Ουδείς μπορεί να κοιτάξει μέσα από την κρυστάλλινη σφαίρα του και να δει το μέλλον. Και δε μιλάμε για το μακρινό, αλλά το απόλυτα εγγύς. Το είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, δηλώνοντας: «Δεν μπορώ να εκτιμήσω πώς θα μοιάζει η Ελλάδα την επόμενη εβδομάδα».
Του Σταύρου Μουντουφάρη
Και με το δικό τους τρόπο το έχουν ομολογήσει όλοι αδυνατώντας να προβλέψουν τις εξελίξεις σε ένα ούτως ή άλλως ασαφές σκηνικό το οποίο αλλάζει τόσο γρήγορα που κανείς δεν μπορεί πια να παρακολουθήσει, πόσω μάλλον να ερμηνεύσει με μεγάλο βαθμό ασφάλειας.
Όταν μάλιστα ουδείς γνωρίζει πόσο θα επηρεάσει τις εξελίξεις η δήλωση του γενικού γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ότι το δημοψήφισμα δεν πληροί τα διεθνή πρότυπα και αν και κατά πόσο θα αλλάξει το σκηνικό η απόφαση, την Παρασκευή, της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα κρίνει την τύχη του δημοψηφίσματος της ερχόμενης Κυριακής.
Μπορούμε όμως να δούμε το παρόν, το οποίο είναι τόσο θλιβερό που προκαλεί έντονο προβληματισμό για το πόσο βαρύ είναι το τίμημα αυτής της ιστορίας που εκτυλίσσεται σαν κινηματογραφική ταινία μπροστά μας, με τον καθένα από εμάς κομπάρσο.
Η ζημιά που έχει γίνει είναι μη αναστρέψιμη. Αυτό είναι πλέον αξίωμα και όχι διαπίστωση. Και δεν αφορά μονάχα στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η εικόνα που παρουσίασε όλες αυτές τις ημέρες και εκείνη που θα δούμε τις επόμενες ώρες ως τη νέα κορύφωση του θρίλερ την Κυριακή θυμίζουν το γνωστό παραμύθι με το γυμνό βασιλιά και τα καινούργια του ρούχα.
Αν και ο Έλληνας, όπως και ο κάθε Ευρωπαίος έχουν αποδείξει ότι η μνήμη τους δεν είναι καλύτερη από εκείνη ενός χρυσόψαρου, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνουν τα ίδια ιστορικά λάθη ή σε παραλλαγές τους, εντούτοις πολιτικά έχουν ήδη απολέσει όση εμπιστοσύνη είχε απομείνει στο ιδανικό μιας Ενωμένης Ευρώπης.
Η μυωπική αντιμετώπιση ενός προβλήματος, που δημιουργήθηκε και γιγαντώθηκε και σε μεγάλο βαθμό από τις ίδιες τις επιλογές, αβλεψίες ή αστοχίες των Ευρωπαίων πολιτικών και ηγετών, αποδεικνύει ότι η Ευρώπη έχει χάσει πια τον προσανατολισμό, την αξιοπιστία και το κύρος της. Αφήνοντας την Ελλάδα να βυθίζεται στη δίνη της κρίσης, επέτρεψε στα ίδια τα όνειρα για ένα κοινό αύριο όλων των Ευρωπαίων να παρασυρθεί στο βυθό, όπου καταποντίστηκαν οι προσδοκίες και τα όνειρα των Ελλήνων.
Το λάθος είναι ένα και οι ρίζες του πολύ βαθιές. Κανείς, μα κανείς, δε φρόντισε να πείσει τους κατοίκους αυτής της ηπείρου ότι είναι πρώτα Ευρωπαίος και μετά Γερμανός, Ιταλός, Έλληνας ή Γάλλος. Ότι αποτελούμε, όλοι μέλη της ίδιας οικογένειας που πρέπει ο ένας να στηρίζει τον άλλο στα δύσκολα και όχι να τον βλέπει αφ' υψηλού, οχυρωμένος μέσα στον πύργο του, κοιτώντας τριγύρω τα τεκταινόμενα μέσα στη φαινομενική ασφάλεια από τις πολεμίστρες του κάστρου.
