Ο λαϊκισμός θριαμβεύει και γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο.
Ειδικά στα χρόνια της κρίσης αλλά και τώρα που βρισκόμαστε σε περίοδο μετα-κρίσης, πολλά κόμματα και σχηματισμοί εκφέρουν ένα δημαγωγικό λόγο. Τα δεξιά αντισυστημικά κόμματα ταυτόχρονα υιοθετούν και ένα ρατσιστικό λόγο. Ωστόσο, συνδέονται με τα αριστερά σε επίπεδο οικονομικού σχεδιασμού και προγραμματισμού.
Τα δεξιά και αριστερά αντισυστημικά πολιτικά κόμματα μιλούν για διαγραφή χρέους, αθέτηση διεθνών συμφωνιών και απόσχιση από το ευρώ. Τάσσονται κατά της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μιλούν για επιστροφή στη νομισματική κανονικότητα εκτός ευρώ. Είναι ένας επικίνδυνος λόγος που αρθρώθηκε την περίοδο των χρόνων της κρίσης και στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκές χώρες. Είναι λαϊκισμός όταν στοχεύεις στα ένστικτα των πολιτών και τους βλέπεις καθαρά για ψηφοθηρικούς λόγους και σκοπούς.
Το ζήτημα είναι πώς θα αντιμετωπίσουμε τον λαϊκισμό εκείνο που στηρίζεται σε αερολογίες πάνω στα οικονομικά δεδομένα. Ένας αποτελεσματικός τρόπος είναι ο οικονομικός αλφαβητισμός, ο οποίος πρέπει να διδάσκεται υποχρεωτικά στα σχολεία.
Ο κάθε πολίτης οφείλει να ξέρει κάποια πράγματα, έτσι ώστε ο ίδιος να μη γίνεται θύμα οικονομικής προπαγάνδας. Για παράδειγμα, υπάρχουν κάποιοι πολίτες στην Ελλάδα που τάσσονται υπέρ των πολιτικών σχηματισμών που εντελώς ασυνείδητα μιλούν για διαγραφή χρέους. Ο πολιτικός κόσμος λέει και κάτι επίσης πιο τρομακτικό: Ότι δε χρωστάμε τίποτα κι εμείς χρωστάμε. Αυτές οι αντιλήψεις διεισδύουν στη συνείδηση των πολιτών και κάποιοι όντως το συμμερίζονται και το αποδέχονται άκριτα, χωρίς να έχουν αναστοχαστική διάθεση.
Γι’ αυτόν τον λόγο, λοιπόν, προτείνω τον οικονομικό αλφαβητισμό. Σκοπός θα είναι η συνειδητοποίηση από την πλευρά του πολίτη κάποιων βασικών εννοιών στην οικονομία, πολύ βασικών, χωρίς να διεισδύει σε θεωρίες που θα απαιτούν δυνατό μορφωτικό background.
Εάν πραγματικά οι πολίτες επεξεργάζονταν τα λόγια των πολιτικών πάνω στην οικονομία, τότε ίσως βλέπαμε άλλες πολιτικές ισορροπίες, και όχι μόνο στην Ελλάδα. Δυστυχώς, στα χρόνια της κρίσης ο απλός και φθηνός λόγος εργαλειοποιήθηκε με σκοπό την εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων και σκοπιμοτήτων.
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας ([email protected]).
