Η γιορτή της μπανάνας «έρχεται» στην Άρβη για να χαρίσει μοναδικές στιγμές σε όσους θα βρεθούν στο χωριό απολαμβάνοντας όσα θα πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια του τριημέρου 11, 12 και 13 Αυγούστου. Οι μπανάνες θα… βρίσκονται σε πρώτο πλάνο.
*Γράφει ο κ. Αριστομένης Συγγελάκης
Αυτές τις μέρες η Άρβη ανοίγει ξανά την μεγάλη και δροσερή αγκαλιά της και υποδέχεται παλιούς και νέους φίλους. Φορά τα γιορτινά της για να τιμήσει την ιστορία της, να αναδείξει το δημιουργικό παρόν της αλλά και να ατενίσει με αισιοδοξία το μέλλον. Η διοργάνωση του 1ου Φεστιβάλ Μπανάνας Άρβης, παράλληλα με τα 22α Άρβεια (αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με μεγάλη συμμετοχή της νεολαίας) υπόσχονται ευχάριστες στιγμές κα δυνατές συγκινήσεις σε όλους, δίπλα στο κύμα, στο φως του φεγγαριού.
Ποιος, αλήθεια, δεν ξέρει την Άρβη, το στολίδι του Λιβυκού, με τις δυναμικές καλλιέργειες και τους δημιουργικούς ανθρώπους; Το πανέμορφο ψαροχώρι της Βιάννου με το ξακουστό φαράγγι και την ιστορική Μονή του Αγίου Αντωνίου είναι ένας οικισμός με παρουσία ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Στη σύγχρονη εποχή στηρίχθηκε στη γεωργία και το εμπόριο, αξιοποιώντας και τον απάνεμο φυσικό λιμένα που διαθέτει.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής η Άρβη αποτέλεσε ορμητήριο της Αντίστασης στη νότια Κρήτη. Στη συνέχεια, με τα φυσικά της χαρίσματα (κλίμα και εύφορο έδαφος) και τη δουλειά των κατοίκων της, που πλήθυναν τις τελευταίες δεκαετίες (ένα πραγματικό χωνευτήρι ανθρώπων και πολιτισμών είναι η Άρβη), κατόρθωσε να αναπτυχθεί γρήγορα, αφήνοντας πίσω της τη φτώχεια της Κατοχής, του Εμφυλίου και των μετεμφυλιακών χρόνων. Σήμερα η Άρβη και η γύρω περιοχή, παρά την κρίση, ευημερεί κι αποτελεί ένα από τα πιο ισχυρά παραγωγικά κέντρα της Κρήτης, με τα πρώιμα κηπευτικά της υψηλής ποιότητας να κατακλύζουν τις ευρωπαϊκές αγορές. Όμως το πιο χαρακτηριστικό προϊόν αλλά και οργανικό στοιχείο της ταυτότητας της Άρβης είναι η μπανάνα.
Σύμφωνα με τον θρύλο, σχεδόν 100 χρόνια πριν, το 1920 (για άλλους ακόμη νωρίτερα: το 1908), ένας καλόγερος πέρασε κρυφά στην Άρβη, ένα φυτό μπανάνας από την Αίγυπτο. Το ημιτροπικό κλίμα και το εύφορο έδαφος της Άρβης βοήθησαν και η μπανάνα έπιασε. Την αρχική αμηχανία κι επιφυλακτικότητα των κατοίκων απέναντι σ' αυτό το εξωτικό φυτό διαδέχθηκε ο ενθουσιασμός για τη γεύση του καρπού της και την ευκολία της καλλιέργειάς της. Σιγά σιγά, η μπανάνα αντικατέστησε το αμπέλι και τις άλλες καλλιέργειες. Ο τόπος ομόρφυνε ακόμη περισσότερο και πρόκοψε.
Επωφελούμενη της προστατευτικής πολιτικής των ελληνικών προϊόντων της δεκαετίας του 1980 η καλλιέργεια της μπανάνας απέβη χρυσοφόρος. Ωστόσο, λίγα χρόνια μετά, η κατάργηση των προστατευτικών πολιτικών, κλόνισε την καλλιέργεια της μπανάνας, που άρχισε να περιορίζεται προς όφελος των πρώιμων κηπευτικών, που αποτελούσαν και αποτελούν την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης τη νότιας Κρήτης.
Όμως, ευτυχώς, η μπανάνα δεν εγκαταλείφθηκε: μία φωτισμένη ομάδα συνεταιριστών στήριξε με όλες της τις δυνάμεις το προϊόν, επένδυσε στην ποιότητα, τις βιολογικές καλλιέργειες, την καινοτομία, το σεβασμό του περιβάλλοντος και πέτυχε! Η μπανάνα της Άρβης, το αγαπημένο φρούτο των παιδιών, με τη γλυκιά γεύση και το υπέροχο άρωμα, επέστρεψε δυναμικά!
Όλο και περισσότεροι παραγωγοί στράφηκαν στην καλλιέργειά της και σήμερα αποτελεί μεγάλη πηγή εισοδήματος και δύναμη ανάπτυξης για τον τόπο, με σεβασμό, πάντα, στην παράδοση και το περιβάλλον.