Οι πλούσιοι του Νότου, οι φτωχοί του Βορρά. Τα καλοκουρδισμένα ρολόγια των ισχυρών και τα ξεκούρδιστα των αδύναμων. Διχασμοί που η Ευρώπη πλήρωσε πολύ ακριβά. Αλλά είπαμε, μνήμη και κρίση χρυσόψαρου. Γιατί αυτό που συνέβη στο Νότο θα μπορούσε να συμβεί και στο Βορρά και η εκδικητική ή εγωιστική από τους κραταιούς αντιμετώπιση ενός ολόκληρου λαού δεν μπορεί παρά να δημιουργήσει ακόμα περισσότερα προβλήματα από εκείνα που υποτίθεται ότι θα έλυνε η φαινομενική, αλλά σε καμιά περίπτωση ουσιαστική αλληλεγγύη.
Η ίδια η λέξη έχασε το νόημά της στην περίπτωση της Ελλάδας όταν οι ηγέτες θυσίασαν στο βωμό των μικροπολιτικών συμφερόντων, δηλαδή ψήφους, και σε εκείνο εθνικών συμφερόντων, ιδανικά και αξίες που αποτελούν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού ονείρου.
Δεν έχει νόημα να επικαλούμαστε την ιστορία, τις μεγάλες προσωπικότητες, τα ιδανικά και τις φημισμένες ρήσεις μεγάλων μορφών της Ευρώπης όταν αυτές αποτελούν απλώς τη γαρνιτούρα σε λόγους, εκδηλώσεις, βιτρίνες και όχι ουσία.
Δεν έχει νόημα να παρακολουθεί κανείς ένα θέατρο παραλόγου περιμένοντας ένα φινάλε που ποτέ δεν έρχεται μπροστά σε ηθοποιούς που παίζουν το ρόλο τους χωρίς να τον έχουν διαβάσει καλά και χωρίς να περιμένουν ποτέ το χειροκρότημα.
Δεν έχει νόημα να ονειρεύεσαι όταν τα ίδια τα όνειρά σου έχουν γίνει εφιάλτες. Και δεν έχει νόημα να χρησιμοποιείς εκφράσεις όπως αλληλεγγύη, εμπιστοσύνη, ευελιξία και ειλικρίνεια, όταν οι ίδιοι αυτοί οι όροι μοιάζουν με άγνωστες λέξεις που κανείς δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να αναζητήσει τη μετάφρασή τους.
Δυστυχώς, αυτή είναι σήμερα η Ευρώπη. Και δυστυχώς, δε φαίνεται να έχει μάθει το μάθημα από το πάθημά της. Αυτό που είναι όμως το μεγάλο λάθος των ηγετών δεν μπορεί να γίνει και το λάθος των λαών. Είμαστε Ευρωπαίοι. Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Δεν είμαστε επαίτες. Και δεν μπορούμε να τιμωρούμαστε για κάτι στο οποίο δε φταίμε. Γιατί ο λαός δε φταίει. Και δεν είναι δίκαιο να πληρώνει το μάρμαρο για τα λάθη άλλων. Που αρέσκονται στο να πετούν ο ένας το μπαλάκι στον άλλο.
Και αυτό να καταλήγει μοιραία στα χέρια του ίδιου του λαού, ο οποίος προσπαθεί να καταλάβει τι γίνεται, γιατί γίνεται και τι θα βγει από το τρύπιο καπέλο: ένα κουνέλι, όπως στα μαγικά κόλπα, ή ένα φιτίλι αναμμένο που κανείς δεν ξέρει πώς και με ποιον τρόπο θα πυροδοτήσει το ρολόι του χρόνου γυρίζοντάς το χρόνια ή αιώνες πίσω. Και αυτό είναι ένα ερώτημα τόσο βαθύ και τόσο επιτακτικό που οι ίδιοι οι ηγέτες που κρατούν την τύχη ενός ολόκληρου λαού ή το αύριο λαών στα χέρια τους θα πρέπει να το σκεφτούν πολύ σοβαρά προτού το απαντήσουν.
