Υφαλοκρηπίδα: Η Σύμβαση της Γενεύης, που καθιέρωσε την έννοια και το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας, έχει υποστεί ριζική ανατροπή, καθόσον το κριτήριο των διακοσίων (200) μέτρων βάθους, που αποτελούσε την προϋπόθεση εκμετάλλευσης, έχει καταργηθεί.
Αντί του κριτηρίου των διακοσίων (200) μέτρων ως προς το βάθος, η υφαλοκρηπίδα έχει υποστεί νέες ρυθμίσεις. Από τις νέες δε ρυθμίσεις προκύπτει η καταρχήν ταύτιση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Η υφαλοκρηπίδα, όμως, μπορεί να επεκταθεί και πέραν των διακοσίων (200) ναυτικών μιλίων που αφορά στην ΑΟΖ, με κριτήριο το υφαλοπλαίσιο (continental margin).
Γράφει ο κ. Πέτρος Μηλιαράκης *
Εδώ τίθεται και ένα ζήτημα που πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως: ότι δηλαδή η υφαλοκρηπίδα μπορεί να φτάσει (βλ. άρθρο 76) μέχρι και τα 350 ναυτικά μίλια ή άλλως την απόσταση των 100 ναυτικών μιλίων, πέρα από τα ισοβαθή των 2.500 μέτρων.
Συνεπώς τα κριτήρια που εισάγονται (από τη Συνθήκη του Montego-Bay) όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα είναι αφενός μεν εκείνα που ανάγονται στην απόσταση των 200 ναυτικών μιλίων, και αφετέρου εκείνα που αφορούν στο υφαλοπλαίσιο (ειδικώς ως προς το υφαλοπλαίσιο πρέπει να υφίστανται πάντοτε ιδιαίτερες τεχνικές μελέτες και έρευνες. Αναφέρομαι στο απαράδεκτο - κατά τη γνώμη μου - επιχείρημα της Τουρκίας, ότι τα νησιά του Αιγαίου είναι εξάρσεις της ηπειρωτικής Τουρκίας).
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε διά βραχέων στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας:
Η Σύμβαση της Γενεύης προέβλεπε αρχικώς συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και, σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας, προέβλεπε την εφαρμογή της μέσης γραμμής, εκτός εάν άλλες περιστάσεις δικαιολογούσαν την απόκλιση αυτή (π.χ. την ύπαρξη μεγάλου νησιωτικού πλέγματος, όπως είναι το Αιγαίο).
Στη νέα ρύθμιση, που αφορά τόσο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας όσο και την οριοθέτηση της ΑΟΖ (βλ. άρθρα 84 και 81), και πάλι προνοείται η σύναψη συμφωνίας, πάντοτε όμως σε εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου, με αναφορά στο άρθρο 38 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, με σκοπό την ύπαρξη «δίκαιης λύσης».
Η νέα αυτή ρύθμιση χαρακτηρίζεται αρχικώς από το «στοιχείο της ουδετερότητας», καθόσον δεν περιέχει κανόνες οριοθέτησης όπως π.χ. της μέσης γραμμής, αλλά παραπέμπει σε εφαρμογή άλλων γενικότερων αρχών, όπως εκείνων της επιείκειας.
Ωστόσο, η χώρα μας θα πρέπει κυρίως να επισημαίνει την εκ προοιμίου εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και πρωτίστως ότι η νέα Σύμβαση ρητώς απονέμει στα νησιά πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας. Ως εκ τούτου και η νέα Σύμβαση έχει ταυτότητα νομικού λόγου με τη Σύμβαση της Γενεύης, με μόνη διαφορά ότι οι βραχονησίδες που δεν μπορούν να κατοικηθούν, ή δεν έχουν ίδια οικονομική ζωή, στερούνται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, ενώ ευθέως δικαιούνται να έχουν Αιγιαλίτιδα Ζώνη και Συνορεύουσα Ζώνη.
Με τούτα τα δεδομένα και ενώ εξαρχής μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι δυνατόν η αρχή της επιείκειας να λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων της Τουρκίας, τα προαναφερόμενα που εδράζονται ευθέως τόσο στο Διεθνές Δίκαιο όσο και στις ρητές ρυθμίσεις της Σύμβασης του Montego-Bay της Ιαμαϊκής, και που αφορούν τόσο στην υφαλοκρηπίδα όσο και στις δυνάμενες να κατοικηθούν βραχονησίδες, συνιστούν ικανότατο και ισχυρότατο οπλοστάσιο για την υποστήριξη των εθνικών μας δικαιωμάτων - και συμφερόντων.
Ενταύθα αξίζει να επισημειωθεί ότι, σύμφωνα με το άρθρο 38 του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, το διεθνές αυτό δικαιοδοτικό Όργανο εφαρμόζει: α) Διεθνείς Συνθήκες εφόσον ρητώς αναγνωρίζονται από τα αντίδικα κράτη, β) Διεθνή Έθιμα, ως αποτελούντα απόδειξη γενικής πρακτικής και παραδοχής ισοδύναμης κανόνα δικαίου και γ) τις Γενικές Αρχές του Δικαίου, τις οποίες αποδέχονται τα πολιτισμένα έθνη. Σύμφωνα με τον προαναφερόμενο διεθνή κανόνα Δικαίου, ουδόλως θίγεται η εξουσία του Δικαστηρίου να δικάζει κατά το ορθό και ίσο (δηλαδή ex aequo et bono), εφόσον όμως τα κράτη συμφωνούν για μια τέτοια λύση.
Συνεπώς: Η υπεράσπιση της ΑΟΖ κατά το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο δεν είναι μόνο για όσους αμέσως θίγονται ως προς το πατριωτικό καθήκον, αλλά αφορά ταυτοχρόνως και αυτοδικαίως υποχρέωση-δέσμευση όλων εκείνων οι οποίοι έχουν το καθήκον να υπερασπίζονται τις αρχές και τις αξίες του ισχύοντος νομικού και πολιτικού πολιτισμού!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
