Η ελληνική κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες για τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του ιδιωτικού χρέους, σε συνεργασία με τις τράπεζες, ώστε να ανακουφίσει χιλιάδες υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η αποτελεσματικότερη διαχείριση των “κόκκινων” δανείων είναι εφικτή λόγω των θετικών ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, της αύξησης της απασχόλησης, της βελτίωσης του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών και της ενίσχυσης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Η εφαρμογή ρυθμίσεων του χρέους - στρατηγική πολιτική της κυβέρνησης τα τελευταία τρία χρόνια - δίνει διέξοδο στους αδύναμους οφειλέτες, θύματα της πολύχρονης κρίσης, απελευθερώνει τραπεζικούς λογαριασμούς, απεγκλωβίζει χιλιάδες ασφαλισμένους που δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη λόγω οφειλών, αυξάνει τα έσοδα του Δημοσίου, αλλά και οι τράπεζες εξυγιαίνουν τα δανειακά χαρτοφυλάκιά τους αποκτώντας δυναμική για να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, και ενισχύεται παράλληλα η αξιοπιστία της χώρας μας διεθνώς.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις ελληνικές συστημικές τράπεζες φτάνουν τα 83 δισ. ευρώ, από 107 δισ. που ήταν τον Μάρτιο του 2016, ενώ έχει τεθεί προθεσμία από τη ΕΚΤ, έως το 2021, να μειωθούν κατά 55 δισ. ευρώ, με πωλήσεις δανείων και μεταβιβάσεις σε ειδικά σχήματα που θα δημιουργηθούν. Τα αρμόδια ελληνικά υπουργεία εξετάζουν τη σύσταση δημόσιας εταιρείας διαχείρισης προβληματικών δανείων, για τα οποία θα εγγυάται το Δημόσιο 15 δισεκατομμύρια “κόκκινα” δάνεια.
Αρχικά το οικονομικό επιτελείο, με τροπολογία στις 11/12/2018, δίνει παράταση ενός έτους στην ισχύ του εξωδικαστικού μηχανισμού συνολικής ρύθμισης οφειλών πιο απλοποιημένης, ταχύτερης για τους επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, με αύξηση των υπαγόμενων οφειλών από τις 50.000 στις 300.000 ευρώ. Μετά και τις βελτιώσεις του το 2018, έχει διευθετηθεί το 1/5 των αιτήσεων.
Νέα γενναία ρύθμιση προωθείται, έως την άνοιξη του 2019, για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό, πιο διευρυμένη, απλούστερη, έως 120 δόσεις για το σύνολο των οφειλών προς τα ταμεία, την εφορία (4,2 εκατομμύρια οφειλέτες) και τις τράπεζες, με εξατομικευμένες βιώσιμες ρυθμίσεις, και θα αφορά όλους τους πολίτες, με ελάχιστη δόση 50 ευρώ, προβλέποντας “κούρεμα” των προσαυξήσεων έως 85%, αλλά και της βασικής οφειλής ως 50%. Πρόκειται για έναν μόνιμο μηχανισμό, που σχεδιάζουν τα υπουργεία Οικονομικών, Οικονομίας και Εργασίας, “πατώντας” στην επικείμενη ευρωπαϊκή οδηγία προληπτικής και αποτελεσματικής αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού χρέους.
Ένα άλλο μέτρο που προωθεί το κυβερνητικό επιτελείο είναι η επιδότηση της εξυπηρέτησης των “κόκκινων” στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας, για φτωχά νοικοκυριά, με ετήσιο εισόδημα μέχρι 8.500 ευρώ, που θα καλύπτει το 50%, αλλά μπορεί να φτάσει έως το 95% σε περιπτώσεις απόλυτης αδυναμίας πληρωμής των δόσεων. Είχε συμπεριληφθεί στο πολυνομοσχέδιο του Ιουνίου του 2018 - στο οποίο υπάρχουν βελτιώσεις - να διατεθούν 100 εκατομμύρια ευρώ για επιδότηση δόσεων δανείων και προστασία δανειοληπτών και εγγυητών οικονομικά αδύναμων, με επέκταση της προστασίας και σε επιχειρηματικά δάνεια.
Η κυβέρνηση άλλωστε μελετά το νέο, με μόνιμο χαρακτήρα, πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, μετά τη δίμηνη παράταση που έδωσε στην ισχύ του νόμου Κατσέλη-Σταθάκη, ως τέλος Φεβρουαρίου του 2019. Συνολικά σχεδιάζει μια στεγαστική πολιτική και για όσους δεν έχουν πρώτη κατοικία, αλλά και την προστασία της στέγης για νέα ζευγάρια, εκπαιδευτικούς σε απομακρυσμένες περιοχές ή άλλες ομάδες, που έχουν ανάγκη πρόσθετης οικονομικής στήριξης.
Ο δε αριθμός των δανείων που έχουν ως κάλυψη την πρώτη κατοικία ανέρχεται στα 420 χιλιάδες και τα “κόκκινα” στεγαστικά δάνεια φτάνουν τα 29,2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ΤτΕ. Από αυτά τα 160 χιλιάδες έχουν υπαχθεί στον νόμο Κατσέλη και τα υπόλοιπα 260 χιλιάδες μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια, συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρηματικών που έχουν ως εγγύηση την πρώτη κατοικία, πρέπει να προστατευτούν από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς με το νέο μοντέλο ρύθμισης.
Προτείνονται από τον SSM και τις ελληνικές τράπεζες αυστηρότεροι όροι, να μην ευνοούνται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές που αγγίζουν το 25%, ενώ η κυβέρνηση επεξεργάζεται την προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα του κυπριακού σχεδίου “Εστία”, διαχείρισης “κόκκινων” στεγαστικών δανείων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, το οποίο αναμένει την ευρωπαϊκή έγκριση και αντιμετωπίζεται θετικά από τους Θεσμούς. Σύμφωνα με αυτό, αν η αξία του ακινήτου είναι χαμηλότερη από το υπόλοιπο του στεγαστικού δανείου, “κουρεύεται” η διαφορά και το εναπομείναν ποσό επιδοτείται: το 1/3 από το κράτος και τα 2/3 θα καταβάλει ο οφειλέτης, με χαμηλό επιτόκιο.
Η υιοθέτηση λοιπόν νέων σχημάτων ρυθμίσεων χρεών και πρόσθετων εργαλείων προστασίας των αδύναμων δανειοληπτών αποτελεί άμεση κυβερνητική προτεραιότητα. Η διευθέτηση ιδιωτικών οφειλών με αποτελεσματικό και κοινωνικά ευαίσθητο τρόπο, επωφελή για όλους τους εμπλεκόμενους, ανάγεται σε στρατηγικό στόχο της σημερινής πολιτικής ηγεσίας, η οποία μεριμνά υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας και σχεδιάζει το μεταμνημονιακό μέλλον της Ελλάδας με έντονο κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο, στο πλαίσιο ενός κράτους δικαίου.
* Η Χρυσάνθη Καμπουράκη είναι μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Ηρακλείου και διαμερισματική σύμβουλος του Δήμου.
