Η έκφραση "μπιστολιάζω" είναι συνώνυμη του "βαράω κανόνι", αλλά αναφέρεται στους πιστωτές. Όταν λέμε "μπιστολιάζω" τους πιστωτές, εννοούμε ότι τους αφήνουμε... στα κρύα του λουτρού να περιμένουν τα χρωστούμενα. Κοινώς, δηλαδή, τους βάζουμε φέσι.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Ας το μεταφέρουμε λίγο αυτό το μοτίβο στην περίπτωση της Ελλάδας ως κράτος. Δε χάνουν ευκαιρία να λένε οι κυβερνώντες μας ότι «η Ελλάδα θα αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της» και ότι «δε θα χάσουν ούτε ευρώ οι πιστωτές», αλλά πραγματικά γνωρίζουμε καλά (όπως γνωρίζουν και αυτοί) ότι αυτά είναι ΑΔΥΝΑΤΑ.
Δεν είναι δυνατό να αρχίσεις (καν) να αποπληρώνεις ένα κολοσσιαίο χρέος όπως το ελληνικό, δίχως να έχεις τη δυνατότητα να το αναχρηματοδοτήσεις φθηνά (πιο φθηνά απ' ό,τι κοστίζει ήδη, τέλος πάντων) και δίχως να έχεις μια οικονομία που να λειτουργεί στοιχειωδώς.
Με μια οικονομία που ελέω των υφεσιακών μέτρων, τα οποία έχουν επιβληθεί από την τρόικα, όχι μόνο δεν αναπτύσσεται αλλά κατακρημνίζεται (παρά τα λογιστικά τερτίπια της Eurostat που θα εμφανίσουν μια αναιμική ανάπτυξη φέτος, στην πραγματικότητα το ΑΕΠ έπεσε και το 2014 κατά 3,4 δισ. ευρώ, ή σε ποσοστό σχεδόν 1,8%, δηλαδή είχαμε ΥΦΕΣΗ για έκτη συνεχή χρονιά!) δεν είναι δυνατό να εξυπηρετήσεις το χρέος αυτό.
Τα σημερινά δεδομένα
Είναι δεδομένο ότι το χρέος ως προς τις μεσοβραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις προς ΔΝΤ και ΕΚΤ είχε σχεδιαστεί βάσει δύο παραδοχών:
- Θα είχε καταβληθεί το σύνολο των δόσεων του 2014 (και τα 7,4 δισ. που κατακρατούν οι δανειστές).
- Θα είχε βγει στις αγορές η χώρα με ελεγχόμενο καθεστώς (αυτήν τη ρημάδα τη "γραμμή προστασίας") ώστε να μπορεί να δανείζεται με λογικά επιτόκια.
Η χώρα έχει να λάβει δόση από τον περασμένο Ιούνη, όταν ο Αντώνης Σαμαράς αποφάσισε να προτάξει το πολιτικό μέλλον του ίδιου και της παράταξής του και να γράψει στον κόκορα τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει έναντι των δανειστών.
Αποτέλεσμα ήταν να μην εκταμιευτεί ούτε ένα ευρώ τους τελευταίους επτά μήνες του 2014 από τους δανειστές (αυτά τα 7,4 δισ. που είχαν προϋπολογιστεί από την κυβέρνηση και "στα χαρτιά" θα έπρεπε να τα είχε πάρει) και η χώρα να πορευτεί ως εξής:
- Ξύνοντας τον... πάτο του βαρελιού με τα όποια ταμειακά υπόλοιπα (ακόμη και τα "εκτάκτου ανάγκης")
- Εξαντλώντας το πιστωτικό όριο των 15 δισ. για την έκδοση εντόκων γραμματίων
- Βάζοντας στον πάγο το σύνολο των συνταξιοδοτήσεων, που θα απαιτούσαν την εκταμίευση μεγάλων ποσών και ανάλογη ενίσχυση των ταμείων από τον κρατικό κορβανά, που είχε προϋπολογιστεί
- Αναβάλλοντας ένα σωρό πληρωμές εσωτερικών δανειστών και προμηθευτών για... αργότερα.
