default-image

Ο Ράντοβαν Κάρατιτς απολογείται 17 ώρες στο κλείσιμο της δίκης του στη Χάγη

Απόψεις
Ο Ράντοβαν Κάρατιτς απολογείται 17 ώρες στο κλείσιμο της δίκης του στη Χάγη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χθες έχασα τον ύπνο μου παρακολουθώντας την τελική απολογία του Ράντοβαν Κάρατζιτς, κατηγορούμενου για γενοκτονία και άλλα εγκλήματα που έλαβαν χώρα στη Βοσνία από το 1992 έως το 1995 στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία, στη Χάγη. Πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πολύκροτης υπόθεσης όλοι φαίνεται να τον έχουν πια ξεχάσει. Ο ίδιος ζήτησε 17 ώρες για αυτή την απολογία. Για να εξηγήσει όλα αυτά που έγιναν κάτω από την δική του διοίκηση.

Της Ντ. Μαρούδα *

Μέσα σε αυτή την περίοδο, πολλά άλλαξαν στα Ηνωμένα Έθνη που ίδρυσαν αυτό το δικαστήριο το 1993 για να δικάσει όσους ευθύνονται για εγκλήματα που έλαβαν χώρσ στην πρώην Γιουγκοσλαβία από το 1991 έως και …σήμερα.

Η πρώτη δίκη ενώπιόν του, αφορούσε τον περίφημο Dusko Tadic (δεν υπάρχει φοιτητής του διεθνούς δικαίου στον κόσμο που να μην τον γνωρίζει) ιδιοκτήτη μπαρ και δάσκαλο του καράτε, ο οποίος τις ελεύθερες ώρες του, αποδείχθηκε ότι βασάνιζε μουσουλμάνους στο στρατόπεδο Omarska του Prijedor. Αν και όχι ιδιαίτερα σημαντικός κατηγορούμενος, ήταν ο πρώτος που κατάφεραν να συλλάβουν και να φέρουν στη Χάγη το 1994. Έγινε διάσημος, διότι την δίκη του χρησιμοποίησε ως αφορμή το Δικαστήριο και ο Πρόεδρός του Antonio Cassese -ένας από τους μεγαλύτερους διεθνολόγους της εποχής μας- για να ξαναγράψει το δίκαιο που εφαρμόζεται στον πόλεμο και τους ορισμούς των εγκλημάτων πολέμου, κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίας, για πρώτη φορά μετά τη Νυρεμβέργη. Οι καταδικαστικές αποφάσεις που τον αφορούν (Προδικασία 1995, Ουσία 1997, Εφετείο 1999) συντρόφευσαν και τις ατελείωτες πρώτες έρευνες μου και διπλωματική μου εργασία στο μεταπτυχιακό.  

Τι έμεινε, άραγε, σήμερα από όλα αυτά;

Οι 100.000 νεκροί του πολέμου της Βοσνίας και οι χιλιάδες αγνοούμενοι που εξακολουθούν τόσα χρόνια μετά να ζητούν δικαίωση. Οι 8000 μουσουλμάνοι «άνδρες μαχίμου ηλικίας» της Σρεμπρένιτσα που δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ, το 1995, όταν λειτουργούσε και δίκαζε το Δικαστήριο και που μαρτυρούν την αδυναμία του να αποτρέψει νέα εγκλήματα. Βρέθηκαν, ανάμεσα σε άλλα αποδεικτικά, οι διαταγές του Mlandic και ένα σημείωμα του Κάρατζιτς «κάντε αβίωτες τις συνθήκες για τους μουσουλμάνους της Σρεμπρένιτσα». Θα είναι αρκετό αυτό να τον ενοχοποιήσει για την γενοκτονία; Η Εισαγγελική Αρχή ζητώντας επιβολή ισόβιας κάθειρξης, υποστήριξε ότι «κάτω από τη διοίκησή του Κάρατσιτς, υφιστάμενοί του και άλλοι συνεργάτες τους, εκδίωξαν, απέλασαν και κακομεταχειρίστηκαν εκατοντάδες χιλιάδων Κροατών και μουσουλμάνων».

