Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σχηματίζουν τη ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας, αποτελούν το 80% περίπου των επιχειρήσεων και δέχτηκαν πρωτοφανή ζημιά κατά την κρίση και τα μνημόνια, αφού έκλεισαν 180.000 επιχειρήσεις, ενώ το 2008-2015 ένα εκατομμύριο άτομα της μεσαίας τάξης πέρασαν στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., αφού τα εισοδήματά τους είχαν υποστεί τεράστια πτώση.
Μετά το 2015 η κατάσταση σταθεροποιήθηκε και σταδιακά βελτιώθηκε έστω και οριακά σε αρκετές περιπτώσεις.
Γράφει η Χρυσάνθη Καμπουράκη*
Την τελευταία τριετία, τα λουκέτα περιορίστηκαν και η στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας συμπεριλαμβάνεται στους στρατηγικούς στόχους της κυβέρνησης, η οποία επιστρατεύει όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία, δημιουργεί καινούργια και ένα ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο, για τη διάσωση, τη στήριξή τους και τη δημιουργία νέων, με απώτερο σκοπό την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Αρχικά τα προγράμματα ΕΣΠΑ αξιοποιούν πόρους των ευρωπαϊκών ταμείων εκατοντάδων εκατομμυρίων και παρέχονται διαμέσου αυτών άτοκα δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ). Η Ελλάδα, εξάλλου , επί 3,5 χρόνια είναι πρωταθλήτρια ανάμεσα στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. στην απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ, πάνω από 20 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά και στην απορρόφηση κονδυλίων του Σχεδίου Γιούνκερ, κοντά στα 10 δισ. ευρώ έχουν αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την κινητοποίηση επενδύσεων, για την αύξηση της παραγωγικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε 640 εκατ. ευρώ, το 2018, σε 5.000 ελληνικές καινοτόμες ΜμΕ, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων από το 2016-2020 χορηγεί συνολικά 12 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ήδη λειτουργούν επενδυτικά ταμεία, που επενδύουν στην επαναλειτουργία επιχειρήσεων ή σε νέες καινοτόμες επιχειρήσεις. Αλλά και η ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης θα επενδύσει έως το 2025 στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις 2 δισ. ευρώ, για την ενίσχυση της δυναμικής της ελληνικής οικονομίας.
Από την άλλη πλευρά, εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επιχειρήσεων, το οποίο 5πλασιάστηκε την τελευταία τριετία, διοχετεύοντας 8 δισεκατομμύρια στην πραγματική οικονομία. Ακόμη το Ταμείο Εθνικών Συμμετοχών, που ιδρύθηκε το 2016, ενισχύει νεοφυείς, εξωστρεφείς συνεργατικές επιχειρήσεις. Η δε ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, στην οποία μετεξελίσσεται το ΕΤΕΑΝ, ιδρύεται με ν/σ που έχει εκτεθεί σε δημόσια διαβούλευση, θα ψηφιστεί τον ερχόμενο Απρίλιο και θα λειτουργήσει προς όφελος των ΜμΕ και της ενδυνάμωσης της οικονομίας, κινητοποιώντας πόρους άνω των 11 δισ. ευρώ, στηρίζοντας κλάδους αιχμής, καταπολεμώντας παράλληλα το brain drain. Παράρτημά της θα λειτουργήσει στη Θεσσαλονίκη, για την ενίσχυση των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας και των επενδύσεων στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα συνεργάζεται με τη Γαλλία στον τομέα αυτό και να σημειώσουμε ότι μόνο η Ελλάδα από τις χώρες της Ε.Ε. δεν έχει Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία βρίσκεται στα σχέδια της κυβέρνησης από το 2016, αλλά είχαν επιφυλάξεις οι Θεσμοί.
Εκτός τούτων, και στο μεταμνημονιακό, στρατηγικό Αναπτυξιακό Σχέδιο της κυβέρνησης συμπεριλαμβάνονται η στήριξη των ΜμΕ, η μείωση των φορολογικών συντελεστών, η αύξηση των μέσων χρηματοδότησής τους και η ανάπτυξή τους. Συμπεριλαμβάνεται και η βιομηχανική κυβερνητική στρατηγική, που παρά την άνοδό της βρίσκεται κοντά στο 9% του ΑΕΠ, με στόχο να φτάσει το 15%, τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ταυτόχρονα, στα πλαίσια της συνεργασίας επιχειρήσεων με ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα, υλοποιούνται περίπου 700 ερευνητικά προγράμματα ύψους 400 εκατ. ευρώ, που δημιουργούν 4,5 χιλ. θέσεις εργασίας για νέους επιστήμονες.
