Δε θα γράψω ούτε για πολιτικά, ούτε για κοινωνικά ζητήματα. Θα ξεκινήσω λέγοντας κάτι προσωπικό. Έδωσα πανελλαδικές εξετάσεις το 2009. Έβγαλα 17.354 μόρια και πέρασα στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ανήκω στη γενιά των νέων ανθρώπων που έζησαν στα φοιτητικά τους χρόνια την έναρξη της κατάρρευσης της γέφυρας ανάμεσα σε Πανεπιστήμιο και αγορά εργασίας.
γράφει ο Νίκος Κοσμαδάκης*
Μια δεκαετία νωρίτερα, ένα πτυχίο Πανεπιστημίου, ίσως και ένας μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών, σου εξασφάλιζαν μια σίγουρη επαγγελματική θέση και ένα επαγγελματικό μέλλον πιο ασφαλές και σίγουρο. Χωρίς αυτό να είναι απόλυτο. Πάντως, είχες περισσότερες πιθανότητες να ασχοληθείς με ένα επάγγελμα με βάση το πτυχίο σου.
Βέβαια, υπήρχε και το περιβάλλον που σε ευνοούσε. Σε τακτά χρονικά διαστήματα, ο ΑΣΕΠ έβγαζε προκηρύξεις, ενώ καραδοκούσε το λεγόμενο πολιτικό "βύσμα", που, με ψηφοθηρική και πελατειακή λογική, σε έβαζε στην αγορά εργασίας.
Ήταν μια όμορφη κατάσταση για όλους. Όλοι ζούσαμε αρμονικά. Έως ότου ξέσπασε αυτή η οικονομική κρίση, που έχει ριζώσει και δε θέλει να φύγει. Αυτή η αρμονική ομαλότητα τελείωσε και πλέον οι ισορροπίες άλλαξαν, με την έλευση της κρίσης. Η κρίση έφερε δυσαρέσκεια και απογοήτευση, και κυρίως η ελληνική κοινωνία φάνηκε να απειλείται σε επίπεδο συνοχής.
Όσο περνάει ο καιρός και η κρίση δε κάνει τη χάρη να απομακρυνθεί από πάνω μας, η νέα γενιά που βρίσκεται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι απολύτως δικαιολογημένη να νιώθει κουρασμένη, χωρίς ελπίδα σωτηρίας και κυρίως εξαγριωμένη.
Η κρίση δε σηματοδότησε μόνο το τέλος της μισθωτής εργασίας, αλλά και το τέλος του ακαδημαϊκού τίτλου. Τα δεδομένα άλλαξαν. Πλέον, ακόμη και ένας ή δύο μεταπτυχιακοί τίτλοι δεν εξασφαλίζουν σιγουριά για την εύρεση μιας θέσης εργασίας πάνω στα προσόντα του υποψηφίου. Είναι αλήθεια. Και αυτή η αλήθεια είναι η μεγαλύτερη ήττα της κοινωνικής πολιτικής σήμερα.
Όταν έχεις νέους ανθρώπους, μορφωμένους, με δύο μεταπτυχιακά και το πολιτικό σύστημα δε τους αξιοποιεί, ή έχεις μια νέα γενιά που είναι υπέρ το δέον μορφωμένη (με ένα ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών) και απασχολείται σε part time jobs, τότε εκεί φαίνεται πως η εκπαίδευση δεν κάνει σωστά τη δουλειά της. Κρίνεται αναποτελεσματική.
Η εκπαίδευση οφείλει να παρέχει ένα σύνολο γνωστικών εφοδίων, που θα εξοπλίσουν το νέο ώστε να είναι παραγωγικός και αποτελεσματικός σε αυτό που επέλεξε πριν τα 18 του να κάνει.
Αλήθεια, όμως, γιατί τα λέω όλα αυτά; Μήπως είμαι κάποιος φαντασιόπληκτος που ονειρεύεται ένα πιο δίκαιο κράτος και μια ουσιαστική κυβερνητική πολιτική;
Με απόλυτη ειλικρίνεια σας λέω: Όχι. Το πόσο άδικο έχει αποδειχθεί το πολιτικό σύστημα απέναντι στην Κοινωνία των Πολιτών από το 2009 είναι πασιφανές και δε χρειάζεται ανάλυση. Σε όλα τα επίπεδα. Ο λόγος που ανέφερα όλα τα παραπάνω είναι για να δώσω μια εικόνα των παιδιών που δίνουν την περίοδο αυτή πανελλαδικές εξετάσεις.
Πλέον και τα ίδια τα παιδιά έχουν καταλάβει πως ένα πτυχίο έχει χάσει τη σημασία του (χωρίς να υποβαθμίζω την αξία που μπορεί να έχει ένας ακαδημαϊκός τίτλος), και σίγουρα θεωρούν πως είναι ανεπαρκές για την εξασφάλιση των υλικών όρων ζωής τους, αφού η επισφάλεια και η μετανάστευση ελλοχεύουν.
Αυτή είναι η αποτυχία του εκπαιδευτικού μοντέλου. Αυτή η αδυναμία διασύνδεσης είναι το μεγάλο ατόπημα των υπουργών Παιδείας, που ακολούθησαν από το 2009 κι έπειτα. Από εκεί και πέρα, θεωρώ πως οι συζητήσεις για ολοήμερα σχολεία, αναδιάρθρωση σχολικών προγραμμάτων κ.τ.λ. είναι περιττές.
Το μόνο που μπορούμε και είναι χρέος μας, σαν απλοί πολίτες, να πούμε στα νέα παιδιά που ανεβαίνουν το δύσκολο δρόμο για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι: Καλή Επιτυχία!!!
Αυτό ίσως τονίσει, έστω και ελάχιστα, την ηθική σημασία των εισαγωγικών εξετάσεων, αλλά και την ελπίδα πως οι μέρες θα είναι καλύτερες για την ίδια τη νεολαία...
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας
