Είναι, αναμφισβήτητα, αξιέπαινη η προσπάθεια του Δήμου Αγίου Νικολάου Λασιθίου, για την σύνταξη και υποβολή, του απαραίτητου φακέλου υποψηφιότητας του ιστορικού μνημείου της ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ, με σκοπό την ένταξη του στο καλεντάρι της UNESCO.
Μέχρι στιγμής, μάλιστα, έχει γίνει το πρώτο βήμα από το υπουργείο Πολιτισμού που αφορά την συγκέντρωση στοιχείων που ζήτησε η UNESCO. Πέρασαν τον έλεγχο του υπουργείου πολιτισμού και μπήκαν και επίσημα στην διαδικασία ένταξης.Επόμενο βήμα είναι η στοιχειοθέτηση και η τεκμηρίωση των κριτηρίων προκειμένου να διαπιστωθεί η αυθεντικότητα και η γνησιότητα του μνημείου, ώστε τελικά ο διεθνής οργανισμός να το εντάξει, με απόφαση του, στο καλεντάρι του. Μακάρι…
Του Δημ.Κων.Σαρρή
Όμως είναι δυσεξήγητο και συνάμα εξωφρενικό το γεγονός της εκκωφαντικής απουσίας από το καλεντάρι της ΟΥΝΕΣΚΟ, της ΚΝΩΣΟΥ και των άλλων Μινωϊκών Ανακτορικών Κέντρων της Κρήτης, δηλαδή της απουσίας του <<λίκνου>> του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Το όλο θέμα, βέβαια, δεν είναι καινούργιο. Τέθηκε επίσημα, για πρώτη φορά, το 2005,από την τότε ΝΑΗ, με την συμπλήρωση 60 χρόνων από την υπογραφή του Καταστατικού Χάρτη της UNESCO, του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη & τον Πολιτισμό, οπότε διαπιστώθηκε, με οδυνηρή έκπληξη, η παντελής απουσία των Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων από τον επίσημο κατάλογο της UNESCO, των αναγνωρισμένων μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σύμφωνα βέβαια με τον ΧΑΡΤΗ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ, το 1964 : «Απέναντι στις μελλοντικές γενιές η ανθρωπότητα νιώθει υπεύθυνη για την διάσωση των μνημειακών έργων των λαών και έχει χρέος να τα παραδώσει σ' αυτές με όλο τον πλούτο και την αυθεντικότητα τους».
Πιστή στο παραπάνω δόγμα είναι η απόφαση της Γενικής Συνδιάσκεψης της UNESCO να καταρτίσει κατάλογο των αναγνωρισμένων μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στον οποίο φιλοξενούνται τοποθεσίες με εξέχουσα οικουμενική αξία, αντιπροσωπευτικά αριστουργήματα του ανθρώπινου γένους.
Μέχρι πρότινος ο κατάλογος αυτός περιλάμβανε:
812 τόπους ( 628 πολιτιστικοί, 160 φυσικοί, 24 μεικτοί) από τους οποίους οι 16 είναι Ελληνικοί, που αναδεικνύουν τοποθεσίες αρχαιολογικής, ιστορικής, φυσικής και πνευματικής σπουδαιότητας.
Η ένταξη, βέβαια, ενός μνημείου στον επίσημο κατάλογο της UNESCO δεν αποτελεί μόνο αναγνώριση της πολιτιστικής σπουδαιότητας του και ως εκ τούτου προκαλεί ικανοποίηση και υπερηφάνεια στην χώρα και στον λαό που το δημιούργησε, αλλά έχει και μία πιο ουσιαστική και πρακτική διάσταση.
Συγκεκριμένα:
α) Το ενταγμένο, σε αυτό τον κατάλογο, αυτό μνημείο βρίσκει θέση στην ιστοσελίδα της UNESCO, που την επισκέπτονται καθημερινά εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών, μέσω του διαδικτύου και αποτελεί τεράστια δωρεάν διαφήμιση του Μνημείου, με αποτέλεσμα να προσελκύσει εκατομμύρια επισκεπτών, απ' όλο τον κόσμο, στα πλαίσια του αρχαιολογικού τουρισμού με αυτονόητη ωφέλεια για την τοπική οικονομία. Η Κνωσός, δυστυχώς, λάμπει δια της απουσίας της από την ιστοσελίδα της UNESCO.
β) Με την ένταξη ενός μνημείου στον κατάλογο αυτό, τίθεται, αυτόματα υπό την αιγίδα της UNESCO και χρηματοδοτείται γενναία για την αναστύλωση, την συντήρηση και την προστασία του.
