Με την ολοκλήρωση των εργασιών και την παράδοση του συνολικού συγκροτήματος του Πολιτιστικού Κέντρου, οι Ηρακλειώτες αποκτούμε μια εξαιρετική, και συνάμα σπάνια, ευκαιρία για τον επαναπροσδιορισμό του πολιτιστικού πλαισίου και την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας στο Ηράκλειο.
Γράφει ο Μάνος Βαβαδάκης*
Τα τελευταία χρόνια πολλοί νέοι καλλιτέχνες, βίαια κινούμενοι από οικονομικής φύσεως δυσκολίες, επέστρεψαν στο Ηράκλειο, δημιουργώντας ένα νέο κύμα πολιτισμού, προσπαθώντας να αλλάξουν το πρόσημο της πολιτισμικής του ταυτότητας σε θετικό. Όλη αυτή τη δυναμική χρειάζεται να αγκαλιάσει το Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου και ο φορέας που θα αναλάβει τη διαχείρισή του.
Συνηθίσαμε στην ελληνική επαρχία να δεχόμαστε ως προϊόντα πολιτισμού οτιδήποτε παράγεται στην πρωτεύουσα και έρχεται για τη λεγόμενη “αρπαχτή”. Απεμπολήσαμε τη δύναμη που άλλοτε είχαμε για πρωτότυπη δημιουργία. Ειδικά στο Ηράκλειο ας θυμηθούμε τις ζυμώσεις που έφερε το “Καφεθέατρο” του Γ. Αντωνάκη, και πιο πρόσφατα το “ΟΜΜΑ Studio” του Αντ. Διαμαντή.
Η δημιουργία λοιπόν ενός φορέα πρωτότυπης καλλιτεχνικής δημιουργίας κρίνεται απαραίτητη, αν επιθυμούμε η πόλη μας να ξαναμπεί στον χάρτη του πολιτισμού. Εξετάζοντας το παράδειγμα του Διεθνούς Κέντρου Χορού και του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, θα κατανοήσουμε πώς ένας οργανισμός μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες κοινής ωφέλειας στον ντόπιο πληθυσμό και ταυτόχρονα διεθνή ακτινοβολία για ολόκληρο το νησί: συνδυάζοντας το όφελος για το πολιτιστικό πρόσωπο της πόλης με τα οικονομικά οφέλη από την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού.
Με αυτό το σκεπτικό προτείνω τη δημιουργία ενός Διεθνούς Κέντρου Ερευνητικού Θεάτρου, με σκοπό την παραγωγή, τη συμπαραγωγή και τη φιλοξενία παραστάσεων που έχουν σκοπό τη διερεύνηση νέων κατευθύνσεων για τις παραστατικές τέχνες σε διεθνές επίπεδο.
Αφενός η παραγωγή παραστάσεων από ένα μικρό ευέλικτο σχήμα θα ξεκινήσει μια συνεχόμενη τριβή με τους Ηρακλειώτες και αφετέρου, με τη λειτουργία του θεσμού του residency - η φιλοξενία δηλαδή Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και η παροχή κατάλληλων συνθηκών για τη δημιουργία ή έρευνα πάνω σε work in progress παραστάσεις και performances - το κοινό του Ηρακλείου θα έρθει σε άμεση επαφή με τα σύγχρονα κινήματα στον χώρο της τέχνης και θα βοηθήσει στη μετατροπή του Πολιτιστικού Κέντρου σε συμπαραγωγό καλλιτεχνικής δημιουργίας, με διεθνή προβολή της πόλης. Επικουρικά, δε, μπορούν να λειτουργήσουν σεμινάρια-εργαστήρια, ημερίδες και εκθέσεις που θα συμβάλουν στην εξοικείωση του κοινού με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.
Επειδή όμως οι δυνατότητες του νέου κτηρίου είναι μεγάλες, για την καλύτερη λειτουργία του, δέον να μοιραστεί σε μικρότερα τμήματα, υπό τη γενική διεύθυνση ενός καλλιτεχνικού συμβουλίου, το όραμα του οποίου, μακριά από σκοπιμότητες και μικροπολιτική, θα μπορέσει να αναδείξει το Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου σε πόλο καλλιτεχνικής παραγωγής και όχι ακόμα ενός χώρου για να παρελαύνουν θίασοι σε περιοδεία.
Η παραχώρηση, παραδείγματος χάριν, μόνιμης στέγης συναυλιών στη Φιλαρμονική, και η αναμόρφωσή της σε Φιλαρμονική Ορχήστρα με την προσθήκη τμήματος εγχόρδων, θα προσφέρει ιδανικές συνθήκες για τη συνεχή και μόνιμη επαφή της με το κοινό και μπορεί να γίνει εφαλτήριο της αφύπνισης του Φεστιβάλ του Μουσικού Αύγουστου που είχε οραματιστεί και πραγματοποιήσει ο Μάνος Χατζιδάκις.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο νέος φορέας πρέπει να δρα αυτόνομος, με καλλιτεχνικά κριτήρια και όραμα, και να εποπτεύεται από τον Δήμο και το υπουργείο Πολιτισμού. Είναι βέβαιο ότι, αν δεν κερδηθεί ο ανεξάρτητος χαρακτήρας του φορέα, το Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου σύντομα θα αποτελέσει χώρο για κάθε λογής εξυπηρετήσεις, οδηγούμενο στην απαξίωση. Οι Ηρακλειώτες έχουμε στα χέρια μας μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουμε έναν φάρο πολιτισμού, που θα δώσει ώθηση στην ντόπια πρωτογενή καλλιτεχνική δημιουργία και θα χαρίσει πάλι την αίγλη στο Ηράκλειο, ως λιμάνι πολιτισμού.
* Ο Μάνος Βαβαδάκης είναι σκηνοθέτης.
Μεγάλωσε στο Ηράκλειο Κρήτης και ζει στην Αθήνα. Αριστούχος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (2013), σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, απ’ όπου έλαβε και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ιστορία. Ως ηθοποιός έχει συνεργαστεί με τους Ακύλλα Καραζήση (H.V. Kleist, “Πενθεσίλεια” και “Ο Σεισμός στη Χιλή”), Χρήστο Θεοδωρίδη (W. Shakespeare, “Άμλετ”) και Δανάη Θεοδωρίδου (“One small step for a man” Chisenhale/Λονδίνο, Beursschouwburg/Βρυξέλλες, Φεστιβάλ Αθηνών και “Earth in 100 years”, PACT Zollverein/Essen). Έχει σκηνοθετήσει τις παραστάσεις “Salem” στο Θησείον-Ένα θέατρο για τις τέχνες (2016) και “Το έξυπνο πουλί” του Georges Feydaeu, στο Θέατρο Tempus Verum/Εν Αθήναις (2017). Τη σεζόν 2017-18 σκηνοθέτησε για την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου την επιθεώρηση “Το Μεγάλο Κρεβάτι” και το έργο του Alfred Jarry, “Υμπύ Τύραννος”.
