Παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία, τη συνεχόμενη και αυξανομένη ανεργία, τη φυγή των νέων (κυρίως επιστημόνων) στο εξωτερικό, τη μείωση του διατιθεμένου εισοδήματος και τη δραματική αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων, αρχίζουν δειλά να σχεδιάζονται τα απαραίτητα χρηματοδοτικά προγράμματα και εργαλεία για την ώθηση και στήριξη της μικρομεσαίας επιχείρησης.
Του Γιώργου Σισαμάκη *
Παρουσιάζονται παρακάτω, ομαδοποιημένες, προκηρύξεις που είναι δημοσιοποιημένες ή αναμένονται στο αμέσως επόμενο διάστημα σε μια προσπάθεια αφενός να ενημερώσουμε αφετέρου να δώσουμε κάποια ψήγματα αισιοδοξίας για τους όποιους φιλοδοξούν να επενδύσουν στην Ελλάδα του 2016.
1) Αναπτυξιακός νομός
Έπειτα από μεγάλη αναμονή για τον επιχειρηματικό κόσμο δημοσιεύτηκαν στις 19/10/2016 οι πρώτες προκηρύξεις του ψηφισμένου από 22-6-2016 αναπτυξιακού νόμου
Επιγραμματικά και σε τίτλους είναι τα εξής:
α)καθεστώς ενισχύσεως «Γενική Επιχειρηματικότητα»
β) καθεστώς ενισχύσεων «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ»
γ) καθεστώς ενισχύσεων «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού»
δ) καθεστώς ενισχύσεων «Επενδύσεις μείζονος μεγέθους»
και οι τέσσερις προκηρύξεις έχουν συνολικό προϋπολογισμό 550.000.000,00 δημόσια δαπάνη για το 2016 πόσο μικρότερο από το αναμενόμενο ίσως και αποτρεπτικό για κάποιους μιας και η αξιολόγηση των προτάσεων θα είναι συγκριτική.
Το ποσοστό ενίσχυσης για την Κρήτη φτάνει έως και 45% σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Τα είδη των ενισχύσεων είναι:
1) φοροαπαλλαγές
2) ενίσχυση χρηματοδοτικής μίσθωσης
3) επιδότηση απασχόλησης (Νέο)
4) επιχορήγηση (υπό προϋποθέσεις )
Τα τρία πρώτα είδη των ενισχύσεων μπορούν να πάρουν το 100% της έντασης της ενίσχυσης ενώ αν κάποιος πληροί τις προϋποθέσεις για την επιχορήγηση, η ενίσχυση φτάνει έως το 70% της συνολικής έντασης
Οι υποβολές των προτάσεων για τα πρώτα δυο καθεστώτα είναι έως 20/12/2016
2) Β΄ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΣΠΑ 2014-2020
Σε στάδιο αξιολόγησης βρίσκεται ακόμα ο Ά κύκλος των προγραμμάτων και μετά την ολοκλήρωση της αναμένονται να προκηρυχτούν ξανά. Τα χαρακτηριστικά θα είναι ίδια ή παρόμοια με αυτά του πρώτου κύκλου και ίσως να γίνουν βελτιώσεις σε αστοχίες που παρατηρηθήκαν. Τα προγράμματα σε τίτλους είναι:
α) Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων
β) Ενίσχυση Τουριστικών ΜΜΕ Επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών
γ) Νεοφυής Επιχειρηματικότητα
δ) Ενίσχυσης της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
το ποσοστό ενίσχυσης των δυο πρώτων φτάνει έως και 50% ενώ των δυο τελευταίων σε ποσοστό έως 100%.
Είναι χρήσιμο να αναφέρουμε ότι η αξιολόγηση και τα αποτέλεσμα του προγράμματος "Ενίσχυσης της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης" έχουν εκδοθεί με πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχίας (μόλις 12% των αιτούντων πέτυχαν και θα λάβουν χρηματοδότηση).
3) Νέα προγράμματα που έχουν ανακοινωθεί
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν από το υπουργείο η πρόθεση για προκήρυξη τριών νέων προγραμμάτων. Τους τίτλους και τα βασικά σημεία τους όπως αναφέρθηκαν παραθέτουμε παρακάτω.
α) Ενίσχυση Αλυσίδων Προστιθέμενης Αξίας», προϋπολογισμού 80 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη 32 εκατ. ευρώ), που απευθύνεται σε υφιστάμενες Μικρομεσαίες κυρίως Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους εννέα τομείς προτεραιότητας της οικονομίας: Αγροδιατροφή - Βιομηχανία Τροφίμων, Τουρισμός, Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες, Υλικά - Κατασκευές, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Ενέργεια, Εφοδιαστική Αλυσίδα, Περιβάλλον, Υγεία με έμφαση σε επιχειρήσεις της μεταποιητικής δραστηριότητας.