Με τον εξωδικαστικό μηχανισμό έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους 1.600 επιχειρήσεις και αναμένεται να επιταχυνθεί η διαδικασία, λόγω μεγαλύτερων διευκολύνσεων. Η δε επερχόμενη νέα ρύθμιση 120 δόσεων των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και την εφορία θα δώσει ανάσα σε χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρηματίες. Αλλά και η μείωση από 1/1/2019 των ασφαλιστικών τους εισφορών από 20% στο 13,33% είναι σημαντική ελάφρυνση. Παράλληλα, “τρέχουν” 5 προγράμματα επιδοτούμενα μέσω ΕΣΠΑ, άνω του 1 δισεκατομμυρίου, για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, παρέχοντας μικροδάνεια έως 25.000 ευρώ, χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις, για την ενίσχυσή τους.
Η στήριξη των ΜμΕ επιδιώκεται και με το νέο θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης, λειτουργίας και εποπτείας των επιχειρήσεων, τη χρηματοδότηση και τη φορολογική ελάφρυνσή τους. Από τον Ιούλιο του 2018 εφαρμόζεται η ηλεκτρονική σύσταση των επιχειρήσεων και το 2018 συστάθηκαν 1.258 επιχειρήσεις με χρόνο σύστασης μία ημέρα. Επήλθε απλούστερη αδειοδότηση, “Ψηφιακό βήμα” για την ψηφιακή αναβάθμισή τους, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, και αναμόρφωση του Εμπορικού Μητρώου για ταχύτερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις. Υλοποιήθηκαν επιπλέον φοροελαφρύνσεις για μετόχους επιχειρηματίες, με τη μείωση του συντελεστή μερισμάτων από 15% σε 10%. Ακόμη μειώνεται το 2019 ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων από 29% στο 28% και κάθε έτος κατά 1% για τρία χρόνια. Επιπρόσθετα, τον Μάρτιο του 2019 ενεργοποιείται το ΤΕΠΙΧ ΙΙ για δανειοδότηση εμπορικών επιχειρήσεων και του Δικτύου Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Μετασχηματισμού Επιχειρήσεων, που θα παρέχει υπηρεσίες σε 2.000 επιχειρήσεις ετησίως και θα εξυπηρετεί ηλεκτρονικά άλλες 2.000.
Από 6 Φεβρουαρίου 2019 εφαρμόζεται επιπλέον η δράση “Εργαλειοθήκη Επιχειρηματικότητας” για την ενίσχυση και την επιχειρησιακή οργάνωση επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Επίσης, θεσμοθετείται παροχή λειτουργικών δαπανών και μισθολογικού κόστους ΜμΕ σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές.
Συνολικά ενεργοποιούνται 34 χρηματοδοτικά επιχειρηματικά εργαλεία από δημόσιους πόρους, ύψους 8 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα προσελκύσουν επενδύσεις 22 δισ. ευρώ και θα ωφελήσουν πάνω από 40.000 επιχειρήσεις. Ένα σημαντικό δε χρηματοδοτικό εργαλείο για μικρές επιχειρήσεις, χωρίς πρόσβαση σε τραπεζική δανειοδότηση - 150.000 μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν τέτοια πρόσβαση - είναι ο νέος μηχανισμός χορήγησης μικροδανείων, το Ταμείο Μικροπιστώσεων, με εποπτεύουσα αρχή την ΤτΕ.
Ακόμη, από 25/2/2019 έως 13/12/2019 υποβάλλονται αιτήσεις από επιχειρήσεις για το νέο ΕΣΠΑ, εξασφαλίζοντας φοροαπαλλαγές για ενίσχυση του μηχανικού εξοπλισμού τους. Φοροαπαλλαγές επιχειρήσεων εξασφαλίζει και ο 3ος κύκλος ενισχύσεων του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ.
Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι η ελληνική πολιτική ηγεσία στηρίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δημιουργεί ένα πιο φιλικό περιβάλλον, περιορίζει τη γραφειοκρατία και επιφέρει ελαφρύνσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν ακυρωθεί οι δυσκολίες λειτουργίας των επιχειρήσεων και είναι αναμφίβολο ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για την περαιτέρω μείωση της φορολογίας, των ασφαλιστικών εισφορών και τη μεγαλύτερη χρηματοδότησή τους. Ωστόσο, βασική κυβερνητική προτεραιότητα και μέρος της ολιστικής αναπτυξιακής στρατηγικής της είναι η στήριξη των ΜμΕ, που αποτελούν κεντρικό πυλώνα του σχεδίου της για την παραγωγική ανασυγκρότηση, μοχλό της αύξησης των εξαγωγών και της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας, ως κύριες προϋποθέσεις της κοινωνικής παράλληλα ανασυγκρότησης και της σταθερής ανάταξης της οικονομικής πορείας της Ελλάδας.
* Η Χρυσάνθη Καμπουράκη είναι μέλος της Ν. Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Ηρακλείου και διαμερισματική σύμβουλος του Δήμου.
