Στην πορεία των κρατών και των εθνών, των κοινωνιών, η πολιτική εξέλιξη είναι εκείνη που πάντα αποτελεί έναν παράγοντα καθορισμού κατευθύνσεων, τροφοδοτώντας όλους τους κινητήριους άξονες οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων, καθιστώντας αυτούς εν συνόλω ή εν μέρει, τμήματα μιας στρατηγικής.
Άρθρο-παρέμβαση των
Γιώργου Ζερβάκη-Αγγελικής Τσιμσίρη*
Μιας στρατηγικής δυνατοτήτων, συμμαχιών, ανοικτών οριζόντων, που καθορίζει και το σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, στόχους, ταυτότητα, προσανατολισμούς, που κινείται σε μια πορεία υπερεθνικής θεσμικής συγκρότησης, ειρηνικής κατεύθυνσης, ανάπτυξης και ευημερίας, χωρίς τους διαχωρισμούς των παλαιών εθνικών κρατών.
Η υπόθεση της ευρωπαϊκής ενοποίησης διαμόρφωσε ένα νέο πεπρωμένο για τους λαούς της Ευρώπης, πάνω σε αυτό αναζητήθηκαν οι αρχές των θεμελιωδών ελευθεριών, των δημοκρατικών δικαιωμάτων, των κοινωνικών κατακτήσεων. Ένα σχέδιο που ακόμα και στην ώρα της μεγάλης κρίσης που διατρέχει και τα ευρωπαϊκά κράτη, έχοντας σε κρίσιμες στιγμές χάσει τον αρχικό του προσανατολισμό προς όφελος των άκαμπτων εμμονών του εθνοκεντρικού διακυβερνητισμού, του εθνικισμού, παραμένει ως σημείο αναφοράς.
Τους τελευταίους πέντε μήνες, η κυβέρνηση που σχηματίσθηκε στη βάση της ετυμηγορίας των εκλογών του προηγούμενου Ιανουαρίου, αφού είχε αποδεχθεί και προσυπογράψει την απόφαση των Υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης της 20ής Φεβρουαρίου, εισήλθε σε έναν αέναο, εξαντλητικό, κουραστικό και εν τέλει κάπως επαναλαμβανόμενο κύκλο διαπραγματεύσεων με τους εταίρους-δανειστές, την πρώην τρόικα, νυν θεσμούς. Κύριο χαρακτηριστικό όσων διεξήχθησαν με ευθύνη του κυβερνητικού συνασπισμού, ήταν η πολυπραγμοσύνη ενός υπουργού Οικονομικών εντός και εκτός των αιθουσών διασκέψεων του Eurogroup, με μια συμπεριφορά ναρκισσισμού και ασάφειας έναντι των συναδέλφων του των άλλων 18 κρατών-μελών της ευρωζώνης. Με τις τακτικές του, κατάφερε σιγά-σιγά να δημιουργεί πρωτοφανείς εντάσεις μέσα στα Συμβούλια Υπουργών, έχοντας μια διαχείριση άγονου πήγαινε-έλα. Η Σύνοδος στην Ρίγα, αποτέλεσε και την κορύφωση μιας ιδιότυπης looser υπουργικής θητείας, που φυσικά επέφερε και την ανάλογη ζημιά στο ελληνικό ζήτημα.
Στο χρονικό αυτό διάστημα, ήταν άπειρες οι φορές που δια στόματος Πρωθυπουργού, υπουργών και κυβερνητικών αξιωματούχων ακούγονταν οι διαβεβαιώσεις ότι η χώρα βρίσκεται λίγο πριν από την πολυπόθητη οριστική συμφωνία, η οποία είναι ζήτημα ωρών έως και ημερών. Στο κλίμα αυτό αντιπαραβάλλονταν τόσο οι απορριπτικές αιτιάσεις της Αριστερής Πλατφόρμας, που ιδεολογικά καθοδηγούμενη δεν αποδεχόταν το πλαίσιο διαμόρφωσης όχι μόνον της ευρωζώνης, αλλά συνολικά των πολιτικών της ΕΕ, ενώ συχνά πυκνά ακούγονταν οι ακραίες εξτρεμιστικές φωνές του πρόδηλα αντιευρωπαϊκού εταίρου Προέδρου των ΑΝΕΞΕΛ.
Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, διαβλέποντας ότι καθίσταται αδύνατο να φέρουν εντός του Κοινοβουλίου μια συμφωνία, υπό τον κίνδυνο να απολέσουν σημαντικό αριθμό βουλευτών, και κατά συνέπεια την κοινοβουλευτική δεδηλωμένη, κατέφυγαν σε μια πολιτική πράξη όχι μόνον ρίσκου, αλλά αβέβαιης χρησιμότητας και αποτελεσματικότητας. Ένα δημοψήφισμα, με χρονικό ορίζοντα πραγματοποίησης του εντός μιας εβδομάδος, αποσπασματικό, δίνοντας ένα υποτιθέμενο στίγμα ως προς το ζητούμενο από το εκλογικό σώμα.
