Όταν ο μεγάλος στοχαστής Μοντεσκιέ έγραφε το “Πνεύμα των Νόμων”, θα είχε στο μυαλό του πως το βιβλίο του θα λειτουργούσε ως καταστατικός χάρτης για τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη.
Μια δημοκρατία λειτουργεί σωστά μόνο όταν οι εξουσίες είναι απόλυτα διαχωρισμένες και παράλληλα η μία εξουσία ελέγχει την άλλη. Εάν δε συμβαίνει η παραπάνω συνταγματική συνθήκη, τότε μιλάμε για ένα κράτος-πατερναλιστή, που ελέγχει όλες τις πτυχές του ιδιωτικού και δημόσιου βίου των πολιτών.
Εάν ζούσε σήμερα ο συγκεκριμένος στοχαστής, θα τραβούσε τα μαλλιά του εάν παρακολουθούσε τις εξελίξεις στην Τουρκία. Πλέον, η Τουρκία μετουσιώνεται σ’ ένα κράτος-δυνάστη. Ο Ερντογάν πλέον έχει κάθε λόγο να ονομάζεται Ταγίπ πασάς και να ορίζεται ως επικεφαλής της κρατικής εξουσίας. Πλέον, και οι τρεις εξουσίες υπάγονται στον ισχυρό άνδρα.
Με βάση τα νέα δεδομένα:
1. Ο Ερντογάν πλέον θα μπορεί να εκδίδει προεδρικά διατάγματα, τα οποία θα διαμορφώνουν και θα καθορίζουν υπουργεία. Επίσης, ο Ερντογάν νομιμοποιείται πλέον να απομακρύνει δημόσιους υπαλλήλους χωρίς την έγκριση της Βουλής. Τα προεδρικά διατάγματα θα τίθενται σε ισχύ μόλις δημοσιευτούν στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
2. Οι νόμοι θα εισάγονται κανονικά στο κοινοβούλιο. Επειδή, όμως, το νέο κοινοβούλιο ελέγχεται και πάλι από τη συμμαχία του κόμματος ΑΚΡ με τους Εθνικιστές, ουσιαστικά η νομοθετική εξουσία περνάει στα χέρια του Ερντογάν. Βέβαια, η νέα κατάσταση δε διαφέρει από την κατάσταση προ εκλογών, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος, μετά την απόπειρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος το 2016, έχει κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με αποτέλεσμα να αγνοεί πλήρως τον ρόλο του κοινοβουλίου.
3. Η δικαστική εξουσία θα ελέγχεται από τον Τούρκο σουλτάνο. Πλέον, θα μπορεί ο ίδιος να διορίζει 4 από τα 13 μέλη του Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων, το οποίο είναι υπεύθυνο για τον διορισμό δικαστών και εισαγγελέων σε όλη τη χώρα. Σε αυτό το Συμβούλιο, μόνιμα μέλη είναι ο υπουργός και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, οι οποίοι επιλέγονται από τον πρόεδρο της χώρας. Άρα, το δικαστικό προσωπικό της χώρας θα αποτελείται από άτομα που ασπάζονται πλήρως τις θέσεις του Ταγίπ Ερντογάν. Όσοι εκδηλώσουν διαφορετική αντίληψη, δε θα διορίζονται όσο καταρτισμένοι κι αν είναι.
Πολύ απλά και πρακτικά, η δημοκρατία στην Τουρκία δεν υφίσταται. Οι Τούρκοι πολίτες ζουν μια ψευδαίσθηση της δημοκρατίας, που είναι κομμένη και ραμμένη στα προτάγματα και στις φιλοδοξίες του Τούρκου ηγεμόνα.
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας ([email protected])
