Οι ειδικοί επιστήμονες σήμερα υποστηρίζουν ότι η προσχολική εκπαίδευση πρέπει να αποτελεί το πρώτο και βασικό στάδιο του εκπαιδευτικού συστήματος, αφού οι βασικές γνώσεις και δεξιότητες που κατακτούν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της προσχολικής τους ηλικίας είναι πολύ σημαντικές, απολύτως αναγκαίες και απαραίτητες στην εν γένει μόρφωση και καλλιέργειά τους. Η προσχολική ηλικία είναι το στάδιο κατά το οποίο η εκπαίδευση μπορεί να επηρεάσει τα μέγιστα την ανάπτυξη του παιδιού και είναι επίσης το στάδιο κατά το οποίο ο ταχύτατος ρυθμός ανάπτυξης του παιδιού απαιτεί υψηλής ποιότητας εκπαίδευση.
Της Ευφημίας Τάφα *
Στην Ευρώπη ένα στα τέσσερα παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών βρίσκεται σε κίνδυνο για να παρουσιάσει μαθησιακές δυσκολίες λόγω του κοινωνικοπολιτισμικού περιβάλλοντος στο οποίο ζει και αναπτύσσεται, και είναι πιθανόν να χρειαστεί στο μέλλον επιπλέον εκπαιδευτική βοήθεια. Στη σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία υπάρχουν προσχολικές τάξεις, στις οποίες φοιτούν παιδιά διαφορετικών ικανοτήτων, παιδιά με ποικίλες μητρικές γλώσσες και κουλτούρες, παιδιά προερχόμενα από διάφορες κοινωνικές ομάδες.
Σε κάθε τέτοια προσχολική τάξη μπορεί να φοιτούν παιδιά, τα οποία υστερούν ως προς τις γνώσεις και τις δεξιότητες των συμμαθητών τους όχι λόγω καθυστερήσεων στην τυπική τους ανάπτυξη, αλλά λόγω του ότι οι εμπειρίες που είχαν από το οικογενειακό τους περιβάλλον διαφέρουν από τις εμπειρίες των συμμαθητών τους, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι πιθανότατα θα δυσκολευτούν να κατακτήσουν τους στόχους του προγράμματος σπουδών.
Με επίκεντρο την έγκαιρη και αρτιότερη εκπαίδευση των μικρών παιδιών, αλλά και τη σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης, πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά και πολλές Πολιτείες της Αμερικής μειώνουν την ηλικία εισόδου στην υποχρεωτική εκπαίδευση και κάνουν υποχρεωτική τη φοίτηση των παιδιών στο νηπιαγωγείο, με στόχο να βοηθηθούν καλύτερα όλα τα παιδιά, και ιδιαίτερα όσα προέρχονται από υποβαθμισμένα κοινωνικά περιβάλλοντα ή από εθνικές μειονότητες, να έχουν ευχερέστερη και σε μικρότερη ηλικία πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Επιπλέον, οι χώρες αυτές συντάσσουν και εφαρμόζουν σύγχρονα προσχολικά προγράμματα σπουδών για την αρτιότερη εκπαίδευση των μικρών παιδιών.
Οι εκπαιδευτικοί της προσχολικής ηλικίας είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα εκπαιδεύσουν όλα τα παιδιά, είτε αυτά είναι αλλοδαπά, είτε προέρχονται από υποβαθμισμένο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον, είτε έχουν ιδιαίτερες ανάγκες, να γνωρίζουν τον τρόπο και τα μέσα ώστε να αξιολογούν την επίδοση των παιδιών κατά τη μαθησιακή διαδικασία, και να έχουν συμβουλευτικές ικανότητες για να συνεργάζονται με τους γονείς εποικοδομητικά.
Οι εκπαιδευτικοί της προσχολικής ηλικίας πρέπει να γνωρίζουν το αναπτυξιακό επίπεδο κάθε παιδιού, να κατανοούν τις πολιτισμικές, γλωσσικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητές του, να μπορούν να διακρίνουν τις δυνατότητές του για μάθηση και να επιλέγουν την κατάλληλη διδακτική προσέγγιση για κάθε ιδιαίτερη περίπτωση.
Συνεπώς, στη σημερινή εποχή η άρτια εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της προσχολικής ηλικίας είναι το ζητούμενο, για να είναι ικανές/οι να τολμούν να χρησιμοποιούν νέους τρόπους στη διδακτική πρακτική και να μπορούν να προσφέρουν στα μικρά παιδιά παιγνιώδεις και ευχάριστες δραστηριότητες, οι οποίες θα είναι συμβατές τόσο με όσα θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα είναι ήδη γνωστά για τον τρόπο με τον οποίο τα μικρά παιδιά κατακτούν τη γνώση, όσο και με τις μαθησιακές απαιτήσεις των σύγχρονων προσχολικών προγραμμάτων σπουδών.
* Η κ. Τάφα είναι πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