Ένα εκλογικό σώμα, που στα χρόνια αυτής της κρίσης, παρουσίασε συμπτώματα φοβικότητας, αλλά και οριακών συμπεριφορών, στον λόγο αλλά και στην πράξη του. Στις Πλατείες, αφέθηκε σε μια ιδιόρρυθμη κατάσταση όπου αναπτύχθηκαν οι ψευδεπίγραφοι διαχωρισμοί αντιμνημονιακού-μνημονιακού. Μια κοινωνία που αφέθηκε να παρατηρεί ή και να δέχεται "αγανακτισμένους" να ακυρώνουν με αντισυγκεντρώσεις νόμιμες πολιτικές συγκεντρώσεις. Μέτωπα εθνικολαϊκισμού να συγχέονται με τον εθνικιστικό παροξυσμό και έναν ιδιότυπο αριστερίστικο εθνικισμό, κραυγές αναμεμιγμένες με βία.
Ο ελληνικός λαός μέσα σε ένα πιεστικό κλίμα, επιλέγει την ψήφο του ΟΧΙ απέναντι στην περαιτέρω διάσωση από την ΕΕ, με το ερώτημα του δημοψηφίσματος να αφήνει κενά ως προς το διακύβευμα, σταθερή πορεία στο ευρώ και στην ΕΕ; Μια από τις αιτίες για αυτό το αποτέλεσμα ήταν και τα μέτρα λιτότητας και οι διαρθρωτικές αλλαγές, που αν και απαραίτητα, τα μεν εφαρμόστηκαν υπό πίεση και με υψηλό κοινωνικό κόστος, τα δε με ημιτελή τρόπο.
Η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική είχε άλλες κατευθύνσεις μεταξύ πλούσιου Βορρά και φτωχού Νότου, με τον ευρωπαϊκό Βορρά να θέτει τους κανόνες και τον έλεγχο αυτής της εφαρμογής, αφήνοντας περιθώριο στην άνοδο ακροδεξιών και ακροαριστερών κομμάτων, που με έναν καταγγελτικό λόγο, τάσσονται υπέρ της διάλυσης όχι μόνον της ευρωζώνης, αλλά και της ΕΕ.
Με την καταφυγή στο δημοψήφισμα να δημιουργεί ρήγματα διχασμού στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, στην πολύωρη Σύνοδο Κορυφής των υπουργών Οικονομικών και των αρχηγών κρατών της ευρωζώνης, με το θετικό της συμφωνίας σχεδόν του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων και των 251 εδρών του Ελληνικού Κοινοβουλίου, η Ελλάδα, ήρθε αντιμέτωπη με σκληρές διαβουλεύσεις για την χορήγηση του τρίτου πακέτου βοήθειας. Χώρες όπως η Φινλανδία, ακολούθησαν μια πιο επιθετική τακτική έναντι της Ελλάδος, χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και της Βαλτικής εκδήλωσαν τις δικές τους ενστάσεις, Σόιμπλε και Βαρουφάκης, ως ετερώνυμα συνέπλεαν στη δραχμή.
Ηεξέλιξη αυτής της κρίσης για την χώρα, δεν είναι απλά ο δημοσιονομικός της χαρακτήρας και κατεύθυνση, αλλά, δυστυχώς, μέσα από εσωτερικές παλινωδίες που εντάθηκαν την τελευταία περίοδο, την εξέθεσαν στον κίνδυνο σχετικά με την ευρωπαϊκή της προοπτική. Επαναφέροντας, σενάρια ή και διαθέσεις, που εκδηλώνονταν πιο εμφατικά μετά την τραυματική εμπειρία της Νίκαιας το 2011, σχετικά με την απομάκρυνση ή έξοδο μας από την ευρωζώνη, απειλώντας ένα πολλαπλό πλαίσιο προστασίας της χώρας εντός του κοινοτικού χώρου, που περιλαμβάνει από τα σύνορα μας, την κοινωνική συνοχή, τους πόρους αναπτυξιακής λογικής.
Τώρα, εδώ που φθάσαμε, λανθασμένες εκτιμήσεις είδαμε ότι δεν μας οδηγούν σε εύκολες μονομερείς λύσεις, σε πολιτικές ανατροπές στην ΕΕ, από θέσεις κυβερνώντων αντιλαμβανόμαστε ότι τα κράτη-μέλη στην ΕΕ αποδέχονται αρχές και κανόνες, οικοδομώντας με καθυστέρηση μηχανισμούς προστασίας από κρίσεις, μεταφέροντας στα κράτη-μέλη την ποσοτική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δημιουργώντας νέα διευρυμένα εργαλεία δημοσιονομικής, χρηματοδοτικής, αναπτυξιακής κατεύθυνσης. Η ΕΕ χρειάζεται όμως πολλά περισσότερα από νέους κανόνες, όχι μόνον μια νομισματική ένωση αποκλειστικά ανταγωνιστική.