β) «Εξωστρέφεια - Διεθνοποίηση ΜμΕ», προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη 50 εκατ. ευρώ), αποσκοπεί στην ενίσχυση της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας νέων και υφιστάμενων κυρίως μεταποιητικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, ως βασικής επιλογής για την αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
γ) «Αξιοποίηση Επιχειρηματικής Εμπειρίας - Επιχειρηματική Επανεκκίνηση», προϋπολογισμού 54 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη 35 εκατ. ευρώ) έχει ταυτόχρονα με τον αναπτυξιακό του σκοπό και μια ισχυρή κοινωνική διάσταση καθώς αφορά στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων από ανέργους ηλικίας άνω των 45 ετών.
4) Προγράμματα του αγροτικού χώρου (LEADER +)
Έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των αναπτυξιακών εταιριών από το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης οι οποίες θα είναι σε θέση μετά το πρώτο τρίμηνο του νέου έτους να εκδώσουν τις πρώτες προκηρύξεις για τον επιχειρηματικό - αγροτικό κόσμο που θέλει να επενδύσει στην ύπαιθρο σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας (αγροτουρισμός, αγροδιατροφή, μεταποίηση - τυποποίηση αγροτικών προϊόντων κλπ).
Επίσης να αναφέρουμε ότι δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση η Υπουργική Απόφαση για την υλοποίηση του μέτρου 4.2 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 που αφορά «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων». Από το σύνολο των 250 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν στο πλαίσιο του Μέτρου, η πρώτη προκήρυξη θα ανέλθει σε ποσό ύψους έως 170 εκατ. ευρώ.
Το Μέτρο απευθύνεται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων με ποσοστά επιχορήγησης έως και 90% του προϋπολογισμού.
5) Χρηματοδοτικά Εργαλεία (επιστρεπτέες ενισχύσεις )
Χρηματοδοτικά εργαλεία που αξιοποιούν ευρωπαϊκούς πόρους κάνοντας μόχλευση πόρων τραπεζών συναντήσαμε πρώτη φορά στη διάρκεια της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2007-2013 με τα ακρώνυμα JESSICA και JEREMIE
Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 που σχεδιάζονται και θα έχουν ενεργοποιηθεί μέχρι το τέλος του 2016 η το πρώτο τρίμηνο του 2017 σύμφωνα με τον υφυπουργό οικονομίας είναι:
α) το Ταμείο Συμμετοχών (Fund of Funds) με αρχικά κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, 60 εκατ. από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο (EΙF) και επιπλέον πόρους από διεθνή πιστωτικά ιδρύματα και ιδιώτες επενδυτές, και με ιδιαίτερη βαρύτητα στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής καινοτομίας,
β) το νέο Ταμείο Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ) με πόρους 400 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ,
(δ) το νέο Ταμείο Υποδομών (νέο JESSICA) που θα κινηθεί στους άξονες του περιβάλλοντος, της ενέργειας και της αστικής ανάπτυξης και
(ε) το νέο Ταμείο Μικροπιστώσεων.
Όπως γίνεται φανερό θα υπάρξουν αρκετές χρηματοδοτικές ευκαιρίες κατά το αμέσως επόμενο διάστημα για τους δυνητικούς επενδυτές. Τα παραπάνω μπορεί να μην αποτελούν λύση στο σύνολο της Ελληνικής οικονομίας, όμως αποτελούν εργαλεία για τη στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και οχήματα για την ανάπτυξη της. Ίσως, πάλι, η επιχειρηματικότητα και τα παρεχόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία να φαίνονται αποσπασματικές ενέργειες για την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος της ελληνικής οικονομίας. Για να μην παραμείνουν ωστόσο όλα τα παραπάνω αποσπασματικές ενέργειες, απαιτείται ένα συνολικό σχέδιο, πολιτικών, ενεργειών και θεσμικών παρεμβάσεων, που θα έχει στο επίκεντρο της, την υγιή και καινοτόμα επιχειρηματικότητα ως οδηγό εξόδου από την κρίση.
* Ο κ. Γιώργος Σισαμάκης είναι οικονομολόγος Msc, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ανέλιξις σύμβουλοι ανάπτυξης Α.Ε.
