Με ρώταγε χθες μια καλή συνάδελφος στον 9.84, τι θα προκύψει από τη συνεδρίαση της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ. Αν θα πάμε σε "διαρκές" ή "έκτακτο" συνέδριο και αν θα τραβήξει το σχοινί στα άκρα η "Αριστερή Πλατφόρμα", αν θα προχωρήσει σε ευθεία αμφισβήτιση του Αλέξη Τσίπρα και αν θα κάνει οτιδήποτε για να βάλει "στοπ" στη νέα συμφωνία με τους δανειστές.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Η λέξη που μου ήλθε άμεσα στο μυαλό - και την χρησιμοποίησα - ήταν η λέξη "μορατόριουμ". Προέβλεψα ότι δεν πρόκειται να γίνει κάτι άμεσα και οι όποιες εξελίξεις θα μετατεθούν για το Σεπτέμβρη, σε έκτακτο (και όχι διαρκές) συνέδριο, με εκλογή νέων συνέδρων. Και εξήγησα ότι στην τελική δεν συμφέρει καμία πλευρά να "εκβιάσει" τις εξελίξεις και ότι τελικώς οι διαφωνούντες θα αφήσουν τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους.
Αυτό ακριβώς έγινε. Κάθε εξέλιξη αναβάλλεται για "μετά τα μπάνια του λαού" και φυσικά μετά τη συμφωνία. Και θα εξηγήσω στην συνέχεια και το "γιατί".
Πριν ξεκινήσουμε με τα υπόλοιπα: Φυσικά το "εσωκομματικό δημοψήφισμα" του Αλέξη Τσίπρα δεν τέθηκε ποτέ πραγματικά στο τραπέζι - ήταν ένα "πυροτέχνημα" για να διευκολύνει την "τακτική υποχώρηση" (όπως την ερμήνευσαν κάποιοι) της Αριστερής Πλατφόρμας και των λοιπών διαφωνούντων.
Ας μπούμε όμως στο κύριο ζήτημα: γιατί οι "λαφαζανικοί" και οι λοιποί διαφωνούντες "επέτρεψαν" στον Αλέξη Τσίπρα να αποδράσει με χαρακτηριστική ευκολία από την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και να προχωρήσει στις διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία με τους δανειστές.
Εχω εκφράσει κατ' επανάληψη την άποψη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βολεύεται να λειτουργεί ως κόμμα... 2 σε 1. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση στην ίδια συσκευασία.
Και είναι λογικό αυτό: από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας έκανε αυτό που περιμέναμε εξ αρχής - να βάλει δηλαδή την υπογραφή του στο νέο μνημόνιο, έστω κι αν τυπικά ακόμη δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, υπάρχει όμως η συμφωνία της Συνόδου Κορυφής - ακύρωσε και την αντιπολίτευση από τα τρία κόμματα που βρισκόταν εξαρχής απέναντι του: Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, πλέον βρίσκονται... στην ίδια όχθη με τον Αλέξη Τσίπρα. Ως προς την κύρια και καθοριστική στρατηγική επιλογή πολιτικής, δηλαδή το ευρώ και την εφαρμογή μνημονίων.
Εδώ να ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση: είναι απολύτως δεδομένο ότι η πλήρης και αποδεδειγμένη απόλυτη ανεπάρκεια των βασικών κομμάτων της μεταπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ) και των κλώνων τους (Ποτάμι), είναι το στοιχείο που εκμεταλλεύεται ο Αλέξης Τσίπρας. Εξαιτίας αυτής της ανεπάρκειας βρέθηκε στην κυβέρνηση, εξαιτίας αυτής της ανεπάρκειας κατόρθωσε και επιβίωσε - και μάλιστα... καβάλα στ' άλογο - ενός "καυτού" εξαμήνου και μιας παταγώδους ήττας στις "διαπραγματεύσεις", που σε κάθε άλλη περίπτωση θα οδηγούσαν στην άμεση και πλήρη απαξίωση του πρωθυπουργού που θα ήταν υπεύθυνος γι' αυτήν την κατάσταση. Έχοντας απέναντι του μια αντιπολίτευση που διακρίνεται από την πλήρη έλλειψη πολιτικής θέσης (η μόνη πολιτική σταθερά των τριών αυτών κομμάτων είναι "ναι στο ευρώ πάση θυσία", πράγμα που σε καμία περίπτωση δεν είναι πολιτική θέση) ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ - και παρά τις τεράστιες αδυναμίες τους και τα καθημερινά λάθη που βγάζουν μάτι - κυριολεκτικά, κάνει πάρτυ.