Για μας η Άρβη είναι ο επίγειος παράδεισος. Ο τόπος των γλυκών κι ανέμελων παιδικών κι εφηβικών μας καλοκαιριών, των ανεκπλήρωτων ονείρων. Ο τόπος που πρόθυμα του χαρίσαμε την ενέργεια της πρώιμης νιότης μας προς χάριν συλλογικών πρωτοβουλιών και γενναιόδωρα μας ανταπέδωσε δυνατές συγκινήσεις, αξέχαστες αναμνήσεις και καλές φιλίες. Αλλά και ο τόπος όπου απολαμβάνουμε την ύστερη νιότη μας.
Με μια βουτιά στα ήρεμα νερά του Λιβυκού? με μια βόλτα στο ξακουστό φαράγγι της Άρβης και την ιστορική Μονή του Αγίου Αντωνίου? με καλή παρέα στο φως του φεγγαριού δίπλα στο κύμα. Ή, και γιατί όχι, συμμετέχοντας σε συλλογικές πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της ιστορίας, της ταυτότητας και τη βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου. Η Άρβη των παιδικών μας αναμνήσεων. Ο τόπος μας. Ευλογημένος και λατρεμένος!
Φέτος οι σύλλογοι της Άρβης, με τη στήριξη των κατοίκων της και όσων αγαπούν αυτόν τον ευλογημένο τόπο, ανέλαβαν ένα πολύ αξιόλογο συλλογικό εγχείρημα: την οργάνωση του 1ου Φεστιβάλ Μπανάνας Άρβης: ένα ξεχωριστό τριήμερο με ομιλίες, έκθεση φωτογραφίας, θεατρική παράσταση, ξεναγήσεις, μουσικές βραδιές και ξεχωριστές γεύσεις στο φως του φεγγαριού. Ένα τριήμερο - πανδαισία των αισθήσεων, που θα σας μείνει αξέχαστο!
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους οργανωτές αλλά και όλους όσοι εθελοντικά κι ανιδιοτελώς στηρίζουν το εγχείρημα αυτό και τον τόπο μας. Μία πρωτοβουλία - ελιξίριο αισιοδοξίας εν μέσω βαθιάς κρίσης. Η ευρύτερη περιοχή του δήμου Βιάννου, άλλωστε, έχει πλούσια παράδοση πολιτισμού και φέτος το καλοκαίρι, όπως και κάθε χρόνο, διοργανώνονται επιτυχημένες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλα τα χωριά της («Κονδυλάκεια» σε όλα τα χωριά το Δήμου Βιάννου, «Σιδώνια» στην Ψαρή Φοράδα, «Άρβεια», εκδηλώσεις από την Πινακοθήκη Βιάννου «Σάββας Πετράκης» και τη Βίγλα στον Κερατόκαμπο, εκδηλώσεις στην Άνω και Κάτω Βιάννο, τα Αμιρά, τον Άγιο Βασίλειο, τον Συκολόγο, τον Χόνδρο, τη λεκάνη της Εμπάρου, παλιότερα στον Πεύκο, το Κεφαλοβρύσι, τον Κρεββατά κ.α.).
Και αμέσως μετά το καλοκαίρι, τον Σεπτέμβριο, ακολουθούν στο Πανδημοτικό Ηρώο στα Αμιρά αλλά και σ' όλα τα μαρτυρικά χωριά του δήμου Βιάννου, οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για το Ολοκαύτωμα της Βιάννου, που φέτος θα τιμήσει με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Θυμάμαι καθαρά τον Αύγουστο του 2001, που με επιτυχία αναβίωσε η παραδοσιακή «γιορτή της μπανάνας»: το χωριό πεντακάθαρο, στολισμένο με φυτά μπανάνας σε πήλινα δοχεία από το Θραψανό, υποδέχθηκε και φιλοξένησε εκατοντάδες επισκέπτες. Οι γυναίκες μαγείρεψαν θεσπέσιες λιχουδιές. Μικροί και μεγάλοι συμμετείχαν ενεργά και βοήθησαν με κάθε τρόπο. Όμως το εγχείρημα δεν συνεχίστηκε.
Το δροσερό αυτό αεράκι αισιοδοξίας και κοινής δράσης δεν έγινε άνεμος πνευματικής αναγέννησης του τόπου. Αυτή τη φορά ο πήχης μπαίνει πιο ψηλά: η Άρβη θα πλημμυρίσει, είναι βέβαιο, από κόσμο σε μια γιορτή χωρίς προηγούμενο. Και ο στόχος όλων είναι το Φεστιβάλ Μπανάνας Άρβης να γίνει θεσμός! Τολμώ μία πρόβλεψη: η επιτυχία του εγχειρήματος
θα είναι τέτοια, που ο θεσμός του Φεστιβάλ Μπανάνας θα μακροημερεύσει. Αρκεί να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού την ενότητα και τη συλλογικότητά μας. Αρκεί να θέτουμε σταθερά το «εμείς» πάνω από το «εγώ»…
Η Άρβη της παιδικής μας αθωότητας και των εφηβικών μας ονείρων, η Άρβη που και σήμερα, σε πείσμα της κρίσης, αγωνίζεται και πρωτοπορεί, δίνει ηχηρό παρών με ένα συλλογικό εγχείρημα που αποπνέει αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία. Ο τόπος μας, άλλωστε, η πολύπαθη αλλά αδάμαστη επαρχία Βιάννου, έχει ιστορία ζηλευτή και δύναμη αστείρευτη και βάζει καθαρά τη σφραγίδα της στις κοινωνικές εξελίξεις.
