμπαν, όπου κάθε οικογένεια είχε από ένα αυτοκίνητο (και αν) και κάθε γειτονιά κι από ένα τηλέφωνο (σταθερό φυσικά), μια που στα τέλη του ’70 και ως το ’80, για να βάλεις τηλέφωνο, έπρεπε να έχεις κάποιον «κολλητό» σε καίριο πόστο ή κάποιον εύκαιρο βουλευτή, αλλιώς έπρεπε να περιμένεις με τη σειρά για έτη και έτη (του Κυρίου δεηθώμεν).
Μια γενιά που μεγάλωσε με ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ σε ασπρόμαυρες οθόνες, μια που μόνο τα πλουσιόπαιδα μπορούσαν να βλέπουν σε έγχρωμους δέκτες τα ελάχιστα προγράμματα που μπορούσαν να απολαύσουν σε ώρες που επέτρεπε η μαμά και ο μπαμπάς... Καθότι δεν είχες και πολλά περιθώρια να σηκώσεις κεφάλι εκείνα τα χρόνια...
Εκείνα τα δύσκολα χρόνια, με ελάχιστες ανέσεις, με πολλές στερήσεις, με πολλούς κόπους: από το σχολείο που βεβαίως δεν είχε καμιά σχέση με το σημερινό, έως τις πανελλαδικές που για να μπεις στο Πανεπιστήμιο έπρεπε να “φτύσεις αίμα” και να γίνεις “παπαγάλος” καλύτερος και από τους τροπικούς. Και μετά σε μια εποχή, που δύσκολα θα μπορούσε να καταλάβει ένας σημερινός νέος, έπρεπε να βρεις τρόπους να αφήσεις στην άκρη τα άλλα όνειρά σου για να κάνεις κάτι να επιβιώσεις. Ίσως αυτό να αποτελεί το μόνο σημείο «επαφής» τού τότε με το τώρα, έστω και με αρκετά διαφορετικούς όρους.
Προς τι τώρα αυτή η ανάκληση του παρελθόντος και το «σκάλισμα της στάχτης στην παρασιά», θα αναρωτηθείτε. Και εύλογα. Μα με αφορμή την εκτίμηση ότι οι αιτήσεις για μόλις 5.250 θέσεις μόνιμων εκπαιδευτικών πιθανότατα θα ξεπεράσουν τις... 150 χιλιάδες.
Κάντε την αναγωγή, σκεφτείτε πόσες χιλιάδες από τους υποψήφιους έχουν βιογραφικά γεμάτα μεταπτυχιακά, σεμινάρια και κάθε τύπου πτυχία, και αναρωτηθείτε, πρώτον, πώς είναι δυνατόν με τόσα εφόδια να βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας και, δεύτερον, γιατί άραγε όλος αυτός ο κόσμος θέλει την ασφάλεια του Δημοσίου.
Δε θα σας δώσω την απάντηση, απλά θα υποβάλω των ερώτηση. Η εικόνα φυσικά είναι αντίστοιχη κάθε φορά που «ανοίγει» ένας διαγωνισμός ο οποίος αφορά σε θέσεις στο Δημόσιο σε οποιοδήποτε πόστο. Και η σύγκριση με τη γλώσσα των αριθμών των προσφερόμενων θέσεων με των αιτούμενων αποδεικνύεται σοκαριστική.
Θέλετε να σας προβληματίσω ακόμα περισσότερο; Σκεφτείτε ότι πλέον οι μισθοί στο Δημόσιο δεν είναι εκείνοι τού κάποτε, ενώ ως γνωστόν δεν υπάρχει και ένα βασικό κίνητρο, εκείνο των δώρων, Χριστουγέννων και Πάσχα και πολλών από τα επιδόματα.
Κι όμως... Το όνειρο του Δημοσίου αποδεικνύεται ότι ήταν, είναι και θα είναι ένας βασικός στόχος, και βεβαίως η τελευταία ίσως ελπίδα των σημερινών πενηντάρηδων, μια που αυτοί βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των σκέψεων.
Προσθέτοντας, προς επίρρωση τού ότι η ζωή κάνει κύκλους τελικά, ότι... «τω καιρώ εκείνω» ένας νέος με όνειρα και ελπίδες, με «πιστεύω» και κοινωνική συνείδηση, θα αρνούταν την πάγια - εκείνη την εποχή - τακτική να βάλει «μέσον» για να μπει κάπου στο Δημόσιο.
Όμως ο ίδιος εκείνος άνθρωπος, σήμερα πια, μετά από πέντε δεκαετίες και τα μύρια όσα που έχει περάσει, όχι απλώς δε θα ξόρκιζε μια τέτοια προοπτική, αν του προσφερόταν, αλλά θα έριχνε και ένα μεγάλο πενταδάχτυλο... «παράσημο» κατά μέτωπον για το πόσο ζώον ήταν που δεν ήθελε να βολευτεί αλλά να αποδείξει την αξία του με άλλους τρόπους - επικαλούμενος το κλασικό ρηθέν υπό των προφητών «στερνή μου γνώση, να σ’ είχα πρώτα».
Αυτή είναι η αλήθεια. Μη μου πείτε ότι όσοι είστε στην ηλικιακή αυτή ομάδα δεν το έχετε σκεφτεί μύριες όσες φορές, γιατί θα σας θυμίσω τι πάθαινε η μύτη του Πινόκιο όταν ψευδόταν. Με απλά, ξεκάθαρα λόγια και ωμές παραδοχές, χωρίς γαρνιτούρες και άλλα μπιχλιμπίδια, έτσι έχουν τα πράγματα. Όλα τα υπόλοιπα ιδεολογήματα έχουν ενδιαφέρον απλά και μόνο για αρχειακούς-ιστορικούς λόγους για τη συγκεκριμένη τουλάχιστον γενιά...
Εκείνη που ξεκίνησε με την προοπτική της δημιουργίας, αντιμετωπίζοντας σαν καλλιτέχνες τα πάντα γύρω, με τη βασική αρχή ότι, για να μπορέσεις να φτιάξεις κάτι όμορφο, πρέπει να βρεις το κίνητρο και την έμπνευση, και κατέληξε να μαζεύει όλα αυτά τα “σπασμένα” όνειρα από το πάτωμα και να τα βάζει προσεκτικά στο φαράσι, μη και κατά λάθος πατήσει κανένα γυαλί, για να τα πετάξει εντέλει στον κάδο. Γιατί αυτή, η τωρινή, δεν είναι η εποχή ούτε των κινήτρων ούτε της δημιουργίας, απ’ όσους τουλάχιστον έχουν κουραστεί να την επιδιώκουν. Πόσω μάλλον της έμπνευσης.
Είναι μια επικίνδυνη εποχή, γεμάτη “ναρκοπέδια”. Φυσικά πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις στον κανόνα, όμως αυτές είναι κλασικά λίγες και δεν είναι της παρούσης. Και αν αυτό ισχύει για τους πενηντάρηδες τού σήμερα, φανταστείτε πόσο πιο πολύ γιγαντώνεται για τους νέους τού τώρα ή του λίγο πιο μακρινού χθες ή του αύριο, που και αυτοί σαν καλλιτέχνες θα αναζητήσουν την έμπνευση για να φτιάξουν το δικό τους έργο τέχνης, το κίνητρο για να το κάνουν ακόμα πιο αξιόλογο. Και κυρίως να το μεταδώσουν στις νέες γενιές. Ω ναι... δύσκολοι καιροί. Που γίνονται ολοένα πιο δύσκολοι...
