Η φωτιά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης έφερε στην επιφάνεια ένα χρονίζον πρόβλημα: Ποιος ελέγχει τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα όσο αφορά την υγιεινή και ασφάλεια επί καθημερινής βάσης; Μέσα στα πανεπιστημιακά Ιδρύματα, ειδικά σε όσα διεξάγεται έρευνα με πολύπλοκους τεχνολογικούς εξοπλισμούς, οι κίνδυνοι είναι αρκετοί.
Ο Νόμος 3850/2010 όσον αφορά την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας δεν εξαιρεί το Δημόσιο, καθώς εφαρμόζεται «σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα».
Γράφει ο Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος
Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος δεν έχει φροντίσει ώστε να υπάρξει συστηματική παρακολούθηση των κινδύνων μέσα στους πανεπιστημιακούς χώρους. Το κράτος δυστυχώς με τους μηχανισμούς του εξαντλεί όλη του την αυστηρότητα αποκλειστικά στον συνήθη ύποπτο: στον ιδιωτικό τομέα.
Θα υποστηρίξει κάποιος: Οι φοιτητές δεν είναι εργαζόμενοι. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να εφαρμοστεί μια εργατική νομοθεσία στην περίπτωση αυτή;
Η απάντηση σε αυτό το επιχείρημα είναι η εξής: μέσω της ευθύνης σε τρίτα πρόσωπα.
Η υφιστάμενη κείμενη νομοθεσία περί υγιεινής και ασφάλειας υποχρεώνει τους εργοδότες (στην προκειμένη περίπτωση τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα) να φροντίζουν για τη λήψη μέτρων προστασίας τρίτων προσώπων, δηλαδή και των φοιτητών που χρησιμοποιούν, ως χρήστες, τις υποδομές των Ιδρυμάτων.
Η μέχρι στιγμής αντιμετώπιση των πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων είναι η εξής: Τα Ιδρύματα, μη έχοντας την υποστήριξη του υπουργείου Παιδείας ή/και άλλων φορέων της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα, αναθέτουν συνήθως τα καθήκοντα του τεχνικού ασφάλειας σε κάποιον “άτυχο” εργαζόμενο (συνήθως μηχανικό), ο οποίος θα πρέπει να ελέγχει δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικών μέτρων επί καθημερινής βάσης μόνος του/της. Αυτό είναι ανθρωπίνως αδύνατο. Οι υπάλληλοι αυτοί δεν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση ούτε τα μέσα να παίξουν τον ρόλο του τεχνικού ασφάλειας. Όλο αυτό γίνεται απλά και μόνο για να μεταβιβάζεται η ποινική ευθύνη σε κάποιον κακομοίρη. Ωστόσο, το κακό μπορεί να συμβεί και την επόμενη φορά να υπάρξουν θύματα-φοιτητές.
Τρεις λύσεις υπάρχουν:
Λύση 1. Να δοθεί το έργο της υγιεινής και ασφάλειας των πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων σε ιδιωτικές εταιρείες. Αυτό φυσικά απαιτεί κονδύλια, συνεπώς από κάπου αλλού ίσως θα πρέπει να αφαιρεθούν. Τα πανεπιστήμια αυτή τη στιγμή υποχρηματοδοτούνται.
Λύση 2. Να δημιουργηθεί (καταρχήν σε κεντρικό επίπεδο) υπηρεσία με ειδικευμένο προσωπικό σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας, η οποία (υπηρεσία) με τη σειρά της θα στελεχώσει τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Μια υπηρεσία Υγιεινής και Ασφάλειας Πανεπιστημίων υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας. Η πιο ολοκληρωμένη λύση θα ήταν να στελεχωθούν αντιστοίχως και άλλες ευαίσθητες δομές (π.χ. νοσοκομεία, σχολεία κ.λπ.) με τέτοιο προσωπικό. Και σε αυτήν όμως την περίπτωση θα απαιτηθούν χρήματα, τα οποία από κάπου αλλού ίσως θα πρέπει να αφαιρεθούν.
Λύση 3. Να τεθεί το θέμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μέσω των ευρωπαϊκών κονδυλίων να δημιουργήσει πολυετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στην ομπρέλα του οποίου να τεθεί η Υγιεινή και Ασφάλεια όλων των ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων. Έτσι, μέσω των ευρωπαϊκών κονδυλίων το κάθε πανεπιστημιακό Ίδρυμα θα μπορεί να στελεχώσει και εκπαιδεύσει με εξειδικευμένο προσωπικό τις υπηρεσίες του. Αυτό κρίνεται σημαντικό, καθώς αφορά την ασφάλεια εκατοντάδων χιλιάδων Ευρωπαίων φοιτητών. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθούν και οικονομίες κλίμακας, ώστε συνολικά, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να μειωθεί το κόστος προστασίας των φοιτητών/πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων της Ε.Ε.
Και ορισμένες ακόμη ερωτήσεις: Έχει πραγματοποιηθεί ποτέ άσκηση εκκένωσης/πυρασφάλειας σε ελληνικά πανεπιστημιακά Ιδρύματα;
Η Πολιτική Προστασία πώς μεριμνεί για τους φοιτητές;
Όλα αυτά αφορούν τα παιδιά μας.
* Ο δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος είναι επαγγελματικό μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Μηχανικών Υγιεινής και Ασφάλειας, κάτοχος “Diploma in Executive Safety Management” της Επαγγελματικής Ακαδημίας της Αμερικανικής Ένωσης Μηχανικών Υγιεινής και Ασφάλειας.
