Ας μην αιφνιδιαστεί ο αναγνώστης, ότι το παρόν κείμενο είναι εντελώς «διαφορετικού περιεχομένου» από τα συνήθη κείμενα μου. Το κείμενο γράφεται μετά τη ντροπιαστική εμφάνιση της Εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου για δεύτερη φορά σε κρίσιμο αγώνα.
Του Πέτρου Μηλιαράκη*
Όταν αγωνίζεται η Εθνική, δεν υφίσταται «οπαδικό φρόνημα», αλλά ενεργεί η διάθεση για μία έστω και σ’ αυτό το επίπεδο Εθνική διάκριση! Μάλλον πλάνη μας κυριαρχεί ότι μπορεί «κάτι» αξιόλογο μπορούμε να ελπίζουμε από αυτή τη σημερινή Εθνική, που φαίνεται να έχει κρίση σε όλα τα «επίπεδα».
- Τι εστί ποδόσφαιρό;
Με αυτή την προδιάθεση ας δούμε τι εστί ποδόσφαιρο:
Το ποδόσφαιρο, ιδιαιτέρως σε συνθήκες καταπίεσης ενός λαού, είτε λόγω περιορισμού των πολιτικών του δικαιωμάτων, είτε λόγω περιστολής των κοινωνικών του δικαιωμάτων ιδίως σε καθεστώς οικονομικής κρίσης, αποτελεί το «όπιον του λαού», ώστε να αποπροσανατολίζεται από τα βασικά ζητήματα που αφορούν στη διακυβέρνησή του.
Ωστόσο σε καθεστώς ομαλού πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού βίου το «οπαδικό φρόνημα» είναι αρκετό για να εξάπτει τα πνεύματα. Είναι πρόδηλο ότι στις ημέρες μας υπάρχει μια κλιμακούμενη βία που εκδηλώνεται κυρίως με βωμολοχίες στους αγωνιστικούς χώρους, αλλά και με επεισόδια.
Το φαινόμενο αυτό της παρατηρούμενης βίας στους ποδοσφαιρικούς αγώνες είναι πρωτίστως αντικείμενο έρευνας συνδυασμού επιστημών και κυρίως της νομικής, της εγκληματολογίας, της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας. Και τούτο γιατί η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός, και η αναγνώριση του ατομικού επιτεύγματος ως της μόνης αξίας, αφορούν μια βασική παράμετρο της παράνομης βίας που πολλές φορές παρατηρείται εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων.
Ωστόσο, σε επίπεδο δημοκρατικής διακυβέρνησης, σεβασμού της αξιοπρέπειας του ατόμου και της καλώς εννοούμενης έννομης τάξης, μπορεί να διαμορφωθεί αντίληψη πολιτισμού, του καλώς εννοούμενου «οπαδικού φρονήματος» που θα πρέπει να είναι ταυτίζεται με εκείνο του «καλώς εννοούμενου φιλάθλου».
Και τούτο γιατί πράγματι το ποδόσφαιρο δεν αποτελεί μόνο το «όπιον του λαού» , όπως έχει προεκτεθεί, αλλά μπορεί να είναι και ένα μέσο ψυχαγωγίας ακόμη και των πιο κατώτερων σε εισοδήματα τάξεων, με προσιτά εισιτήρια προσέλευσης.
- Σύντομη αναφορά στην ιστορία.
Είναι ιστορικώς βέβαιον ότι σε βάθος χρόνου οι κοινωνίες οργάνωναν μεταξύ τους αγώνες όπου οι εμπλεκόμενοι λάκτιζαν μια μπάλα (σφαίρα). Το αγώνισμα αυτό ήταν γνωστό στην Αρχαία Ελλάδα, στην Αυστραλία, στη Ρώμη αλλά και στην Κίνα.
Το ποδόσφαιρο όπως σήμερα εννοείται έχει τις βάσεις του πριν από 170 περίπου χρόνια. Ωστόσο, έλαβε πιο οργανωμένο χαρακτήρα περί τα μέσα του 19ου αιώνα, όπου «τυποποιήθηκαν» κανόνες και οργανώθηκαν Ομοσπονδίες ανά τις Ηπείρους, καθώς μάλιστα οργανώθηκε και Παγκόσμια Ομοσπονδία.
Για την ιστορική καταγωγή του ποδοσφαίρου κύριοι κανόνες ήταν οι «Κανόνες του Κέμπριτζ», που καταρτίστηκαν για πρώτη φορά στην Πανεπιστημιούπολη του Κέμπριτζ το 1848. Είχαν δε μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη των επόμενων κανόνων του ποδοσφαίρου. Οι «Κανόνες του Κέμπριτζ» γράφτηκαν στο Τρίνιτι Κόλετζ (Trinity College) του Κέμπριτζ σε μια Συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τα σχολεία Ίτον (Eton College), Χάροου (Harrow School), Ράγκμπι (Rugby School), Γουίντσεστερ (Winchester College) και Σριούσμπερι (Shrewsbury School).
Το 1862, ο Τζον Τσαρλς Θρινκ (John Charles Thring), εκπαιδευτικός του σχολείου Uppingham School, επινόησε ένα σύνολο κανόνων, οι οποίοι αποκαλούνταν «The Simplest Game» ή «The Uppingham Rules».
Οι κανόνες αυτοί απέβλεπαν στην τήρηση τάξης και ισότητας στους αγωνιστικούς χώρους. Τούτων δοθέντων είναι πρόδηλο ότι το ποδόσφαιρο συνδυάστηκε με την παιδεία. Μακάρι αυτή η καταγωγή να αποτελέσει έμπνευση πολιτικών στις ημέρες μας.
Ασφαλώς, από το 1862 και έκτοτε το ποδόσφαιρο εξελίχθηκε πρωτίστως με βάση την αγγλική παράδοση, με κύρια αναφορά στη δημιουργία της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Αγγλίας (The Football Association – The FA) το 1863, η οποία Συνεδρίασε για πρώτη φορά το πρωί της 26ης Οκτωβρίου του 1863 στην Ταβέρνα Freemasons (Freemasons’ Tavern) στην Great Queen Street του Λονδίνου.
Περιττό (αφορά κανόνες της κοινής πείρας) να αναφερθώ στο «τι» συνιστά πλέον το ποδόσφαιρο στις ημέρες μας στο επίπεδο της επικοινωνίας και της οικονομίας.
Η εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου αποτελεί άλλης τάξης ζήτημα, που μπορεί να είναι αντικείμενο άλλου δημόσιου σχολίου μου.
Στο παρόν κείμενο αρκεί να τονιστεί μαζί με τα ιστορικώς και κοινωνιολογικώς προαναφερόμενα το...χάλι της Εθνικής!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
(φωτογραφία αρχείου)