γ) Ένας άλλος σοβαρός λόγος είναι ότι για να γίνει πράξη ο φιλόδοξος στόχος, το Ηράκλειο κάποτε να επιλεγεί ως η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, προϋπόθεση αποτελεί η ένταξη της Κνωσού στον περίφημο κατάλογο της UNESCO.
Η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα επελέγησαν ως πολιτιστικές πρωτεύουσες, καθ' ότι η πρώτη πρόβαλλε τα ενταγμένα, ήδη, στον κατάλογο μνημεία της περιοχής της, ( η Βεργίνα, τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της πόλης, καθώς και το βουνό Άθως, κλπ. και η Πάτρα πρόβαλλε τα ενταγμένα, ήδη, μνημεία της Πελοποννήσου (Ολυμπία, Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, ο Μυστράς, οι Μυκήνες, η Επίδαυρος, κλπ.
Παρά όμως τον αγώνα που κατέβαλε η τότε Νομαρχιακή Αρχή, απευθυνόμενη στον τότε Πρωθυπουργό της χώρας, στον τότε Υπουργό Πολιτισμού, στον Γενικό Διευθυντή της UNESCO, στον Έλληνα Πρέσβη στην UNESCO, στην πρέσβειρα καλής θελήσεως στον Οργανισμό αυτό, στην Ελληνική Βουλή και στην Ευρωβουλή, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης αλλά καθώς και σε εκατοντάδες Κρητικούς Συλλόγους στην Ελλάδα και όπου γης, οι οποίοι συμπαραστάθηκαν με φλογερά ψηφίσματα υπέρ του δικαίου αιτήματος του Κρητικού λαού, δυστυχώς, προσέκρουσε στο αδιαπέραστο τείχος των μανδαρίνων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, προέβαλαν, ως προσχηματικό λόγο, αδυναμίας έστω και υποβολής σχετικής αίτησης προς την UNESCO την ύπαρξη κάποιων… αυθαιρέτων κτισμάτων!... στις θεσμοθετημένες αρχαιολογικές ζώνες Α' κ Β' και έθεσε ως βασική προϋπόθεση την κατεδάφιση τους.
Το εκπληκτικό, όμως, είναι ότι η αιτίαση αυτή δεν ισχύει, και αποτελεί πρόφαση, καθ' ότι η Κνωσός καλύπτει όλα τα κριτήρια που θέτει η UNESCO, και με το παραπάνω και τα οποία δεν ομιλούν πουθενά για κατεδαφίσεις κτισμάτων νόμιμων ή παρανόμων σε απόσταση χιλιομέτρων από το μνημείο.
Σύμφωνα με την UNESCO τα κριτήρια ένταξης ενός μνημείου στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς είναι:
α. Να είναι αντιπροσωπευτικό αριστοτεχνικό δημιούργημα της ανθρώπινης φυλής και είναι.
β. Να είναι ενδεικτικό της ανθρώπινης ευφυΐας και είναι.
γ. Να εμφανίζει μια μοναδική η τουλάχιστον μια εξαιρετική μαρτυρία κάποιας πολιτιστικής παράδοσης η ενός πολιτισμού που έχει εξαφανισθεί. και εμφανίζει.
δ. Να είναι εξαίρετο παράδειγμα ενός τύπου οικοδομήματος η αρχιτεκτονικής δομής η τεχνολογικού συνόλου και να εικονογραφεί ένα σημαντικό σταθμό στην ανθρώπινη ιστορία και είναι.
ε. Να είναι έξοχο παράδειγμα της παράδοσης της ανθρώπινης διαχείρισης της γης και να αντιπροσωπεύει έναν πολιτισμό, ειδικά μάλιστα στην εποχή που είχε παρακμάσει και περνούσε σε αμετάκλητες αλλαγές και είναι.
στ. Να συνδέεται άμεσα και απτά με γεγονότα η ζωντανές παραδόσεις, με ιδέες η με πιστεύω, με καλλιτεχνικές η λογοτεχνικές δημιουργίες που έχουν παγκόσμια σημασία και συνδέεται.
Είναι σαφές ότι η ΚΝΩΣΟΣ τα καλύπτει πλήρως.
ΑΛΛΩΣΤΕ Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΓΕΙΤΝΙΑΖΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΑΚΑ, ΚΑΙ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΚΤΙΡΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ, ΝΥΚΤΕΡΙΝΑ ΚΕΝΤΡΑ, ΤΑΒΕΡΝΕΣ κλπ, ΧΩΡΙΣ ΠΟΤΕ ΝΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙ Η UNESCO ΝΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΘΟΥΝ....