Η χθεσινή απολογία του αρχηγού των Σερβοβοσνίων, που ανέλαβε μόνος του την υπεράσπισή του (αλλά με σύμβουλο τον Αλερικανό δικηγόρο Peter Robinson), είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Όχι μόνο για αυτά που είπε. Αλλά για το ήρεμο, παγωμένο βλέμμα του σε όλη τη διάρκεια των 10 ωρών (οι υπόλοιπες σήμερα).

Υποστήριξε ότι δεν έγινε ποτέ συστηματική εθνοκάθαρση στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη και ότι το δικαστήριο συστάθηκε από  «Δυτικούς και ήταν προκατειλλημένο κατά των Σέρβων». Ότι, δεν υπάρχει κανένα παράδειγμα «επίσημης εξουσίας που μετά από επίχείρηση να έδιωξε μη -Σέρβους. Ότι οι περισσότεροι έφυγαν για να γλιτώσουν τις μάχες ή γιατί προτίμησαν να ζήσουν αλλού», είπε εμφατικά. «Εμείς φτιάχναμε μονάχα καταλόγους με τα ονόματα όσων επιθυμούσαν να φύγουν και τους ενημερώναμε για τις ώρες αναχώρησης των λεωφορείων». «Άφηναν τα σπίτια τους με βαριά καρδιά, είναι αλήθεια, αλλά με ελεύθερη βούληση». Οι απειλές που δέχονταν ήταν από κοινούς εγκληματίες και συμμορίες. Ποτέ από τον Σερβικό στρατό. Όσο για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση κρατουμένων σε στρατόπεδα της Βόρειας Βοσνίας (Prijedor)  εκεί ευθύνονται στρατιώτες που καταχράστηκαν τη θέση τους. «Οι δικοί μου άνδρες ήταν εκεί για να προλαμβάνουν τα χειρότερα».

Στην τελευταία του ευκαρία ν' ακουστεί πριν την απόφαση, είπε : «Ο Σερβικός λαός κατηγορείται. Δεν έχει ποτέ στην ιστορία κατηγορηθεί συνολικά ένας λαός, αθώων, που φυλακίστηκαν εκτός της χώρας τους, την ίδια στιγμή που οι δολοφόνοι τους αφήνονταν ελεύθεροι». Ότι όλη η υπόθεση εναντίον του είναι ψευδής. Ότι ο ίδιος ήταν «αληθινός φίλος των μουσουλμάνων». Ότι δεν γνωρίζει κανέναν στη Σερβική Ηγεσία να θέλει να βλάψει μουσουλμάνους ή Κροάτες.

Σήμερα το απόγευμα θα ολοκληρώσει την απολογία. Και μετά θα περιμένουμε την απόφαση, που δεν θα καθυστερήσει, διότι και αυτό το Δικαστήριο θα πρέπει να ολοκληρώσει το έργο του σε λίγους μήνες. Και τότε θα δούμε εάν πέτυχε τους στόχους του. Ποιοί ήταν όμως αυτοί; Θυμίζω:

Όπως και το αντίστοιχο διεθνές ποινικό δικαστήριο για τη Ρουάντα, έτσι και το Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλανία συστάθηκε για να αποκαταστήσει την ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή, απομακρύνοντας τους πολιτικούς που ευθύνονταν για τα εγκλήματα, ώστε η χώρα να προχωρήσει με νέους μετριοπαθείς ηγέτες. Αλλά και για να αποτρέψει την τέλεση νέων εγκλημάτων και την επικράτηση του τιμώρητου.

Περιμένουμε τις τελευταίες δίκες και θα δούμε τι πέτυχε. Αλλά την αλήθεια όσων συνέβησαν δεν θα τη μάθουμε ποτέ. Αυτή την ξέρουν μόνο οι πολίτες μιας χώρας που δεν υπάρχει πια και όσοι έζησαν, έστω για λίγο το παράλογο ενός ακόμη πολέμου...

* Η κ. Ντ. Μαρούδα είναι επίκουρη καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News