- Χρησιμοποιώντας το πρωτογενές πλεόνασμα της προηγούμενης χρονιάς.
Αυτά βεβαίως "έσκασαν" στα μούτρα της νέας κυβέρνησης και σήμερα όχι απλώς ξύνουν τον πάτο του βαρελιού, αλλά... έχουν σκάψει και από κάτω, βάζοντας χέρι ακόμη και στα αποθεματικά φορέων και ταμείων, προκειμένου να συνεχίσουν να πληρώνουν τα δανεικά αλλά και τις εσωτερικές υποχρεώσεις μέχρι να... δουν τι θα κάνουν με τους δανειστές.
Στάση πληρωμών, προσεχώς
Η κατάσταση λοιπόν βρίσκεται σε μάλλον δυσάρεστο σημείο. Δεν πρόκειται να κηρύξουμε στάση πληρωμών αύριο, αλλά... μεθαύριο μπορεί. Τον Ιούνιο κατά πάσα πιθανότητα - δε συμμεριζόμουν τις υστερίες των Κασσανδρών που φωνάζουν από το Φεβρουάριο «πτωχεύουμε την άλλη βδομάδα, την πρώτη βδομάδα του Μαρτίου, τέλος Μαρτίου, αρχές Απριλίου, μέσα Απριλίου, στις 24 Απριλίου» κ.λπ., κ.λπ.
Αλλά γεγονός είναι ότι τα περιθώρια στενεύουν, αφού η προσπάθεια για βελτίωση των εσόδων δεν μπορεί να φέρει καρπούς μέσα σε δυο-τρεις (ή και πέντε-έξι) μήνες, θέλει ορίζοντα τουλάχιστον έτους για να έχουμε απτά και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Ανοίγω παρένθεση: να πούμε βεβαίως εδώ ότι τεχνικά ο όρος "χρεωκοπία" είναι λάθος, τα κράτη δεν είναι (ακόμη, αν και προς τα 'κει βαδίζουμε) επιχειρήσεις για να "χρεωκοπούν". Τα κράτη κηρύττουν στάση πληρωμών, αυτό σημαίνει ο διεθνής όρος defaulting. Κλείνει η παρένθεση.
Και καθώς η χώρα παλεύει να επιβιώσει με τα ψίχουλα, η... υπεύθυνη αντιπολίτευση φωνάζει ότι θα πρέπει να πει η κυβέρνηση "ναι σε όλες τις απαιτήσεις των δανειστών" (όπως είχε κάνει η κυβέρνηση Σαμαρά με το αλήστου μνήμης mail Χαρδούβελη) και να συμφωνήσει με τους δανειστές.
Δηλαδή, να κόψουν συντάξεις, να... εξαφανίσουν τα εφάπαξ, να πετσοκόψουν κι άλλο τα ελάχιστα εργασιακά δικαιώματα που έχουν απομείνει, να απαγορεύσουν (πρακτικά) το δικαίωμα της απεργίας, να κατεβάσουν κι άλλο τον ήδη αστείο κατώτατο μισθό, να μεταφέρουν στους υψηλούς συντελεστές ΦΠΑ φάρμακα, είδη πρώτης ανάγκης, νησιά και τουρισμό, κι όλα τα υπόλοιπα ωραία που ήταν έτοιμη να κάνει η κυβέρνηση Σαμαρά αλλά... προτίμησε να πάει σε εκλογές, διότι, αν τα έκανε, η Νέα Δημοκρατία θα ακολουθούσε το δρόμο του ΠΑΣΟΚ και ο Σαμαράς αυτόν του Γ. Παπανδρέου.
Είναι προφανές ότι καμία κυβέρνηση δε θα έπρεπε καν να σκεφτεί να πετσοκόψει και άλλο το λαό της - έχουμε υποφέρει αρκετά, ΔΕΝ μπορούμε άλλο αίμα. Από την άλλη, υπάρχουν και τα προβλήματα που έχουμε ήδη αναφέρει, ότι η χώρα πάει για στάση πληρωμών, με ανυπολόγιστες συνέπειες στη συνέχεια.
Το αδιέξοδο και η... "καλή Ε.Ε."
