Η αποχώρηση του Πάνου Καμμένου δεν προκάλεσε έκπληξη σε όσους ασχολούνται με τις πολιτικές εξελίξεις. Ήταν αναμενόμενο. Η αποχώρηση του προέδρου των ΑΝ.ΕΛ. τυγχάνει όμως πολλών ερμηνειών.
Οι φίλοι της Νέας Δημοκρατίας υποστηρίζουν πως η αποχώρησή του έμμεσα ενισχύει τον ΣΥΡΙΖΑ, όταν ο ίδιος τοποθετήθηκε δημόσια λέγοντας πως δε θα υπάρξει κομματική πειθαρχία στους βουλευτές παρά μονάχα σε εκείνα τα στελέχη που βρίσκονται στην εκτελεστική εξουσία και εκπροσωπούν τους ΑΝ.ΕΛ.
Διαφορετικά αισθήματα προκάλεσε στους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρχε μια μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων που έβλεπαν από την αρχή τον Πάνο Καμμένο ως βαρίδιο, αλλά και ως ένα εμπόδιο για να δημιουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρές και υγιείς συνεργασίες με άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Άλλοι πάλι είδαν την αποχώρησή του με τρόπο στενάχωρο.
Όσο γραφικός κι αν ήταν ο Πάνος Καμμένος, δεν έπαψε να στηρίζει τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Μάλιστα, υπερπήδησε τις “κόκκινες γραμμές” που έχει τοποθετεί το ρεύμα του συντηρητισμού, στο οποίο ανήκει, προκειμένου να στηρίξει τον σύμμαχό του, Αλέξη Τσίπρα.
Κάποια στιγμή, αυτή η ετερόκλητη συμμαχία, η οποία συγκροτήθηκε στη βάση της ενοχοποίησης πολιτικών δυνάμεων που διαχρονικά κυβέρνησαν αυτή τη χώρα, θα έφτανε στο τέλος της. Η συνεργασία λοιπόν έληξε λίγους μήνες πριν την ψηφοφορία της συμφωνίας των Πρεσπών στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο Πάνος Καμμένος ήταν συνειδητοποιημένος και γνώριζε πως, εάν υποχωρήσει γι’ άλλη μια φορά, θα γελοιοποιούταν. Τι πρέπει να γίνει όμως από ’δω και πέρα;
Το πρώτο είναι να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης ο ΣΥΡΙΖΑ. Να μαζευτούν 151 βουλευτές, που - εκτός απροόπτου - θα συγκεντρωθούν. Ο λόγος είναι απλός και σαφής. Η χώρα μας δημοσιονομικά είναι υγιής, με την έννοια πως η τωρινή κυβέρνηση δεν έχει να παλέψει με πρωτογενή ελλείμματα.
Υπάρχει όμως η συμφωνία των Πρεσπών, που δυστυχώς δεν επιτρέπει χρονική καθυστέρηση. Επομένως είναι αναγκαίο η κυβέρνηση, για λόγους εθνικής αναγκαιότητας, να πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης.
Το επόμενο βήμα είναι να προετοιμάσουν ο Αλέξης Τσίπρας και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ την κοινωνία για τη συμφωνία των Πρεσπών. Ο χρόνος είναι πολύτιμος στην εξωτερική πολιτική και μερικές φορές παρατηρείται σύγχυση ανάμεσα στο γνήσιο εθνικό συμφέρον και στο συμφέρον που κάποιοι παρουσιάζουν ως εθνικό αλλά δεν είναι.
Ακόμη και ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας να βρισκόταν στην εξουσία θα ψήφιζε τη συμφωνία των Πρεσπών, γιατί υπάρχει πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ. Πέραν τούτου, είναι μια σημαντική ευκαιρία να επιλυθεί ένα ζήτημα που έχει ταλαιπωρήσει την ελληνική πολιτική σκηνή εδώ και τρεις δεκαετίες.
Η πρόκληση λοιπόν του Αλέξη Τσίπρα την επόμενη μέρα της ψήφου εμπιστοσύνης, που θα λάβει, είναι να κάνει γνωστό στην ελληνική κοινωνία πως η συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι εθνικά επιζήμια, αλλά εξυπηρετεί και το εθνικό συμφέρον. Η βοήθεια που θα προσφέρει το Ποτάμι θα είναι καταλυτική. Ποιες πρέπει να είναι οι επόμενες ενέργειες του πρωθυπουργού;
Ο πρωθυπουργός, αφού περάσει τη συμφωνία των Πρεσπών, οφείλει να κηρύξει τη διενέργεια εκλογών σε εύλογο χρονικό διάστημα. Στο διάστημα μεταξύ της ψήφου εμπιστοσύνης και της ψήφισης της συμφωνίας των Πρεσπών, ο Αλέξης Τσίπρας οφείλει να γίνει ιδιαίτερα προσεκτικός ως προς τις δημόσιες δηλώσεις του και κυρίως να μην αναγγείλει παροχές ή να ενσωματώσει στον δημόσιο λόγο του στοιχεία που θα παραπέμψουν σ’ ένα πελατειακό κράτος. Προς την κατεύθυνση αυτή, η όποια συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση θα είναι στην καλύτερη περίπτωση ακατάλληλη, αφού στην παρούσα χρονική στιγμή δε συντρέχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις ώστε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο.
Επομένως, το δέον είναι ο Αλέξης Τσίπρας να τοποθετήσει με ευκρίνεια ένα χρονοδιάγραμμα, το οποίο οφείλουν να σεβαστούν όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί. Η λήξη της κυβέρνησης πρέπει να συνάδει με την ψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών. Τίθεται ένα άλλο ερώτημα: Πώς θα είναι το πολιτικό σύστημα μετά τις εκλογές;
Πιστεύω πως το δίπολο Νέα Δημοκρατία-ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίζει να μονοπωλεί το ενδιαφέρον στην πολιτική ζωή της χώρας. Βέβαια, εκτός απροόπτου, θα δούμε ένα πολιτικό σκηνικό παρόμοιο μ’ εκείνο των ετών 1996-2007, τότε που η Ελλάδα ουσιαστικά δεν είχε σημαντικά προβλήματα να επιλύσει.
Ωστόσο, υπενθυμίζω πως είναι επιτακτικό αίτημα να συνεργαστούν οι πολιτικές δυνάμεις, ώστε να επέλθει η απαιτούμενη νηνεμία σε επίπεδο πολιτικό, κωδικοποιώντας ένα σύνολο βασικών αρχών, οι οποίες θα είναι κοινές.
Το σημερινό πολωτικό περιβάλλον, ως απότοκο της οικονομικής κρίσης, πρέπει να καταρρεύσει, γιατί απαξιώνει τον συλλογικό αυτοκαθορισμό, τον δημοκρατικό διάλογο και κυρίως τις αρχές που πρέπει να διέπουν ένα πολιτικό σύστημα, που επιζητά να είναι υγιές. Ως προς το τελευταίο, έχουμε πολλή δουλειά ακόμη.
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας ([email protected]).
