* Γράφει ο Αλέξανδρος Αποστολάκης
Καθηγητής τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού, ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ
Και «ξαφνικά» επήλθε ένα σοκ στον παγκόσμιο τουριστικό κλάδο με την χρεοκοπία της Thomas Cook. Ο έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος γέμισε δημοσιεύματα για τους λόγους (που δεν ήταν τελικά και τόσο ξαφνικοί…) οι οποίοι οδήγησαν τον ταξιδιωτικό κολοσσό σε αδιέξοδο και τελικά σε κατάρρευση επιφέροντας ζημιά ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων σε εργασιακό, επιχειρηματικό και κλαδικό επίπεδο.
Έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε τι σημαίνει για όλους εμάς το ναυάγιο της Thomas Cook, που πρέπει να σημειώσω πως αποτελεί ένα πρώτο «καμπανάκι» αλλά όχι το μοναδικό σημαντικό γεγονός στον σύγχρονο, ευμετάβλητο και ευαίσθητο τουριστικό κλάδο.
Για εμάς τους ταξιδιώτες του κόσμου που ορθολογικά αναζητούμε την καλύτερη προσφορά για τις επόμενες διακοπές μας, το ναυάγιο της Thomas Cook είναι ένα σημάδι ότι χρειάζεται κατά την διαδικασία της επιλογής, πέραν της τιμής, να εξετάζουμε και ποιοτικότερα χαρακτηριστικά.
Πλέον, η ασφάλεια τόσο στη μετακίνηση όσο και κατά τη διάρκεια των διακοπών, η ποιοτική παροχή της τουριστικής υπηρεσίας, καθώς και η εξασφάλιση της ανθρώπινης επαφής, κρίνονται πολύ πιο κρίσιμοι παράγοντες.
Αν η τεχνολογία είναι ο παράγοντας που μας επιτρέπει να μετακινούμαστε σε πιο μακρινούς κι εξωτικούς προορισμούς φθηνότερα, η προσωπική επαφή είναι αυτό που θα μας διασφαλίσει μια μοναδική τουριστική εμπειρία.
Ως επιχειρηματίες στο χώρο του τουρισμού, η περίπτωση Thomas Cook μας επιβάλλει να κατανοήσουμε πως η συγκέντρωση της δύναμης του κλάδου σε λίγους μεγάλους παίχτες επιβάλει ναι μεν την αγαστή συνεργασία μαζί τους, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει αυτή να καταλήγει σε απόλυτη εξάρτηση. Χρειάζεται καινοτομία, διαφοροποίηση, ανεξάρτητη επαναληψιμότητα πελατών και στρατηγική εναλλακτικών τουριστικών παρόχων.
Παράλληλα, η πτώση ενός τουριστικού κολοσσού – όπως η Thomas Cook- , δείχνει το δρόμο για τη δημιουργία συνεργιών και συνεργασιών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει να λειτουργούμε τοπικά, με στόχο τη παγκόσμια αγορά.
Για εμάς τους εργαζόμενους στον τομέα του τουρισμού, οι κρίσεις δείχνουν πως η περαιτέρω ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των γνώσεών μας, είναι μονόδρομος. Έτσι μόνο μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις «αναταράξεις» στο εργασιακό μας περιβάλλον αλλά και - ως η πρώτη γραμμή επαφής με τους επισκέπτες της Κρήτης- να ενισχύσουμε την πιστότητα και ποιότητα αυτών.
Ως θεσμικούς παράγοντες, το «κανόνι» Thomas Cook, μας υποδεικνύει την ανάπτυξη και την υποστήριξη ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου δράσης που θα εμπλέκει μικρούς και μεγάλους επιχειρηματίες και εργαζόμενους σε ένα όραμα για ένα διακριτό τουριστικό προϊόν, ανθεκτικό στην εποχικότητα και τα σκαμπανεβάσματα της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. O ρόλος μας θα πρέπει να ξεπερνά το βραχυχρόνιο σχεδιασμό και τη στόχευση σε επίτευξη ποσοτικών διακρίσεων. Πρώτη προτεραιότητα μας θα πρέπει να είναι η παροχή ενός μακρόπνοου οράματος που θα περιλαμβάνει κάθε προορισμό του τόπου μας αναδεικνύοντας τη διαφορετικότητα του.
Κράτησα για το τέλος τη δική μας - του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου- «ευθύνη». Για εμάς, το μήνυμα είναι πως πρέπει να σταθούμε – και είμαστε από καιρό έτοιμοι και διαθέσιμοι γι’ αυτό- αρωγοί σε κάθε ένα από τα επίπεδα της πυραμίδας του κλάδου.
Πρώτιστα όμως, όντας το μοναδικό πανεπιστημιακό ίδρυμα στη Κρήτη με αντικείμενο τον τουρισμό -τη ναυαρχίδα της τοπικής και εθνικής οικονομίας- πρέπει να προετοιμάσουμε τους πολυπληθείς προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές μας, παρέχοντάς τους υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, ώστε ν’ ανταποκριθούν μελλοντικά ως στελέχη διοίκησης στο άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον του τουρισμού. Και το κάνουμε.
Κλείνοντας, οφείλω να τονίσω πως για όλους εμάς, τους πολίτες της Κρήτης, ήρθε η στιγμή να αντιληφθούμε ότι η ανάπτυξη και η διατήρηση ενός ελκυστικού τουριστικού προϊόντος είναι μια διαδικασία πολυδιάστατη που απαιτεί τη συμμετοχή όλων μας.