Το αδιέξοδο μοιάζει πλήρες. Και γίνεται ακόμη χειρότερο, διότι ουδείς λέει την αλήθεια στους Έλληνες - τουλάχιστον ουδείς από τα κόμματα που βρίσκονται ή βρέθηκαν ή... σκοπεύουν να βρεθούν (έστω και ως σώγαμπροι) στην εξουσία: ότι ΑΥΤΗ είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όποιον αρέσει. Δεν υπάρχει (να το ξαναγράψω για 100στή φορά) κάποια πιο "ανθρώπινη" Ε.Ε., ΑΥΤΗ είναι. Βάσει των συνθηκών που έχουν υπογράψει όλα τα ελληνικά κόμματα πλην ΚΚΕ, αυτό το νεοφιλελεύθερο πανηγύρι τραπεζιτών, βιομηχάνων και μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων είναι η Ε.Ε.
Δεν υπάρχει καμιά "καλή Ε.Ε." κρυμμένη στη γωνία, που να περιμένει τον καλό ροζ ιππότη Αλέξη για να εμφανιστεί, η Ε.Ε. είναι μια οικονομική ένωση που μοναδική αποστολή της έχει να γίνουν ανταγωνιστικότερες οι ευρωπαϊκές μεγάλες επιχειρήσεις έναντι του παγκόσμιου ανταγωνισμού που εντείνεται. Ό,τι άλλο σας λένε πάνω σε αυτό το θέμα είναι απλώς ΨΕΜΑ.
Να σημειώσω στο σημείο αυτό (και προς επίρρωση των παραπάνω) ότι, ενώ η Ελλάδα αδυνατεί να δανειστεί από τις διεθνείς χρηματαγορές αφού τα επιτόκια για μας έχουν φτάσει στα ύψη (23% η απόδοση του διετούς ομολόγου!), την ίδια ώρα όλες οι χώρες της ευρωζώνης δανείζονται... τσάμπα. Για την ακρίβεια, οι περισσότερες πλέον δανείζονται με αρνητικά επιτόκια, δηλαδή τους πληρώνουν τόκο αντί για να πληρώνουν. Πρακτικά αυτό τι σημαίνει για τους λαούς των χωρών αυτών; Μα, ΤΙΠΟΤΕ! Οι λαοί συνεχίζουν να φτωχοποιούνται, οι αμοιβές συνεχίζουν να πέφτουν, τα εργασιακά δικαιώματα συνεχίζουν να εξαφανίζονται, οι τράπεζες συνεχίζουν να παίρνουν τα σπίτια των δύσμοιρων που δεν έχουν να πληρώσουν τα δάνεια, το κοινωνικό κράτος συνεχίζει να συρρικνώνεται. Αυτά για να μη νομίζει κανείς ότι ο "φθηνός δανεισμός" για τα κράτη έχει κάποια θετική επίπτωση στους πολίτες. ΔΕΝ έχει. Καμία.
Οπότε το ζητούμενο είναι... τι θέλει ο λαός. Ανεξαρτήτως του τι είναι προς το συμφέρον του, ο λαός αποφασίζει βάσει του τι "θέλει". Και επί του παρόντος "θέλει" κάτι που είναι αδύνατο - και ευρωζώνη και ζωή χωρίς μνημόνια και φτωχοποίηση. Όχι, άμα έχεις το ένα, θα 'χεις και το άλλο. Αυτό που θα μπορούσε να αλλάξει θα ήταν ο προσανατολισμός των εταίρων ως προς τη μοίρα της Ελλάδας: όταν ξεκίνησε η κρίση, οι δανειστές μας αποφάσισαν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να ανήκει στην τρίτη "ταχύτητα" της Ευρώπης, σε αυτήν που ανήκουν οι χώρες του τέως όστμπλοκ.
Δηλαδή, χώρες όπου ΤΑ ΠΑΝΤΑ είναι ιδιωτικά, που έχουν μηδενικές κοινωνικές παροχές, που έχουν μισθούς στα τάρταρα, τεράστιες διαφορές μεταξύ εχόντων και μη εχόντων κ.λπ., κ.λπ. Αυτό το είπαν πολλές φορές οι αξιωματούχοι της Ευρώπης, για την ακρίβεια το έλεγαν συνέχεια έως το 2012. Μετά σταμάτησαν να το λένε, αλλά... συνέχισαν να πράττουν προς την κατεύθυνση αυτή. Αυτός ήταν ο στόχος της εσωτερικής υποτίμησης.
