Στη σημερινή εποχή, το ζήτημα της εργασίας συνιστά αίτημα για κάθε πολίτη. Στην οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, το ζήτημα της απασχόλησης των μεταναστών έχει αποκτήσει πιο έντονους ρυθμούς και ζητείται μια απάντηση που θα δώσει βιώσιμη λύση. Η οικονομική κρίση έχει γενικευτεί σε κρίση της νεανικής απασχόλησης, αύξηση της ανεργίας, απώλεια εργασιακών ευκαιριών και ένα αίσθημα επιφυλακτικότητας απέναντι στο «ξένο στοιχείο» που συνεχώς γιγαντώνεται.
Του Νίκου Κοσμαδάκη
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, συντηρητικές και εθνικιστικές απόψεις βρίσκουν γόνιμο έδαφος για να ωριμάσουν. Αλήθεια, όμως, οι μετανάστες παίρνουν τη δουλειά από τους ντόπιους ή είναι ένας αστικός μύθος, σαν κι αυτούς που μας έλεγαν οι πατεράδες μας όταν ήμασταν μικροί, για να πέσουμε νωρίς στο κρεβάτι για ύπνο;
Καταρχάς, η Ακροδεξιά, κυρίως σαν κοινωνική ιδεολογία, οικοδομήθηκε πάνω στη βάση των απόψεών της στο μεταναστευτικό. Σύνθημά της: Οι μετανάστες είναι οι κύριοι υπεύθυνοι της ανεργίας και πρέπει να καταπολεμηθούν.
Η ακροδεξιά, μέσα από το πέρασμα των χρόνων, λαμβάνοντας κοινωνιολογικές παραμέτρους, ποτέ δε διέθετε ένα πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής, ένα πρόγραμμα αναπτυξιακής πορείας, ένα πρόγραμμα κοινωνικής πρόνοιας. Προσπαθούσε να νικήσει τα κατώτερα αισθήματα του ανθρώπου, επικαλούμενη το συναίσθημά του, ώστε να τον μετατρέψει σε ένα πολέμιο του αλλοδαπού στοιχείου.
Στην Ελλάδα, η κοινοβουλευτική θεμελίωση της Ακροδεξιάς έγινε μέσω της οικονομικής κρίσης. Σε ελληνικό επίπεδο, τόσο Έλληνες όσο και μη γηγενείς ποτέ δεν ανταγωνίστηκαν για μια θέση εργασίας. Ποτέ δεν μπήκαν σε ένα σκληρό ανταγωνισμό για το ποιος θα επικρατήσει μέσα στο εργασιακό καθεστώς (με εξαίρεση μόνο στο χώρο της οικοδομής).
Γιατί όμως;
Για το πολύ βασικό λόγο ότι οι θέσεις εργασίας που κατακτούσαν οι «ξένοι» ήταν θέσεις κακοπληρωμένες (για τον Έλληνα εργαζόμενο), ανασφάλιστες (δίχως υγειονομική και συνταξιοδοτική κάλυψη), ανειδίκευτες και σχεδόν όλες χειρωνακτικές (ξέρετε, εμείς οι Έλληνες έχουμε μια παράδοση να θεωρούμε τις χειρωνακτικές εργασίες κατώτερες). Όλα αυτά συγκλίνουν στο να δημιουργείται μια μορφή εργασίας καθόλου ελκυστική προς τον υποψήφιο εργαζόμενο.
Λόγω των χαμηλών εισοδημάτων που ελάμβαναν οι μετανάστες, δημιουργήθηκαν και οι υποδομές ώστε με τους παραπανίσιους πόρους να εξασφαλίσουν και άλλες θέσεις, οι οποίες θα καλύπτονταν από γηγενείς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παρατηρείται στην Ελλάδα (μέσα δεκαετίας του '90) μείωση των ποσοστών ανεργίας, αύξηση της παραγωγικότητας και της απασχολισιμότητας και μετάβαση ολοένα και περισσότερων γυναικών από το χώρο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας (πρωτογενής τομέας παραγωγής) στο χώρο υπηρεσιών και βιοτεχνίας.
Από το 2008 κι έπειτα, η Ελλάδα εισέρχεται στην κρίση. Για κακή της τύχη, οι χώρες της Ασίας και της Αφρικής βρίσκονται σε ένα βαθύ τέλμα μεταξύ απολυταρχικών καθεστώτων, μιας παρατεταμένης κρίσης σε ορυκτούς πόρους και οι πολίτες τους, είτε από κυκλώματα εκβιαστών είτε από το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί, αναγκάζονται να έρθουν στην Ελλάδα.
Η χρονική ταύτιση αυτών των δύο αρνητικών παραγόντων είναι ένα δυσμενές φαινόμενο, που δε διευκολύνει καθόλου τη θέση της χώρας μας. Το μόνο σίγουρο είναι πως η μεταναστευτική εισροή δεν αποτελούσε εργασιακό πρόβλημα μέχρι και πριν την εμφάνιση της κρίσης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να αναζητηθεί μια ευρωπαϊκή ατζέντα προτάσεων που θα δώσουν λύση με κοινωνικά κριτήρια και δε θα υποθάλψουν την ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια. Με την εμφάνιση τόσων εκατοντάδων μεταναστών, η Ελλάδα έχει φανερώσει ένα χρόνιο πρόβλημα, που την ταλαιπωρεί εδώ και δεκαετίες, που είναι η αδυναμία προστασίας των θαλάσσιων και χερσαίων συνόρων της.