Με δεδομένο ότι η ουσιαστική αντιπολίτευση (εντός κοινοβουλίου) πλέον είναι το ΚΚΕ και μόνο αυτό (η χρυσή αυγή είναι... από άλλο ανέκδοτο) ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ήταν δυνατό να αφήσει ένα τέτοιο κενό ακάλυπτο. Οπότε, τι ακριβώς κάνει;
Μα, εκμεταλλεύεται την δεδομένη "πολυτασικότητα" εντός του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να ...ικανοποιήσει όλες τις τάσεις: και εκείνους που λένε "εντάξει, καλά έκανε ο Τσίπρας, δεν μπορούσε να κάνει τίποτε διαφορετικό, αν χρειαστεί να δεχτούμε μνημόνιο για να σωθεί η χώρα, ας είναι" και εκείνους που λένε "απαράδεκτο, ηττηθήκαμε, συνθηκολογήσαμε, πρέπει να κάνουμε κάτι, δεν είναι δυνατό να είμαστε κυβέρνηση της Αριστεράς και να εφαρμόζουμε μνημόνια".
Η χώρα του υπαρκτού σουρεαλισμού
Έχομε λοιπόν μια αρκούντως σουρεαλιστική κατάσταση: την κυβέρνηση να έχει αποδεχτεί ένα νέο μνημόνιο και μάλιστα με επαχθέστερους όρους και προϋποθέσεις από τα προηγούμενα δύο, να έχει αναλάβει την εφαρμογή του, να ...αρνείται την κυριότητα αυτού του μνημονίου αλλά να επιμένει "μας επιβλήθηκε και θα το εφαρμόσουμε αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα μας αρέσει κιόλας" και την ίδια ώρα μια μερίδα από το κυβερνητικό κόμμα να στέκεται... απέναντι στην επιλογή της κυβέρνησης! Και όλα αυτά την ώρα που τα τρία προαναφερθέντα κόμματα της αντιπολίτευσης, στηρίζουν (και) το νέο μνημόνιο - όπως και τα προηγούμενα δύο - με το σύνολο των ψήφων τους!
Την έκφραση "η χώρα του υπαρκτού σουρεαλισμού" την έχω χρησιμοποιήσει αρκετές φορές για την Ελλάδα μας και φυσικά την χρησιμοποιώ και σε αυτήν την περίσταση. Και δεν είναι δύσκολο να το τεκμηριώσουμε:
- Μια σουρεαλιστική κυβέρνηση, που δέχεται και ψηφιζεί (έστω, τα... 2/3 αυτής) ένα μνημόνιο και αναλαμβάνει να το εφαρμόσει, δηλώνοντας σε όλους τους τόνους ότι "δεν βγαίνει" ότι "θα εξαθλιώσει τον λαό" ότι "είναι βλαπτικό" και ότι "είναι αποτέλεσμα εκβιασμού".
- Μια σουρεαλιστική αντιπολίτευση, που προσπαθεί να ...στήσει δικαστήρια για να δικαστεί ο τέως ΥΠΟΙΚ επειδή... ετόιμαζε plan b σε περίπτωση που αποτύγχαναν οι διαπραγματεύσεις! Μάλλον είναι η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία που η πρόνοια για το χειρότερο ποινικοποιείται.
