Στις 18 Ιουλίου 1918, η ανθρωπότητα δε γνωρίζει ακόμα ότι γεννήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους μαχητές στον αγώνα κατά του ρατσισμού και ο σημαντικότερος ίσως υποστηρικτής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις 5 Δεκεμβρίου του 2013, η καρδιά του μεγάλου ακτιβιστή σταματάει να χτυπά και μαζί της παύουν να ηχούν τα γεμάτα παλμό, νόημα και περιεχόμενο λόγια του Νομπελίστα των ιδανικών Νέλσον Μαντέλα.
Γράφει η Χαρά Κούτρα *
Γεννημένος στο Μβέζο (Mveso) της περιοχής Τράνσκεϊ (Transkei) της Νότιας Αφρικής, φοίτησε στο Νομικό Τμήμα του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Φορτ Χέιρ, το μοναδικό κέντρο ανώτερης παιδείας για έγχρωμους στη Νότια Αφρική. Εκείνη την εποχή ήταν ισοδύναμο με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και του Χάρβαρντ.
Γίνεται μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) και ξεκινά τον αντι-αποικιακό του αγώνα. Αγωνίζεται κατά του Απαρτχάιντ, της πολιτικής των λευκών που καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των ανθρωπίνων ομάδων μέσα σε ένα κράτος με βάση τα φυλετικά κριτήρια. Το 1961 συνελήφθη ως υποκινητής σε τριήμερη απεργία εργαζομένων και δικάστηκε σε πενταετή κάθειρξη.
Μετά από δυο χρόνια καταδικάζεται σε ισόβια μαζί με 10 άλλους ηγέτες του ANC για σαμποτάζ και ενέργειες κατά του καθεστώτος. Εγκλείστηκε για 26 χρόνια στη φυλακή, χωρίς να πάψει ποτέ να αγωνίζεται για τα ιδανικά του. Στις 11 Φεβρουαρίου 1990 ο Frederic Willem de Klerk ανακοίνωσε την αποφυλάκισή του.
Ο Νέλσον Μαντέλα, σύμβολο της Ειρήνης, γίνεται ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος έγχρωμος πρόεδρος στη Νότια Αφρική στις 10 Μαΐου 1994, σε ηλικία 77 ετών. Υπηρέτησε το αξίωμά του μέχρι το 1999.
Το 1993 του απονεμήθηκε από κοινού με τον πρόεδρο de Klerk το Νόμπελ Ειρήνης. Έκτοτε τιμήθηκε με πολλές παγκόσμιες τιμητικές διακρίσεις.
Μαχητής σε όλη του τη ζωή, παρέμεινε στις επάλξεις του αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολεμώντας το άδικο σε κάθε του μορφή και εμμένοντας μέχρι το τέλος του σε όσα είχε θέσει ως σκοπό της ζωής του. Παράλληλα, ήταν αφιερωμένος και στον αγώνα κατά του AIDS, την ασθένεια που σκότωσε το γιο του, Makgatho.
Στις 18 Ιουλίου 2007, ο Νέλσον Μαντέλα συγκάλεσε μια ομάδα ηγετών από όλο τον κόσμο, περιλαμβάνοντας τους Graca Machel, Desmond Tutu, Kofi Annan, Ela Bhatt, Gro Harlem Brundtland, Jimmy Carter, Li Zhaoxing, Mary Robinson and Muhammad Yunus, που χαρακτηριστικά ονομάστηκε "Οι Ηλικιωμένοι".
Ασχολήθηκαν με την εξεύρεση λύσεων σε παγκόσμια θέματα υψίστης σημασίας και πανανθρώπινου ενδιαφέροντος σε σχέση με την ειρήνη, την ισότητα των γυναικών, το τέλος των ωμοτήτων, την υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση των δημοκρατικών θεσμών.
Αποφεύγοντας τα φώτα της δημοσιότητας, αποτραβηγμένος στην περιοχή όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια στα νότια του Γιοχάνεσμπουργκ και σοβαρά άρρωστος "έφυγε" στις 5 Δεκεμβρίου του 2013, σε ηλικία 95 ετών.
Όπως αναφέρει ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Jacob Zuma, «οπουδήποτε στη χώρα, οπουδήποτε στον κόσμο, ας επικυρώσουμε εκ νέου το όραμά του για μια κοινωνία... στην οποία κανένας δεν είναι υπό εκμετάλλευση, καταπίεση ή αφαίρεση της ιδιοκτησίας του».
Ο Νέλσον Μαντέλα, πολέμιος του Απαρτχάιντ, της φτώχιας, του ρατσισμού και της ανισότητας έδωσε μέσα από τις ενέργειες, τα λόγια και την πορεία της ζωής του το στίγμα πώς μία παγκοσμιοποιημένη κοινωνία συνύπαρξης μπορεί να πορευτεί χωρίς σκοπέλους και εμπόδια. Το μόνο που μένει είναι να εμπνευστούμε από τη ζωή και τις ιδέες του και να κάνουμε πράξη τα όσα έγραψε και είπε. Ας αποτίσουμε λοιπόν φόρο τιμής στο μεγάλο άντρα, με την καθιέρωση αυτής τις συγκεκριμένης ημερομηνίας, ως ημέρας Νέλσον Μαντέλα.
(*) Η Χαρά Κούτρα είναι τελειόφοιτη Πολιτικών Επιστημών Π.Κ.
