Από το 2010 και μετά οι διορισμοί των κληρικών μειώθηκαν ραγδαία.
Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Λίλης
Με το πρώτο μνημόνιο τον Μάρτιο του 2010, οι διορισμοί των ιερέων θα ακολουθούσαν τη γενικότερη πορεία των διορισμών σε περίοδο κρίση πέντε προς ένα, δηλαδή πέντε αποχωρήσεις ιερέων, συνήθως με συνταξιοδότηση, για να πραγματοποιηθεί ένας διορισμός. Μετά έπεσε στο τραπέζι η σκέψη δέκα προς ένα, δέκα αποχωρήσεις για να πραγματοποιηθεί ένας διορισμός κληρικού.
Τότε η Εκκλησία αντιπρότεινε πως δεν μπορούν να μείνουν έρημα πέντε χωριά (πολύ χειρότερα, δέκα) στην επαρχία, όπου ένα χωριό δικαιολογεί τον διορισμό ενός ιερέως, για να προσλάβουμε έναν καινούργιο ιερέα.
Η ερημοποίηση της Εκκλησίας, ειδικά στην επαρχία, ήταν δεδομένη. Η κυβέρνηση πρότεινε να παραχωρεί σε κάθε Ιερά Μητρόπολη από έναν κληρικό διορισμένο, κάθε χρόνο, ως μία μέση λύση. Αυτό στην αρχή δεν πραγματοποιήθηκε με ακρίβεια.
Τα πρώτα χρόνια η κυβέρνηση έδωσε συνολικά 70 θέσεις στην Εκκλησία της Ελλάδος, οι Ιερές Μητροπόλεις είναι περίπου 80 - η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης δε λαμβάνουν μόνο από έναν ιερέα λόγω πληθυσμού, αλλά δύο ή τρεις - και έτσι αρκετές Μητροπόλεις δεν έλαβαν κανέναν ιερέα εκείνα τα χρόνια. Εδώ και λίγα χρόνια δίνονται λίγες περισσότερες θέσεις, ώστε όλες οι Μητροπόλεις να λαμβάνουν από έναν ιερέα.
Η λύση αυτή, που λειτουργεί εδώ και οχτώ χρόνια, έχει ένα αρνητικό σημείο. Το κριτήριο για την πρόσληψη του ιερέα είναι αποκλειστικά και μόνο η οικονομική κρίση και ο πληθυσμός της Ιεράς Μητροπόλεως που τον προσλαμβάνει. Δεν υπάρχει πουθενά χώρος για την αξιολόγηση των λειτουργικών ικανοτήτων του ιερέα, της ποιμαντικής του ευαισθησίας, της δεινότητάς του στο κήρυγμα, των διοικητικών του ικανοτήτων και της παραγωγικότητάς του μέσα στην κοινωνία.
Η λύση που προτάθηκε απλώς κόβει κάποιες δαπάνες, χωρίς να αναζωογονεί οικονομικά την Εκκλησία με βάση την παραγωγικότητα και την ανάδειξη του εκκλησιολογικού της περιεχομένου. Αυτός είναι και ο λόγος που η μείωση των διορισμών των ιερέων δεν έφερε οικονομικό αποτέλεσμα στην Εκκλησία. Η οικονομική κρίση πρέπει να είναι αφορμή για επαναπροσδιορισμό της παραδόσεώς μας, πάντοτε στη σύγχρονη πραγματικότητα και ποτέ μια απλή μείωση δαπανών, χωρίς ποιοτικό αντίκρισμα.
Από το 2010 και εξής η μισθοδοσία των κληρικών εντάχθηκε στο ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων. Τον πρώτο καιρό η μισθοδοσία δεν περιελάμβανε επίδομα γάμου για την πρεσβυτέρα, τη σύζυγο του ιερέα, γιατί το ενιαίο μισθολόγιο των Ευρωπαίων δεν είχε επίδομα γάμου (οι προτεσταντικές χώρες δεν έχουν γάμο, αλλά διάφορες μορφές συμφώνου συμβίωσης).
Για αρκετά μεγάλο διάστημα εφαρμόστηκε και στη μισθοδοσία των ιερέων. Τελικά η διάταξη άλλαξε, αλλά η Εκκλησία δεν κατάφερε να πείσει για την αλλαγή της ρυθμίσεως, χρησιμοποιώντας κάποιο εκκλησιολογικό της επιχείρημα για τον γάμο, αλλά μόνο τα επιχειρήματα του δυτικού κόσμου για τα εργασιακά δικαιώματα. Αναμφισβήτητα πολύ σοβαρά με φοβερές κατακτήσεις, όμως απουσιάζει εντελώς το περιεχόμενο του ανατολικού Χριστιανισμού.
Οχτώ χρόνια είναι πολλά. Αν και τα επόμενα οχτώ η κατάσταση παραμείνει η ίδια, η θέση της Εκκλησίας θα γίνει ιδιαίτερα δυσχερής. Η αλλαγή θα συμβεί μόνο με πρωτοτυπία και ποιότητα στον σύγχρονο πολιτισμό.
* Ο δρ. Ιωάννης Λίλης είναι λέκτορας της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης.