Μάλιστα, ο τότε Πρεσβευτής της Χώρας μας στην UNESCO με επιστολή του, ανέφερε απλά την ανάγκη: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, γύρω από τον Αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού (εντελώς αόριστα, χωρίς να καθορίζει τις διαστάσεις αυτής της Ζώνης), καθώς και η εκπόνηση ενός ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ για την συντήρηση του μνημείου.
Οι μανδαρίνοι του Υπουργείου, όμως, επαυξάνοντας εντελώς αυθαίρετα τις απαιτήσεις της UNESCO, ερμήνευσαν (κατά του δοκούν) την σχετική διάταξη και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ΖΩΝΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ της ΚΝΩΣΟΥ αποτελούν και η Α' & Η Β' Αρχαιολογική Ζώνη και όχι ένας κύκλος με μία εύλογη διάμετρο με κέντρο την Κνωσό, όπως έγινε με την Ακρόπολη και άλλα μνημεία.
Άλλωστε, είναι γνωστό το πολυχρόνιο αίτημα του Ηρακλειώτικου λαού, όπως έχει εκφραστεί με δεκάδες ψηφίσματα κοινωνικών φορέων αλλά και αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου, σχετικά με την καταδίκη της διαδικασίας που ακολουθήθηκε κατά τον καθορισμό των Αρχαιολογικών Ζωνών της Κνωσού, με το Προεδρικό Διάταγμα της 11ης/09/1976, η οποία αγνόησε παντελώς την τοπική κοινωνία.
Η διαβόητη αυτή διαδικασία αγνόησε όχι μόνο την κοινή λογική αλλά και την επιστημονική έρευνα και την πολιτική πρακτική της χρηστής διοίκησης, καθ' όσον έχει αποδειχθεί ότι κανένα μέτρο, όσο αυστηρό και αν είναι, δεν μπορεί να υλοποιηθεί αν δεν διαθέτει την λαϊκή αποδοχή.
Αυτή την επιθυμητή λαϊκή αποδοχή δεν κατάκτησαν ποτέ οι θεσμοθετημένες τότε ως Α' & Β' Αρχαιολογικές Ζώνες της Κνωσού, περιοχές που περιλαμβάνουν 13.500 στρέμματα γης (όσο περίπου καταλαμβάνει και το πολεοδομικό συγκρότημα του Ηρακλείου) στα οποία απαγορεύεται η δόμηση, στην μεν Α' Ζώνη εντελώς και στην δε Β' Ζώνη μερικώς.
Αυτή η εντελώς αυθαίρετη υπερβολή θεσμοθέτησης των Αρχαιολογικών Ζωνών, που θεωρητικά έγινε για την μεγαλύτερη δήθεν προστασία του μνημείου της Κνωσού, στην πράξη έφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα με έξαρση της αυθαίρετης δόμησης, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Είναι, δε, γνωστό και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα ευρήματα δεν καλύπτουν παρά μόνο ένα μικρό μέρος των Αρχαιολογικών Ζωνών.
Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει, επανειλημμένα, δεσμευθεί, αναγνωρίζοντας τον λανθασμένο καθορισμό τους, ότι θα προχωρήσει στον επανακαθορισμό των αρχαιολογικών ζωνών της ΚΝΩΣΟΥ, χωρίς να το έχει πράξει ακόμη.
Η αδιαφορία των αρμοδίων στο σημαντικό αυτό ζήτημα πρέπει να λάβει τέλος.
Οι τοπικοί φορείς Αυτοδιοίκησης πρέπει να παρέμβουν, ενεργοποιώντας το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού, που διαχρονικά κωφεύει, ώστε να συνταχθεί άμεσα ο φάκελος υποψηφιότητας, ένταξης στο καλεντάρι της ΟΥΝΕΣΚΟ των ΑΝΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΜΙΝΩΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.
Είναι εγκληματικά απαράδεκτο η <<βηθλεέμ>> του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως απέδειξε, με την νέα επιστημονική μέθοδο του μιτοχονδριακού DNA,ο διάσημος γενετιστής κ.ΣΤΑΜΑΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, του Πανεπιστημίου του ΣΗΑΤΛ, των ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας τους ΜΙΝΩΪΤΕΣ ως τους <<ΠΡΩΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ>>, να απουσιάζουν από τον κατάλογο του Διεθνούς Οργανισμού, με τα πλέον αναγνωρισμένα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς.