- Μια σουρεαλιστική κυβέρνηση που συνεχίζει να αποφεύγει... όπως ο διάολος το λιβάνι να κυβερνήσει, συνεχίζοντας έξη μήνες τώρα να ασχολείται από τη μια με τις διαπραγματεύσεις και από την άλλη με τα εσωκομματικά του μεγαλύτερου εταίρου της!
- Μια σουρεαλιστική αντιπολίτευση που τη μια μέρα ζητά "φέρτε μια συμφωνία, ότι κι αν είναι εμείς θα την ψηφίσουμε" και την επομένη αρχίζει τις... κρίσεις επί της συμφωνίας "μα, δεν είναι καλή, θα φέρει περισσότερη δυστυχία".
Ναι, πραγματικά, μιλάμε για ένα ατέλειωτο σουρεαλιστικό γαϊτανάκι που έχει στηθεί και γύρω από το οποίο παίζουν τους αρχηγούς και τους κομματάρχες, αντάμα "παλιοί" και "φθαρμένοι" και "νέοι" και άφθαρτοι". Και στη μέση ο ελληνικός λαός, που υφίσταται πενταετή φτωχοποίηση και βλέπει μπροστά του ακόμη τρία χρόνια που θα οδηγήσουν ακόμη περισσότερες εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες στην απόλυτη φτώχεια και πολύ περισσότερους στην σχετική ανέχεια.
Αλλά το χάλι του ελληνικού πολιτικού συστήματος δεν είναι το θέμα μας...
Ο Τσίπρας συνεχίζει... απτόητος
Η Αριστερή Πλατφόρμα λοιπόν δεν έκανε την "ρήξη". Μόνο οι μαοϊκοί της ΚΟΕ προχώρησαν στην ρήξη και παραιτήθηκαν, καθώς και μεμονωμένα (αρκετά, είναι η αλήθεια, συνολικά 17) μέλη της Κ.Ε.. Οι ΚΟΕίτες δεν ξέρουμε τι θα κάνουν στο μέλλον, καθώς έχουν και τρεις έδρες στο κοινοβούλιο. Έχω επισημάνει εξαρχής ότι η ΚΟΕ είναι ιδεολογικά ανεξάρτητη και δεν συμπορεύεται με την ΑΠ που λειτουργεί κυρίως ...τακτικιστικά (για να χρησιμοποιήσουμε και την αγαπημένη έκφραση των μελών του ΣΥΡΙΖΑ).
Επίσης έχω πει κατ' επανάληψη ότι η ΑΠ δεν είναι ούτε για αστείο τόσο ισχυρή όσο θέλουν να την παρουσιάζουν κάποιοι και βεβαίως όταν ακούω κάποιους να λένε ότι η ΑΠ είναι "κομμουνιστές", βάζω τα γέλια.
Ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει να έχει τον έλεγχο της κατάστασης στο κόμμα του, μαζί με την "ομάδα Δραγασάκη" και εκείνους που συμπαρατάσσονται έκοντες-άκοντες με αυτήν.
Να πούμε ότι η "κίνηση των 53" εντός της ΚΕ, ήταν μια αρκετά προφανής προσπάθεια οι "προεδρικοί" που αισθάνονται δυσαρεστημένοι από την "μνημονιακή στροφή" του ΣΥΡΙΖΑ, να συνεχίσουν να προκρίνουν "τον ΣΥΡΙΖΑ της λογικής" από "τον ΣΥΡΙΖΑ της δραχμής" - ένα είδους αναχώματος, αν θέλετε. Και παρά την πολεμική ρητορική των στελεχών της κίνησης, είδαμε χθες να προκρίνει την λύση που πρότεινε ο πρωθυπουργός (έκτακτου συνεδρίου το Σεπτέμβρη). Κάτι που βόλεψε αφάνταστα και την Αριστερή Πλατφόρμα, που σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να "τραβήξει στα άκρα" την ρητορική "της ρήξης" και να την μεταβάλλει σε πράξη - κάτι που οφθαλμοφανέστατα, δεν το επιθυμεί και δεν το επιδιώκει.