Ωστόσο, πλέον, αυτό το τρένο έχει φύγει. Δεν μπορούμε πια, μετά από 4 χρόνια εγκληματικών μνημονίων, να αλλάξουμε τον προσανατολισμό. Η Ελλάδα στους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς βρίσκεται στην τρίτη ταχύτητα και εκεί θα παραμείνει. Η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει κάτι για να το αλλάξει αυτό.
Έχοντας λοιπόν όλα αυτά στο μυαλό μας, θα πρέπει να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που θέλουμε. Καλό θα ήταν να αποφασίσουμε βάσει του τι μας αξίζει και βάσει του τι μας συμφέρει, ωστόσο είναι λιγάκι δύσκολο να ενσταλάξεις ορθολογισμό στους ανθρώπους σήμερα, φοβούμαι. Οπότε, αποφασίστε τι θέλετε.
Στο πλαίσιο αυτό, τυχόν δημοψήφισμα είναι θα έλεγα μια πολύ καλή ιδέα. Μπορεί να είναι προδιαγεγραμμένο το αποτέλεσμά του ("ναι" στο ευρώ... πάση θυσία), αλλά τουλάχιστον κάθε κυβέρνηση θα έχει μια σαφή και πραγματική εντολή με την οποία θα πορευτεί.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Και... το μπιστόλιασμα;
Όμως, να επανέλθουμε στο ερώτημα του άρθρου. Το θέμα μας είναι αν κάποιος (ο λαός ή η κυβέρνηση εξ ονόματός του) μπορεί να αποφασίσει ότι δε θέλουμε αυτήν την κατάσταση, ότι δεν επιθυμούμε να ζούμε για πάντα δέσμιοι ενός χρέους που δημιουργήθηκε για να βγάλουν υπερκέρδη οι ντόπιοι εργολάβοι και οι ξένοι νταβατζήδες και για να παραμείνουν στην εξουσία τα πράσινα και γαλάζια τρωκτικά.
Οπότε, τι; Έχουμε τη δυνατότητα να... φεσώσουμε τους δανειστές, κηρύττοντας στάση πληρωμών;
Και ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης;
Προσωπικά δε θεωρώ ότι έχω την οικονομική κατάρτιση για να κάνω ασφαλείς προβλέψεις επί των συνεπειών στην πραγματική οικονομία, πέραν των δεδομένων που έχουμε για αλλαγή νομίσματος - κι ακόμη κι εκεί, οι μόνες ξεκάθαρες συνέπειες είναι ο αναγκαίος περιορισμός στην κίνηση κεφαλαίων και η απολύτως σίγουρη υποτίμηση του νομίσματος.
Και σαφώς δεν έχω τη νομική κατάρτιση (και αμφιβάλλω αν υπάρχουν πολλοί στην Ελλάδα που την έχουν) για να προβλέψω αν η χώρα έχει τη δυνατότητα να φεσώσει δάνεια τα οποία έχουν υπογραφεί - αυτό πρέπει να 'ναι το μεγαλύτερο έγκλημα των μνημονιακών κυβερνήσεων και πραγματικά γι' αυτό θα πρέπει κάποιοι να κάτσουν στο σκαμνί, ενδεχομένως με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας σε βάρος του ελληνικού λαού - σε αγγλικό δίκαιο.
Για κάποιον λόγο τόσο η κυβέρνηση όσο και η "υπεύθυνη αντιπολίτευση" σιωπούν γι' αυτό το θέμα. Δε γνωρίζουν τι ακριβώς γίνεται; Δεν έχουν τους νομικούς και τους οικονομολόγους για να αποφανθούν; Γιατί σιωπούν και δεν το κουβεντιάζουν καθόλου το ζήτημα;
Δεν ξέρω, αλλά αυτή η σιωπή εμένα μου φαίνεται πιο ανησυχητική από καθετί άλλο...
