Στη σελίδα 4 της κυριακάτικης “Καθημερινής” δημοσιεύτηκε ένα εκτενές θέμα με την υπογραφή του Ιωάννη Ιωαννίδη που είχε τίτλο “Έλληνες στην κορυφή της επιστήμης”. Συγκεκριμένα, 45 Έλληνες επιστήμονες, γεννημένοι από το 1974 και μετά, έχουν δημοσιεύσει εργασίες με επιρροή στο κορυφαίο 0,1% της παγκόσμιας επιστήμης. Αναμφισβήτητα το γεγονός αυτό μπορεί να ερμηνευτεί με διττό τρόπο.
Από τη μια πλευρά μάς δίνει μια ένεση αισιοδοξίας πως η χώρα αυτή δε διαφημίζεται στο εξωτερικό μόνο για τα δεινά της και συγκεκριμένα για το υψηλό δημόσιο χρέος της, την αναποτελεσματική κρατική διοίκησή της και την πολιτική ρευστότητα όπως επικρατεί. Η Ελλάδα διαθέτει ένα ισχυρό επιστημονικό, ακαδημαϊκό και ερευνητικό κεφάλαιο, το οποίο είναι δημιουργικό και βρίσκεται σε επαγρύπνηση. Από την άλλη πλευρά, η αισιοδοξία είναι προσωρινή, καθώς κάποιος μπορεί εύκολα να διερωτηθεί γιατί οι επιστήμονες αυτοί δεν παρέμειναν στη χώρα μας, με στόχο να μεγαλουργήσουν και να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους νεότεροι άνθρωποι, οι οποίοι θα έχουν ζήλο και όρεξη.
Η απάντηση είναι δεδομένη... Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν υποδομές, δε δίνονται κίνητρα και κυρίως η πολιτική ηγεσία της χώρας, όποια κι αν είναι, δεν ενδιαφέρεται για τη χρηματοδότηση projects και μελετών.
Κακά τα ψέματα. Δε μας ενδιαφέρει η έρευνα. Και το βλέπουμε στα ελληνικά πανεπιστήμια. Υπάρχει ένα τμήμα του ακαδημαϊκού προσωπικού το οποίο δουλεύει πυρετωδώς. Κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Υπάρχει όμως ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό του ακαδημαϊκού προσωπικού το οποίο μπήκε στα πανεπιστήμια, γαντζώθηκε στην ακαδημαϊκή καρέκλα και βλέπει τη δουλειά του δημοσιοϋπαλληλικά. Είναι μια φρικτή κατάσταση που υποβαθμίζει το ακαδημαϊκό προϊόν.
Το γεγονός ότι διαπρέπουν οι Έλληνες στο εξωτερικό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να μας προβληματίζει γι’ αυτό το απορρυθμισμένο περιβάλλον. Η Ελλάδα έχει πάψει εδώ και πολλές δεκαετίες να είναι η χώρα της επιστήμης και της προόδου, και έχει μετατραπεί σε χώρα καιροσκοπισμού, συντεχνιακών συμφερόντων και πελατειακών σχέσεων. Αυτό το εκρηκτικό μείγμα είναι το δηλητήριο που πίνουμε, γιατί μας οδηγεί στην τεμπελιά, στην κουλτούρα του επιχειρείν χωρίς σχεδιασμό, στον οχαδερφισμό και κυρίως στη χειραγώγηση των μαζών από την πολιτική εξουσία.
Προσωπικά, θεωρώ πως είναι επιτυχία για τον καθένα και την καθεμιά μας να βλέπουμε Έλληνες διανοούμενους και επιστήμονες να διαπρέπουν. Είναι ένα χαμόγελο που μας δίνεται ελεύθερα και χωρίς κανένα απολύτως κόστος. Από την άλλη, όμως, είναι ένα στοιχείο επαναπροσδιορισμού της στάσης μας στη σύγχρονη κοινωνία.
Οφείλουμε ως πολίτες να επιδιώκουμε την αριστεία θέτοντάς την ως προτεραιότητα της ζωής μας, ενώ απαιτείται και κατάπνιξη του τεμπέλη που έχουμε μέσα μας. Η δε πολιτική ηγεσία οφείλει να δίνει υγιή πρότυπα στους πολίτες, ενώ πρέπει να θάψει το κατεστημένο και τις πελατειακού χαρακτήρα σχέσεις, οι οποίες οδηγούν στην υπονόμευση της δημοκρατίας αφενός και αφετέρου στον θάνατο της προόδου, της έρευνας.
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας ([email protected]).