Και κάπως έτσι προέκυψε "μορατόριουμ": αντί για "βιαστικές λύσεις" άμεσα, συνέδριο το Σεπτέμβρη και στο μεταξύ... θα έχει υπογραφεί και ψηφιστεί (κατά τα ειωθότα, με μπόλικες διαρροές από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ - μάλλον περισσότερες από τις προηγούμενες δύο ψηφοφορίες) το νέο, τρίτο μνημόνιο. Με την αίρεση βεβαίως ότι θα μπορέσει (ή και αν το επιθυμεί) η Μέρκελ να περάσει από το δικό της κοινοβούλιο, ένα "πρόγραμμα διάσωσης" για την Ελλάδα, δίχως τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου!
Αν πραγματικά επιθυμούσε η ΑΠ να "μπλοκάρει" το τρίτο μνημόνιο, θα πίεζε ασφυκτικά για λύση "εδώ και τώρα" και θα έβαζε "όλα τα όπλα στο τραπέζι". Ωστόσο, αυτό δε συνέβη.
Για να το πούμε πιο απλά: ο Π.Λαφαζάνης απλώς προσπαθεί να κρατήσει το δικό του "μαγαζάκι" εντός του μεγαλύτερου μαγαζιού και να κάνει αισθητή την διαφοροποίηση του. Κάτι που εκ πρώτης όψεως μπορεί να μοιάζει "δυσάρεστο" έως "εξαιρετικά ζημιογόνο" για τον Αλέξη Τσίπρα και για την ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά στην πραγματικότητα, βολεύει... απεριόριστα τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα και ίσως και μεσοπρόθεσμα (μακροπρόθεσμα, ειλικρινά, δεν βλέπω να υπάρχει κάτι που να "βολεύει" τον Αλέξη Τσίπρα...).
Κι αυτό διότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μια σοβαρή αναντιστοιχία μεταξύ των πράξεων της κυβέρνησης και του "λαϊκού αισθήματος". Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγησαν (όπως και οι ΑΝΕΛ, που έγιναν κυβερνητικός εταίρος) με τη σημαία του "αντιμνημονίου". Μπορεί ο πρωθυπουργός να είπε στην τελευταία συνέντευξη του ότι "εγώ δεν είπα ότι θα σκίσω τα μνημόνια" και βεβαίως είχε δίκιο - δεν το είπε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και όχι με αυτά τα λόγια. Το έλεγε όμως μέχρι και το Μάη του 2014 συνεχώς και όταν έλεγε πριν τις εκλογές ότι "τέλειωσε η εποχή των μνημονίων" αυτό δεν εξελήφθη από τους ψηφοφόρους ως "τέλειωσε η εποχή των μνημονίων 1 και 2 και ανοίγει η εποχή του μνημονίου 3 και μακρύτερου"). Επίσης, εξελέγησαν προτάσσοντας το "πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης", την "αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης" και την "αλλαγή της Ευρώπης εκ των έσω".
Φυσικά είχε επισημανθεί κατ' επανάληψη ότι οποιαδήποτε σκέψη για αλλαγή πολιτικής εντός της Ε.Ε. ήταν χιμαιρική και ανόητη και ατελέσφορη. Και επίσης θεωρώ πολύ κακόγουστο ανέκδοτο τα όσα λένε διάφοροι περί ...εγκατάλειψης των παραδοσιακών ευρωπαϊκών αξιών. Ιδιαίτερα δε όταν αυτά προέρχονται από εκείνους που ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΑΝ το Μάαστριχτ, που άνοιξε το δρόμο για να εξελιχθεί η ΕΕ σε αυτό το άθλιο πράγμα που είναι σήμερα.