Σαν χώρα και κοινωνία, η επιβεβλημένη αλλαγή κατεύθυνσης και πορείας, προϋποθέτει μεταξύ των προαπαιτούμενων, να συνοδεύεται η άσκηση πολιτικής από τον τρόπο μιας νέας, πραγματικής εισδοχής του ενωσιακού δημοκρατικού κεκτημένου στο εσωτερικό της κρατικής υπόστασης. Ζητώντας παράλληλα πειστική και αισιόδοξη προοπτική, που θα ξεπερνά την συζήτηση για τα δημοσιονομικά και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οφείλει παράλληλα, να ερμηνεύσει το θέμα Ευρώπη και Κοινωνία. Μια Κοινωνία, που ποτέ δεν είχε κατεύθυνση και προσανατολισμό, με ελλειμματική συζήτηση, με ευθύνη του πολιτικού συστήματος, των πολιτικών κομμάτων, της Αυτοδιοίκησης, τι σημαίνει ΕΕ, τι συμβολίζει. Μια Κοινωνία που αφέθηκε σε μια στρεβλή εικόνα και άποψη για την Ευρώπη, περισσότερο λογιστική και οικονομικίστικη, σχέση χρημάτων και πόρων, χωρίς πραγματικό περιεχόμενο και αντίληψη. Λάθη, παλινδρομήσεις από την ΕΕ; Ναι, αρχηγοί εθνικοί εθνικών κυβερνήσεων & όχι των Ευρωπαίων Πολιτών. Διακυβερνητισμός εναντίον της Δημοκρατικής θεσμικής διάρθρωσης. Το μείζον πρόβλημα στην ΕΕ, είναι να υπερβούμε τις εθνικές προσηλώσεις, στίγμα των οποίων είναι αυτό που ζούμε αυτές τις μέρες, την καταφανή έλλειψη κατανόησης. Και επιτέλους, η Ευρώπη οφείλει να εμβαθύνει μια συζήτηση για το αύριο, ξεπερνώντας τις δικές της αγκυλώσεις, τις εθνικές αντιφάσεις, θέτοντας σε κίνηση ξανά τα γρανάζια της ενοποίησης, κάνοντας τους Πολίτες της Ευρώπης συμμέτοχους και υποστηρικτές σε μια Ευρώπη που πρέπει να αλλάξει πρόσωπο, να μεταρρυθμισθεί μέσα από ένα δημοκρατικό σχέδιο. Μια μεταρρύθμιση που θα αναβιώνει τον αυθεντικό χαρακτήρα της ενοποίησης, όπου η εκχώρηση πλέον εθελούσιας μεταβίβασης εθνικής κυριαρχίας, θα συνάδει με σαφή βήματα δημοκρατικής νομιμοποίησης στο υπερεθνικό επίπεδο.
Και κυρίως, να κατανοήσουμε, ότι, με σημείο αναφοράς μια σταθεροποιημένη πορεία εντός του ενιαίου νομίσματος, οφείλουμε μέσα από νέους προσδιορισμούς, να αναζητήσουμε την κοινοτική αλληλεγγύη που διαμορφώνεται αναλλοίωτα σε συνδυασμό με τις θεμελιώδεις αρχές και τα ισχύοντα τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ, κινούμενοι μέσα σε ένα πλαίσιο που μέσα από την εγγύτερη συνεργασία θα οδηγείται στην βαθύτερη ολοκλήρωση. Γιατί, το Κοινοτικό κεκτημένο δεν είναι επιφανειακή διαδικασία εθνικών υπεκφυγών, αποφυγών, πλασματικών διλημμάτων ή ακόμα και ψευδαισθήσεων που καταρρέουν. Αλλά, μια συγκεκριμένη, συνειδητή, θεμελιώδης εθνική επιλογή για την Ελλάδα, μέσα σε μια ΕΕ η οποία καθορίζεται από τον δημοκρατικό και ανοικτό χαρακτήρα της, ενισχύοντας ένα δημοκρατικό ενωσιακό σύμπλεγμα, που εξακολουθεί να αποτελεί ένα μοναδικό εγχείρημα εθελούσιας συμμετοχής κρατών και λαών προς ένα καλύτερο, κοινό μέλλον.
* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης, η κ. Αγγελική Τσιμσίρη, είναι μέλος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης, φοιτήτρια του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης.
Το άρθρο έχει γραφεί αποκλειστικά για το portal neakriti.gr
