Ο θάνατος του Βαγγέλη Γιακουμάκη ήρθε και συντάραξε την κρητική κοινωνία, αλλά και όλη τη χώρα. Μουδιασμένοι, έστω και καθυστερημένα, αναγκαστήκαμε να παραδεχτούμε την ύπαρξη του φαινομένου του εκφοβισμού στα σχολεία μας.
Γράφει η Ελένη Μαράκη, Δρ. Επιστημών της Αγωγής - Κοινωνιολόγος
Περιστατικά που φτάνουν στις δικαστικές αίθουσες κι αφορούν ενδοοικογενειακή, ή βία απέναντι σε μειονεκτούντες (παιδιά, ΑμΕΑ κλπ), φέρνουν καθημερινά στο φως μια μεγάλη πληγή της σύγχρονης κοινωνίας μας. Η παρουσία της βίας, γίνεται πλέον φανερή στον καθένα και δείχνει το αποτρόπαιο πρόσωπό της. Ασχημαίνει το καθάριο πρόσωπο της ελληνική κοινωνίας, που τα χαρακτηριστικά του ήταν και συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό να είναι: η συνεννόηση, η ανεκτικότητα, η φιλοξενία, η αποδοχή του άλλου.
Κανείς πλέον δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ως φαινόμενο, η βία, έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις, σαν απόρροια μιας γενικότερης πνευματικής κρίσης του πολιτισμού μας. Η επιθετικότητα δυστυχώς, όπως εύκολα παρατηρείται, έχει εδραιωθεί κυρίως στους νέους, καθώς εκεί βρήκε εύφορο έδαφος.
Οι νέοι μας, από τη φύση τους, νιώθουν μία εσωτερική ανάγκη εναντίωσης στο καθετί με το οποίο έρχονται σε επαφή. Επιθυμούν τη σύγκρουση με το παλαιό, τη ρήξη με τα πάντα και αυτό είναι κατά βάση επιθυμητό και αναγκαίο σε μία υγιή κοινωνία γιατί έτσι αυτή οδεύει προς την εξέλιξη και την πρόοδο.
Στην εποχή μας όμως, που οι νέοι βίωσαν και συνεχίζουν να βιώνουν, μια πρωτοφανή κρίση, οικονομική, κοινωνική και συνάμα αξιών, που οι απογοητεύσεις τους συσσωρεύονται και δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες, πολλές φορές διοχετεύουν τούτη την φυσιολογική ορμή τους για ρήξη, σε ρηχές και πρόσκαιρες λύσεις, επιθετικής αντίδρασης. Η εποχή μας, εποχή θεοποίησης του κέρδους, καταναλωτισμού, σύγχυσης, και κατασυκοφάντησης θεσμών, δημιουργεί ένα κατάλληλο πεδίο ανάπτυξης αυτού του φαινομένου.
Η ανεπάρκεια των εκπαιδευτικών μηχανισμών να δώσουν διέξοδο: χρησιμοθηρική αλλά παρόλα αυτά ανεπαρκής γνώση (ανεργία πτυχιούχων), απαξίωση ανθρωπιστικών μαθημάτων.
Το σχολείο:
- Εξαντλεί τους ρόλους του στον μορφωτικό, είναι αποκομμένο από τη ζωή, δεν προάγει προβληματισμό σχετικά µε σύγχρονα αντικοινωνικά φαινόμενα, δεν εξανθρωπίζει.
- Όταν παρουσιάζονται ενδοσχολικά αντίστοιχα φαινόμενα, τα ποινικοποιεί αντί να στοχεύει στο σωφρονισμό άρα έχουμε αναπαραγωγή βίας εκ μέρους των μαθητών.
- Ενίοτε προβαίνει σε διακρίσεις και απαξιώνει έμπρακτα την ισότητα και την ισοτιμία, τις οποίες και διατυμπανίζει.
Τα ΜΜΕ (προβολή βίας, καταναλωτικού μοντέλου, ήσσονος προσπάθειας)
- Ανάγουν τη βία και την παρανομία σε «ψυχαγωγικό» θέαμα και αναδεικνύουν τους πρωταγωνιστές.
- Ακόμα και όταν στιγματίζουν την καθημερινή βία, το κάνουν άμετρα καταλήγοντας να ηρωοποιούν.
Σε ένα πρόβλημα τόσο πολυσύνθετο χρειάζεται ολόκληρη η κοινωνία να αναλάβει δράση, κυρίως γιατί οι νέοι αποτελούν το μέλλον της.
- Οικογένεια: Προσοχή στην ανατροφή των παιδιών, περισσότερος χρόνος γι αυτά, διάλογος σχετικά με τους προβληματισμούς τους, εξάλειψη βίαιων συμπεριφορών εκ μέρους των γονέων, μετάδοση υγιών προτύπων.
- Εκπαίδευση: Έμφαση στην ανθρωπιστική παιδεία, ηθική καλλιέργεια, απάντηση στους προβληματισμούς των παιδιών.
- Πολιτεία: Μείωση κοινωνικών ανισοτήτων, περιορισμός ανεργίας, κράτος πρόνοιας και δικαίου που θα υπερασπίζεται τους αδύναμους απέναντι στους ισχυρούς, πρόληψη όχι υπερβολική βία όπου χρειάζεται καταστολή.
Η πολιτεία είναι αναγκαίο:
- Να δημιουργήσει περισσότερους χώρους άθλησης και δημιουργικής απασχόλησης (αθλητικά κέντρα, χώρους τέχνης και πολιτισμού, βιβλιοθήκες).
- Να αποτελέσει η ίδια πρότυπο ανθρωπισμού μέσα από τη φροντίδα για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων και μέσα από την υιοθέτηση του διαλόγου ως µέσο επίλυσης διαφορών. Η βία της εξουσίας δε δικαιολογείται.
- Να ελέγξει ουσιαστικά τα ΜΜΕ, ώστε η λειτουργία τους να εξαντλείται στη γνήσια ψυχαγωγία και την ορθή ενημέρωση.
- Να προβεί σε «αποϊδρυµατοποίηση» των ανήλικων που χάνουν το δρόμο τους, και να μεθοδεύσει το σωφρονισμό τους µε πιο ανθρώπινες και δημοκρατικές διαδικασίες.
Πνευματικοί άνθρωποι –Πολιτικοί – Συνδικαλιστές : Αγωνιστική αλλά ειρηνική διεκδίκηση που θα στηρίζεται στο δίκαιο των αιτημάτων και την ενότητα για να είναι αποτελεσματική, καταδίκη της βίας αταλάντευτα απ’ όπου κι αν προέρχεται.