Συνεχίζω να μην μπορώ να αποφασίσω αν οι της σημερινής κυβέρνησης ήταν τόσο αφελείς ώστε να μην το έχουν αντιληφθεί αυτό το προφανές, ή απλώς γνώριζαν αλλά... ψευδόταν συνειδητά. Δεν έχει και καμία διαφορά, βεβαίως, μόνο γι' αυτούς που μετράνε τις προθέσεις και όχι το αποτέλεσμα. Και όπως λέει και μια παλιά (πολύ σοφή) γαλλική παροιμία, ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.
Συμπεράσματα και... προγνώσεις
Τέλος πάντων, αυτά είναι θέματα για τον ιστορικό του μέλλοντος, όπως άλλωστε και όλη αυτή η τραγική φάρσα που λέγεται "εποχή των μνημονίων" στην Ελλάδα.
Σήμερα αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποτιμήσουμε την κατάσταση στην πολιτική σκηνή και να εκτιμήσουμε που αυτή οδηγεί. Οπότε, ορισμένα καταρχήν συμπεράσματα, για να κατανοήσουμε που μας πάει η πολιτική συγκυρία:
- Ουδείς θέλει αυτή τη στιγμή εκλογές. Ο Αλέξης Τσίπρας φοβάται ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια για την χαώδη διαφορά μεταξύ των εκπεφρασμένων προθέσεων (του) και των πράξεων (του), θα εκφραστεί στην κάλπη, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Οι "αντάρτες" του ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλουν, για τους ίδιους λόγους αφενός και αφετέρου διότι δεν γνωρίζουν αν θα βρίσκονται σε εκλόγιμες θέσεις στις λίστες. Τα κόμματα της "μνημονονιακής" αντιπολίτευσης δεν θέλουν εκλογές διότι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να εισπράξουν την δυσαρέσκεια που υπάρχει - το αντίθετο μάλιστα, η λογική λέει ότι θα αποδυναμωθούν περαιτέρω (στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ αυτό μπορεί να σημαίνει ακόμη και να μείνει εκτός Βουλής).
- Οι εκλογές δεν θα λύσουν κανένα πρόβλημα, διότι οι συσχετισμοί δυνάμεων δεν επιτρέπουν τέτοιου είδους λύσεις. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατέβει ενιαίος, θα είναι ξανά πρώτο κόμμα, πιθανότατα με μεγαλύτερο ποσοστό από τις εκλογές του Ιανουαρίου. Αλλά εκτός κι αν ο Αλέξης Τσίπρας πετάξει πραξικοπηματικά εκτός λίστας τους "διαφωνούντες", με ποιον τρόπο θα αλλάξει αυτό την κατάσταση που έχει διαμορφώσει σήμερα;
- Ουδείς εντός ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διαλύσει το μαγαζί. Ακόμη και οι "αντάρτες", θα επιθυμούσαν σαφώς να "ελέγξουν" το μαγαζί και όχι να το διαλύσουν. Πολλώ δε μάλλον ο Αλέξης Τσίπρας, που όμως μπορεί να αναγκαστεί να το κάνει, με έναν συνδυασμό πιέσεων εντός και εκτός Ελλάδος.
- ΔΕΝ είναι νομοτελειακή η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτήν την φάση. Βεβαίως έχουμε το συνέδριο του Σεπτεμβρίου μπροστά μας, οπότε και θα βγουν τα Μεγάλα Μαχαίρια, αλλά υπάρχουν αρκετές πιθανότητες στις επόμενες εκλογές (όποτε κι αν γίνουν αυτές) να ξαναδούμε τον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ. Το "λογικό" σενάριο παραμένει το "φιλοευρωπαϊκό" κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ να χωρίσει (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) τα τσανάκια του από το "δραχμικό" κομμάτι, ωστόσο ακριβώς επειδή είναι "λογικό", δεν είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι θα γίνει, τουλάχιστον όχι άμεσα (και ως άμεσα εννοώ και το Συνέδριο του Σεπτεμβρίου).
